dòaxi dòagi
dòba dòa
dobbàda , nf Definition
cropu prus che àteru giau de malesaura
Synonyms e antonyms
abbrúnciu,
addóbbida,
atumbada,
atzapulada
Etymon
srd.
Translations
French
coup accidentel
English
casual stroke
Spanish
golpe accidental
Italian
cólpo accidentale
German
zufälliger Schlag.
dobbàre , vrb: addobbai* Definition fèrrere a cropu, iscúdere; giare cropos, pigare a cropos, giare surra Synonyms e antonyms abbanzare, acorpai, addibbai, arropai, atripai, ildobbare, isciúdere, magiare, sussare Sentences comintzeint a tichirriare de non tzirigare sa conca e de dobbare su restu a mortinu caite gai aiat cumandhadu sa reina (T.Pinna).
dòbbaru , nm: dròbbalu,
tòparu* Definition
s'istentina grussa, is budhales, timpirichedhos (nau fintzes po bentre); in cobertantza, persona lègia / torrare su dròbbalu a ccn. = tzatzare
Synonyms e antonyms
bòllaras,
budhales,
cordule,
erca,
fodhale,
stròpalu
2.
- Ite ti ndhe paret de custu bellu dòbbaru? - No apo bidu mai un'animale piús feu!
Scientific Terminology
crn
Translations
French
gros intestin
English
large intestine
Spanish
intestino grueso
Italian
intestino crasso
German
Dickdarm.
dòbbe , nm: dobbo Definition
su cropu o sonu surdu chi faet una cosa orruendho a terra; cropos a meda iscudendho a ccn. po calecuna cosa chi at fatu / dare, leare, buscare, collire d.
Synonyms e antonyms
addobbu,
apiossa,
arropu,
banzu 1,
cabossa,
carda,
mazadina,
piritzofu,
pista,
surra
2.
che unu macu est essidu bochindhe a dobbes de fuste anades e dindos ◊ oe che leas dobbe, si no l'agabbas!
Etymon
srd.
Translations
French
coups,
rossées
English
blow,
stroke
Spanish
choque,
paliza
Italian
percòssa,
bòtta
German
Schlag.
dobbería , nf Definition
orruga de is conciadores e logu inue si bendhent o si cònciant is pedhes
Etymon
spn.
adoberia
Translations
French
magasin de fourrures
English
furrier's,
fur dressing
Spanish
curtiduría,
tenería
Italian
pelliccerìa
German
Kürschnerei,
Pelzwarenhandlung,
Pelzgeschäft.
dóbbia , nf Definition foedhu chi acumpàngiat númene de cosa matuca meda (madura), nau prus che àteru a ispantu Synonyms e antonyms bete, beterone, debbe, debberone, dòbboro Sentences dóbbia de péssighe, de méndhula, de síndria.
dobbidàre , vrb: dubbidare,
dubbitai Definition
tènnere bregúngia, àere duritu, istare in pentzos, in su dúbbiu
Synonyms e antonyms
duritare
/
dudai
Sentences
chie dóbbidat patit ◊ miseràbbile, tandho sa gútia intro de muru ses tue: mancu pro babbu tuo dóbbidas!
Etymon
itl.
Translations
French
douter
English
to doubt
Spanish
dudar
Italian
dubitare
German
zweifeln.
dobbidósu , agt Synonyms e antonyms bergungiosu, chixinedhu, cocode, frigonzosu, gosilànimu, timiditu.
dòbbo dòbbe
dòbbo 1 , nm: dubbu, dupu, tupu Definition genia de cropu e sonu chi faet coment'e de cosa orruta a istràmpidu; fintzes tochedhu o cropu a sa genna po bòllere intrare Synonyms e antonyms dubba, sciotada / tochédhidu Sentences pariat sanu che pische, l'est bénnidu su male e dobbo a terra! 2. mi est partu de intèndiri unu dubbu in sa genna Surnames and Proverbs smb: Dobbo Etymon srd.
