A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

desclavài , vrb Definizione su ndhe leare o bogare is craos a sa cosa incravada Sinonimi e contrari isclavai | ctr. craitare.

desclosài , vrb: discrosai Definizione istacare, bogare de pare, istesiare is oros de calecuna cosa, de duas cosas Sinonimi e contrari abbèrrere, dissegliai, dissigillai, issizigliare, sclosai | ctr. crosai, serrai Etimo ctl. desclòs.

descuídu , nm: discódiu, discóidu, discoiru, discuidu, discúidu, discúitu Definizione su lassare is cosas a trascuru, chentza fatas, su tirare a longas po pagu incuru Sinonimi e contrari abbandhonu, disamparu, discodiau, scabudu, scoidu, trascura, trascuràntzia / cdh. scuntivíciu | ctr. coidade, contibizu, presse Frasi si morjo goi est discódiu meu ◊ ancu ti si ponzat su discódiu! ◊ dae culpa de su discóidu apo fatu in debbadas su caminu ◊ apo pérdidu sa missa pro discúidu 2. su discódiu no fit debbadas si su fizu no fit galu torrau! Cognomi e Proverbi prb: su discóidu est cumpanzu de sa malasorte Etimo spn. Traduzioni Francese négligence coutumière Inglese shabbyness Spagnolo descuido Italiano trascuratézza, grave negligènza Tedesco Nachlässigkeit.

desdèni , nm: disdeni Definizione s'arrennegu, su fele forte chi si provat po ccn. cosa o chistione chi dispraxet Sinonimi e contrari annébbiu, atédiu, collóbbia, dildignu | ctr. piachere Frasi intendit grandu arrabiori in coru e unu forti disdeni po is atzionis fatas contras de su fradili Etimo spn. Traduzioni Francese indignation Inglese disdain, anger Spagnolo desdén Italiano sdégno, corrúccio Tedesco Groll.

desdícia derdícia

desdorài , vrb Definizione fàere bregúngias, imbrutare de cosas de disonore Sinonimi e contrari abbituperare, afrentai, aggravae, disondrare, disprejare, innorare, ispresciare Traduzioni Francese déshonorer Inglese to dishonour Spagnolo deshonrar Italiano disonorare Tedesco entehren.

desdòru , nm: dildoru, disdoru Definizione bregúngia manna, cosa chi faet disonore Sinonimi e contrari cavanile, desonra, discréditu, innóriu Traduzioni Francese déshonneur Inglese dishonour Spagnolo desdoro Italiano disonóre, ignomìnia Tedesco Schande.

deségus daesécus

desèi , avb: desesi (desèsi, desési) disesi Definizione de sesi: sentza s'agiudu de nemos, a solu (s'impreat cun css. persona e númeru: camino, caminas, caminat, caminamus, caminades, caminant desesi), chentza chi nesciunu si dh'apat cumandhau / lassare a unu desesi = lassàrelu istare, lassaidhu a pèrdiri Sinonimi e contrari isseissè, passei, peresè, perisse / cdh. daparedhu Frasi no bastat ca su soli intrat desesi dh'as artziau s'aliotu puru! ◊ desesi si che isparant sos cannones!… (C.Buttu)◊ is cincuanta francus po su cínema mama mi dhus donàt desèi 2. lassàelu desesi: no bos segheraes chi est nighedhu de cantu est cotu?! ◊ làssalos desesi: no los sigas a intriscare! ◊ làssami desesi, no so in chirca de zogos! ◊ cussa cosa la fato desesi, chentza chi mi fortzet neune Etimo srd. Traduzioni Francese spontanément Inglese by oneself, spontaneously Spagnolo de por si, solo Italiano da sé, spontaneaménte Tedesco allein, spontan.

deséltu , agt, nm: desertu Definizione logu de disisperu, assoladu, inue no dhue at nemos, o no dhue creschet nudha o est difícile mannu a dhue campare, irbandhonau chentza perunu contivígiu Sinonimi e contrari aréticu, assoladu / cdh. diseltu Frasi in custu logu desertu no si che agatat nudha 2. custa cussorja l'amus a bídere froria: ma su desertu de s'ànima badhu si at a frorire pustis mortu a su nessi! ◊ sa campànnia tandho fut ancora totu a demàniu, unu desertu! Traduzioni Francese désertique, désert Inglese desert Spagnolo desértico, desierto Italiano desèrtico, desèrto Tedesco wüst, Wüste.

desemplàdu , agt Definizione chi no si ndhe connoschet àteru, gai, chentza s’oguale, chentza paragone Sinonimi e contrari ispantosu, istraordinàriu Frasi su chi podet sutzèdere est desempladu Traduzioni Francese extraordinaire, exceptionnel Inglese extraordinary Spagnolo extraordinario, inusitado Italiano straordinàrio, inusitato, eccezionale Tedesco außergewöhnlich, ungebräuchlich.

desenclavài , vrb: disinclavai Definizione iscravare e calare s'incravau de sa grughe Sinonimi e contrari isclavai | ctr. incravare.

desenterrài , vrb Definizione bogare de asuta de terra, iscarragiare trochendho sa terra Sinonimi e contrari | ctr. interrare, tudai.

deseredàre , vrb: diseredai, diseredare Definizione leare s'eredidade a unu lassandhodhu chentza s’interessu chi dhi iat a dèpere tocare de is mannos Sinonimi e contrari irredare, iseredare.

desertàre , vrb Definizione nau de logu, abbarrare o lassare solu, chentza gente Frasi s'iverru est fritu: si desertat su litu, sas àrvules s'ispozant, essit dae sa tupa su sirvone.

desértu deséltu

desèsi desèi

desessídu , agt: dessessidu Definizione chi no est in se, chi est fora de se, macu deunudotu Sinonimi e contrari afoglietadu, ammachiau, dischissiau, disvariadu, ilvariadu, irresessidu | ctr. giustu, sàbiu Frasi sunt mentes desessidas e illusas, ànimas sentza Deu e concas busas ◊ calchi bolta est calculadu coment'e foras de isse, desessidu ◊ discurres cun sa mente desessida: no bides chi ses narzendhe machines?! Traduzioni Francese forcené Inglese mad Spagnolo desatinado Italiano forsennato Tedesco rasend.

desfallíre , vrb Definizione bènnere mancu, pèrdere is fortzas, orrúere Sinonimi e contrari abbadherigare, ammortie, dilmagiare, disimainai, ildimajare, intostai, istenteriai, sdemmaniai | ctr. solbèschere Etimo ctl. desfallir Traduzioni Francese s'évanouir Inglese to faint Spagnolo desmayarse, desfallecer Italiano venir méno, svenire Tedesco in Ohnmacht fallen.

desinéntzia , nf Definizione sa de duas partes de unu númene o agetivu, sa lassada o essia chi faet in finitia, sa chi narat ite genia de foedhu est, si inditat una o prus de una cosa, si custa est pentzada coment’e mascu o fémina; in is verbos, sa desinéntzia inditat chie est cussu chi faet s'atzione o de chie si foedhat, narat de is tempos de s'atzione e si custa est de abberu o solu dàbbile o cumandhada Traduzioni Francese désinence Inglese termination Spagnolo desinencia Italiano desinènza Tedesco Endung.