A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

dibbilèsa debbilesa

díbbili débbile

díbbiri , iscl Definitzione foedhu chi si narat coment'e po ifadu candho s'àteru torrat sèmpere a sa matessi cosa foedhandho, abbetiandho Sinònimos e contràrios drínchidhi Ètimu srd.

dibicàu delicàdu

dichiàra , nf Definitzione su chi si narat po fàere a ischire a sa ladina una cosa importante, cosa chi si pentzat, chi si credet, chi s'ischit, chi si bolet Sinònimos e contràrios dichiarassione Frases cun oriolu currindhe che frina che arrivo a inie e li presento asie sa dichiara de sa meighina ◊ prammas, gravellos e rosas istant murmurèndhedi amorosas dichiaras de ammiru Tradutziones Frantzesu déclaration Ingresu declaration Ispagnolu declaración Italianu dichiarazióne, deposizióne Tedescu Erklärung.

dichiaràre declarài

dichiarassiòne , nf Sinònimos e contràrios dichiara.

dícia , nf: ditza Definitzione bona sorte, cuntentesa mana Sinònimos e contràrios ajubore, biadesa, biadia, cuntentesa, foltuna, gosa, prégiu | ctr. isfortuna, mabasorti Maneras de nàrrere csn: lograre una dícia = acansai, tènniri sa fortuna; dícia mia!… = pagu bene meu!, siscuru a mie! Frases bido onzi fiore godendhe de sa dícia de su mamentu (P.Serra)◊ narant chi su poeta est veramente tale candho cantat pro dícia o pro dolore (A.Dettori)◊ bisos, desizos, bozas, m'infiorant de dícias sos caminos (S.Casu)◊ apo sa dícia de èssere conchi sana ◊ pro dícia, in custa cumpagnia che at zente forte ◊ est inchieta po sa pagu dícia chi dhi ponint infatu Sambenados e Provèrbios prb: nascher in bona dícia est nascher cun sas dentes Ètimu ctl., spn. ditxa Tradutziones Frantzesu chance, bonheur Ingresu luck, happiness Ispagnolu dicha Italianu fortuna, felicità Tedescu Glück

diciàdu , agt, nm Definitzione chi o chie tenet dícia Sinònimos e contràrios afortunadu, diciosu | ctr. malassortadu Frases mi mancat su cunfortu diciadu de sos mios Ètimu srd.

diciàre , vrb Definitzione contare o nàrrere cosas alligras, fàere essias de erríere, nàrrere brullas Sinònimos e contràrios botai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu plaisanter Ingresu to joke about Ispagnolu bromear Italianu motteggiare Tedescu scherzen, spaßen.

diciàu diciàdu

diciosía , nf: ditzosia Definitzione su èssere diciosos, afortunaos, prexaos Sinònimos e contràrios dícia, diciosidade, diciosura | ctr. derdícia Frases no apena in su sinu cuntzepidu, chi ancora forma umana no aia, pro me sentias tanta diciosia (G.Sini) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu bonheur Ingresu happiness Ispagnolu felicidad Italianu felicità Tedescu Glückseligkeit.

diciosidàde , nf Sinònimos e contràrios ajubore, cuntentesa, diciosia, prégiu Frases in custa delisciosa solidade dogni boghe de natura est un'osanna, dultze cumbidu a sa diciosidade Ètimu srd.

diciósu , agt, nm: ditzosu Definitzione chi o chie tenet dícia, fortuna, bona sorte Sinònimos e contràrios addiciadu, additzosau, afoltunadu, assortadu, contentu, fadosu, iscofadu | ctr.   deldiciadu, disdiciosu, ifoltunadu Frases sa ditzosa sorte nos diat in paradisu! ◊ ditzosu a chie ti at a incapare! ◊ de sas intragnas diciosas naschet su bellu fiore ◊ diciosu de chini tenit mulleri, e no coment'e dèu chi seu sorteri! Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu heureux, qui a de la chance Ingresu happy, lucky Ispagnolu feliz, dichoso Italianu felice, fortunato Tedescu glücklich.

diciosúra , nf Sinònimos e contràrios diciosia.

díciu , nm: ditzu Definitzione genia de senténtzia, de lei o cumandhamentu chi sa gente ndhe at bogau de s'isperiéntzia de sa vida e chi arregodat coment'e régula de su fàere, de sa costuma e de sabiesa; genia de númene chi si ponet e si narat a unu po befa o fintzes carculandho calecuna calidade bona Sinònimos e contràrios provérbiu / impróveru, nomíngiu, paranúmene Frases is Sardus candu seus de gana bella e chistionaus de is malifatias nci esseus in dícius acutzus ◊ su díciu est bene fundhadu, paret setéscia divina! ◊ narat su ditzu: Cane e ratza ispinghet matzone; chie a s'assegus istat o perdet o achistat ◊ díciu antigu, bene postu! 2. cussu nòmini dhu tenit a díciu Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu proverbe Ingresu proverb Ispagnolu dicho, proverbio, refrán Italianu provèrbio Tedescu Sprichwort, Spruch.

diclaràre declarài

diculadúra , nf Definitzione istrúpiu, dannu mannu a sa carena, a unu arremu Sinònimos e contràrios guastu, irvistu, isémpiu Ètimu srd.

diculài , vrb Definitzione pònnere istrúpiu, fàere dannu, guastu de dhi abbarrare, a sa carena Sinònimos e contràrios bisastrare, immelmare, irfrezare, iscempiai, iseniare, istropiai.

diculàu , pps, agt Definitzione de diculai; chi est malu, guastu, malàidu Sinònimos e contràrios irvàlitu, iscalfante, isentiau, istropiadu | ctr. àbbile 1, sanu.