A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

dòaxi dòagi

dòba dòa

dobbàda , nf Definitzione cropu prus che àteru giau de malesaura Sinònimos e contràrios abbrúnciu, addóbbida, atumbada, atzapulada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coup accidentel Ingresu casual stroke Ispagnolu golpe accidental Italianu cólpo accidentale Tedescu zufälliger Schlag.

dobbàre , vrb: addobbai* Definitzione fèrrere a cropu, iscúdere; giare cropos, pigare a cropos, giare surra Sinònimos e contràrios abbanzare, acorpai, addibbai, arropai, atripai, ildobbare, isciúdere, magiare, sussare Frases comintzeint a tichirriare de non tzirigare sa conca e de dobbare su restu a mortinu caite gai aiat cumandhadu sa reina (T.Pinna).

dòbbaru , nm: dròbbalu, tòparu* Definitzione s'istentina grussa, is budhales, timpirichedhos (nau fintzes po bentre); in cobertantza, persona lègia / torrare su dròbbalu a ccn. = tzatzare Sinònimos e contràrios bòllaras, budhales, cordule, erca, fodhale, stròpalu 2. - Ite ti ndhe paret de custu bellu dòbbaru? - No apo bidu mai un'animale piús feu! Terminologia iscientìfica crn Tradutziones Frantzesu gros intestin Ingresu large intestine Ispagnolu intestino grueso Italianu intestino crasso Tedescu Dickdarm.

dòbbe , nm: dobbo Definitzione su cropu o sonu surdu chi faet una cosa orruendho a terra; cropos a meda iscudendho a ccn. po calecuna cosa chi at fatu / dare, leare, buscare, collire d. Sinònimos e contràrios addobbu, apiossa, arropu, banzu 1, cabossa, carda, mazadina, piritzofu, pista, surra 2. che unu macu est essidu bochindhe a dobbes de fuste anades e dindos ◊ oe che leas dobbe, si no l'agabbas! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coups, rossées Ingresu blow, stroke Ispagnolu choque, paliza Italianu percòssa, bòtta Tedescu Schlag.

dobbería , nf Definitzione orruga de is conciadores e logu inue si bendhent o si cònciant is pedhes Ètimu spn. adoberia Tradutziones Frantzesu magasin de fourrures Ingresu furrier's, fur dressing Ispagnolu curtiduría, tenería Italianu pelliccerìa Tedescu Kürschnerei, Pelzwarenhandlung, Pelzgeschäft.

dóbbia , nf Definitzione foedhu chi acumpàngiat númene de cosa matuca meda (madura), nau prus che àteru a ispantu Sinònimos e contràrios bete, beterone, debbe, debberone, dòbboro Frases dóbbia de péssighe, de méndhula, de síndria.

dobbidàre , vrb: dubbidare, dubbitai Definitzione tènnere bregúngia, àere duritu, istare in pentzos, in su dúbbiu Sinònimos e contràrios duritare / dudai Frases chie dóbbidat patit ◊ miseràbbile, tandho sa gútia intro de muru ses tue: mancu pro babbu tuo dóbbidas! Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu douter Ingresu to doubt Ispagnolu dudar Italianu dubitare Tedescu zweifeln.

dobbidósu , agt Sinònimos e contràrios bergungiosu, chixinedhu, cocode, frigonzosu, gosilànimu, timiditu.

dòbbo dòbbe

dòbbo 1 , nm: dubbu, dupu, tupu Definitzione genia de cropu e sonu chi faet coment'e de cosa orruta a istràmpidu; fintzes tochedhu o cropu a sa genna po bòllere intrare Sinònimos e contràrios dubba, sciotada / tochédhidu Frases pariat sanu che pische, l'est bénnidu su male e dobbo a terra! 2. mi est partu de intèndiri unu dubbu in sa genna Sambenados e Provèrbios smb: Dobbo Ètimu srd.

dòbboro , nm Definitzione cosa manna, orrugu mannu, mannatzu: foedhu chi acumpàngiat númene de cosa matuca meda, nau prus che àteru a ispantu Sinònimos e contràrios bete, debberone Frases dòbboro de fémina ch'est!

dobère , nm: dovere, doveri Definitzione sa cosa chi si depet fàere ca est giusta, sa chi andhat bene, bisòngiat, ca est de fàere, o ca est a óbbrigu; cosa de fàere, cosa de importu, giusta, chi andhat bene e po cussu bolet fata Sinònimos e contràrios cumandhu Maneras de nàrrere csn: cumprire a su dovere = fai su doveri; fàghere una cosa a dovere = bene, comente si tocat; dovere de no pòdere transire = de fàghere assolutamente, cumandhu, óbbrigu de no ndhe pòdere fàghere a mancu Frases custas cosas s'intendheus in dovere de dhas pònnere in iscritu po dhas lassare comment'e errichesa pruschetotu po is giòvonos ◊ nois semus in su dobere nostru ◊ deo como lu saldo in totu e in pertotu e gai cumpro a su dovere ◊ bae a fàghere su dovere! ◊ sa fémina finas chi no est isposada a doveri depit allogai totu! Tradutziones Frantzesu devoir Ingresu duty Ispagnolu deber Italianu dovére, incombènza Tedescu Pflicht, Verpflichtung.

dobidòri , agt, nm: dolidore, dolidori, dolirori Definitzione chi o chie sentit làstima o dolore, si ponet is cosas a coro, faet sa caridade; is parentes de unu mortu, is chi ant tentu su dannu (in dibbatimentu, sa parte dolidora = sa persona oféndhia); genia de bregúngia chi si sentit, una genia de timoria o dispraxere a fàere calecuna cosa / sos coros dolidores = cussus chi sentint dolori po ccn. Sinònimos e contràrios dispiàchidu, dolentziosu, dolimentosu, dolimorjosu, dolorzosu, dolosu / duritu, regrésciu Frases so forsis su revudu de custa umanidade dolidora? 2. candu no nci at dobidori in sa famíglia est unu disisperu! ◊ totu sas dolidores retzint sos acunnoltos e gighent sos fiores a sos moltos issoro 3. seis malus chi apetigais is deretus de is pòberus chena de nisciunu dolidori! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu désolé, regret Ingresu afflicted, regret Ispagnolu dolido, doliente, remordimiento, pesar Italianu dolènte, rammàrico Tedescu betrübt, Betrübnis.

dobòri dabòri

dochiméntu , nm: documentu Definitzione paperi iscritu chi acrarit ccn. cosa; css. cosa chi assegurat unu fatu / bogare dochimentos = bogare de busaca o batire presentare unu d. pro lu mustrare, fintzas fàghere cópias de dochimentos costoidos in d-un'ufítziu Frases su primu papiru totu iscritu in limba sarda est su "Documentu de su Zuighe Torgotóriu" ◊ sos documentos no sunt bundhantes e calchi borta mancant finas sos registros de sos municípios Tradutziones Frantzesu document Ingresu document Ispagnolu documento Italianu documénto Tedescu Dokument.

dócia , nf Definitzione aparatu po si samunare in dossu cun s'abba chi calat de artu o manigiada de àtera manera Tradutziones Frantzesu douche Ingresu shower Ispagnolu ducha Italianu dóccia Tedescu Dusche.

docubàju , nm: tocubaju Definitzione ixorbedrama, aparicíu inue si ponet sa madassa po fàere is lòmboros Sinònimos e contràrios acrolaju*, bíndhalu, chíndhalu Terminologia iscientìfica ts, ans.

documentài, documentàre , vrb Definitzione assegurare una cosa, unu fatu, unu diritu cun documentu, bogare e batire documentos.