dòbboro , nm Definition cosa manna, orrugu mannu, mannatzu: foedhu chi acumpàngiat númene de cosa matuca meda, nau prus che àteru a ispantu Synonyms e antonyms bete, debberone Sentences dòbboro de fémina ch'est!
dobère , nm: dovere,
doveri Definition
sa cosa chi si depet fàere ca est giusta, sa chi andhat bene, bisòngiat, ca est de fàere, o ca est a óbbrigu; cosa de fàere, cosa de importu, giusta, chi andhat bene e po cussu bolet fata
Synonyms e antonyms
cumandhu
Idioms
csn:
cumprire a su dovere = fai su doveri; fàghere una cosa a dovere = bene, comente si tocat; dovere de no pòdere transire = de fàghere assolutamente, cumandhu, óbbrigu de no ndhe pòdere fàghere a mancu
Sentences
custas cosas s'intendheus in dovere de dhas pònnere in iscritu po dhas lassare comment'e errichesa pruschetotu po is giòvonos ◊ nois semus in su dobere nostru ◊ deo como lu saldo in totu e in pertotu e gai cumpro a su dovere ◊ bae a fàghere su dovere! ◊ sa fémina finas chi no est isposada a doveri depit allogai totu!
Translations
French
devoir
English
duty
Spanish
deber
Italian
dovére,
incombènza
German
Pflicht,
Verpflichtung.
dobidòri , agt, nm: dolidore,
dolidori,
dolirori Definition
chi o chie sentit làstima o dolore, si ponet is cosas a coro, faet sa caridade; is parentes de unu mortu, is chi ant tentu su dannu (in dibbatimentu, sa parte dolidora = sa persona oféndhia); genia de bregúngia chi si sentit, una genia de timoria o dispraxere a fàere calecuna cosa / sos coros dolidores = cussus chi sentint dolori po ccn.
Synonyms e antonyms
dispiàchidu,
dolentziosu,
dolimentosu,
dolimorjosu,
dolorzosu,
dolosu
/
duritu,
regrésciu
Sentences
so forsis su revudu de custa umanidade dolidora?
2.
candu no nci at dobidori in sa famíglia est unu disisperu! ◊ totu sas dolidores retzint sos acunnoltos e gighent sos fiores a sos moltos issoro
3.
seis malus chi apetigais is deretus de is pòberus chena de nisciunu dolidori!
Etymon
srd.
Translations
French
désolé,
regret
English
afflicted,
regret
Spanish
dolido,
doliente,
remordimiento,
pesar
Italian
dolènte,
rammàrico
German
betrübt,
Betrübnis.
dobòri dabòri
dochiméntu , nm: documentu Definition
paperi iscritu chi acrarit ccn. cosa; css. cosa chi assegurat unu fatu / bogare dochimentos = bogare de busaca o batire presentare unu d. pro lu mustrare, fintzas fàghere cópias de dochimentos costoidos in d-un'ufítziu
Sentences
su primu papiru totu iscritu in limba sarda est su "Documentu de su Zuighe Torgotóriu" ◊ sos documentos no sunt bundhantes e calchi borta mancant finas sos registros de sos municípios
Translations
French
document
English
document
Spanish
documento
Italian
documénto
German
Dokument.
dócia , nf Definition
aparatu po si samunare in dossu cun s'abba chi calat de artu o manigiada de àtera manera
Translations
French
douche
English
shower
Spanish
ducha
Italian
dóccia
German
Dusche.
docubàju , nm: tocubaju Definition ixorbedrama, aparicíu inue si ponet sa madassa po fàere is lòmboros Synonyms e antonyms acrolaju*, bíndhalu, chíndhalu Scientific Terminology ts, ans.
documentài, documentàre , vrb Definition assegurare una cosa, unu fatu, unu diritu cun documentu, bogare e batire documentos.