A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

desclavài , vrb Definitzione su ndhe leare o bogare is craos a sa cosa incravada Sinònimos e contràrios isclavai | ctr. craitare.

desclosài , vrb: discrosai Definitzione istacare, bogare de pare, istesiare is oros de calecuna cosa, de duas cosas Sinònimos e contràrios abbèrrere, dissegliai, dissigillai, issizigliare, sclosai | ctr. crosai, serrai Ètimu ctl. desclòs.

descuídu , nm: discódiu, discóidu, discoiru, discuidu, discúidu, discúitu Definitzione su lassare is cosas a trascuru, chentza fatas, su tirare a longas po pagu incuru Sinònimos e contràrios abbandhonu, disamparu, discodiau, scabudu, scoidu, trascura, trascuràntzia / cdh. scuntivíciu | ctr. coidade, contibizu, presse Frases si morjo goi est discódiu meu ◊ ancu ti si ponzat su discódiu! ◊ dae culpa de su discóidu apo fatu in debbadas su caminu ◊ apo pérdidu sa missa pro discúidu 2. su discódiu no fit debbadas si su fizu no fit galu torrau! Sambenados e Provèrbios prb: su discóidu est cumpanzu de sa malasorte Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu négligence coutumière Ingresu shabbyness Ispagnolu descuido Italianu trascuratézza, grave negligènza Tedescu Nachlässigkeit.

desdèni , nm: disdeni Definitzione s'arrennegu, su fele forte chi si provat po ccn. cosa o chistione chi dispraxet Sinònimos e contràrios annébbiu, atédiu, collóbbia, dildignu | ctr. piachere Frases intendit grandu arrabiori in coru e unu forti disdeni po is atzionis fatas contras de su fradili Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu indignation Ingresu disdain, anger Ispagnolu desdén Italianu sdégno, corrúccio Tedescu Groll.

desdícia derdícia

desdorài , vrb Definitzione fàere bregúngias, imbrutare de cosas de disonore Sinònimos e contràrios abbituperare, afrentai, aggravae, disondrare, disprejare, innorare, ispresciare Tradutziones Frantzesu déshonorer Ingresu to dishonour Ispagnolu deshonrar Italianu disonorare Tedescu entehren.

desdòru , nm: dildoru, disdoru Definitzione bregúngia manna, cosa chi faet disonore Sinònimos e contràrios cavanile, desonra, discréditu, innóriu Tradutziones Frantzesu déshonneur Ingresu dishonour Ispagnolu desdoro Italianu disonóre, ignomìnia Tedescu Schande.

deségus daesécus

desèi , avb: desesi (desèsi, desési) disesi Definitzione de sesi: sentza s'agiudu de nemos, a solu (s'impreat cun css. persona e númeru: camino, caminas, caminat, caminamus, caminades, caminant desesi), chentza chi nesciunu si dh'apat cumandhau / lassare a unu desesi = lassàrelu istare, lassaidhu a pèrdiri Sinònimos e contràrios isseissè, passei, peresè, perisse / cdh. daparedhu Frases no bastat ca su soli intrat desesi dh'as artziau s'aliotu puru! ◊ desesi si che isparant sos cannones!… (C.Buttu)◊ is cincuanta francus po su cínema mama mi dhus donàt desèi 2. lassàelu desesi: no bos segheraes chi est nighedhu de cantu est cotu?! ◊ làssalos desesi: no los sigas a intriscare! ◊ làssami desesi, no so in chirca de zogos! ◊ cussa cosa la fato desesi, chentza chi mi fortzet neune Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu spontanément Ingresu by oneself, spontaneously Ispagnolu de por si, solo Italianu da sé, spontaneaménte Tedescu allein, spontan.

deséltu , agt, nm: desertu Definitzione logu de disisperu, assoladu, inue no dhue at nemos, o no dhue creschet nudha o est difícile mannu a dhue campare, irbandhonau chentza perunu contivígiu Sinònimos e contràrios aréticu, assoladu / cdh. diseltu Frases in custu logu desertu no si che agatat nudha 2. custa cussorja l'amus a bídere froria: ma su desertu de s'ànima badhu si at a frorire pustis mortu a su nessi! ◊ sa campànnia tandho fut ancora totu a demàniu, unu desertu! Tradutziones Frantzesu désertique, désert Ingresu desert Ispagnolu desértico, desierto Italianu desèrtico, desèrto Tedescu wüst, Wüste.

desemplàdu , agt Definitzione chi no si ndhe connoschet àteru, gai, chentza s’oguale, chentza paragone Sinònimos e contràrios ispantosu, istraordinàriu Frases su chi podet sutzèdere est desempladu Tradutziones Frantzesu extraordinaire, exceptionnel Ingresu extraordinary Ispagnolu extraordinario, inusitado Italianu straordinàrio, inusitato, eccezionale Tedescu außergewöhnlich, ungebräuchlich.

desenclavài , vrb: disinclavai Definitzione iscravare e calare s'incravau de sa grughe Sinònimos e contràrios isclavai | ctr. incravare.

desenterrài , vrb Definitzione bogare de asuta de terra, iscarragiare trochendho sa terra Sinònimos e contràrios | ctr. interrare, tudai.

deseredàre , vrb: diseredai, diseredare Definitzione leare s'eredidade a unu lassandhodhu chentza s’interessu chi dhi iat a dèpere tocare de is mannos Sinònimos e contràrios irredare, iseredare.

desertàre , vrb Definitzione nau de logu, abbarrare o lassare solu, chentza gente Frases s'iverru est fritu: si desertat su litu, sas àrvules s'ispozant, essit dae sa tupa su sirvone.

desértu deséltu

desèsi desèi

desessídu , agt: dessessidu Definitzione chi no est in se, chi est fora de se, macu deunudotu Sinònimos e contràrios afoglietadu, ammachiau, dischissiau, disvariadu, ilvariadu, irresessidu | ctr. giustu, sàbiu Frases sunt mentes desessidas e illusas, ànimas sentza Deu e concas busas ◊ calchi bolta est calculadu coment'e foras de isse, desessidu ◊ discurres cun sa mente desessida: no bides chi ses narzendhe machines?! Tradutziones Frantzesu forcené Ingresu mad Ispagnolu desatinado Italianu forsennato Tedescu rasend.

desfallíre , vrb Definitzione bènnere mancu, pèrdere is fortzas, orrúere Sinònimos e contràrios abbadherigare, ammortie, dilmagiare, disimainai, ildimajare, intostai, istenteriai, sdemmaniai | ctr. solbèschere Ètimu ctl. desfallir Tradutziones Frantzesu s'évanouir Ingresu to faint Ispagnolu desmayarse, desfallecer Italianu venir méno, svenire Tedescu in Ohnmacht fallen.

desinéntzia , nf Definitzione sa de duas partes de unu númene o agetivu, sa lassada o essia chi faet in finitia, sa chi narat ite genia de foedhu est, si inditat una o prus de una cosa, si custa est pentzada coment’e mascu o fémina; in is verbos, sa desinéntzia inditat chie est cussu chi faet s'atzione o de chie si foedhat, narat de is tempos de s'atzione e si custa est de abberu o solu dàbbile o cumandhada Tradutziones Frantzesu désinence Ingresu termination Ispagnolu desinencia Italianu desinènza Tedescu Endung.