A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

diacronía , nf Definitzione su ispiegare unu fatu (es. de limba) biendhodhu e cunsiderandhodhu in tempos (grc. cronos) diferentes (grc. dia), su èssere diferente in tempos diferentes.

diacússu , avb Definitzione de àtera manera, de àteru betu, in àteras cunditziones; pro gai e pro gai… Sinònimos e contràrios chiscussu, dassinuncas, decussè, sinoncas, sinono Frases no mòrgiast, ca diacussu dèu abbarru solu solu! ◊ acorrau in su ricóveru no dhui abbarru, diacussu morru prima de su tempus! ◊ no m'istróllighis meda, diacussu bis ita ti fatzu! ◊ diacussu, chi trigaus a torrai no si allogant mancu cosa de cenai 2. diacussu, logu de mi bocí tui mi bòciu dèu! Ètimu srd.

diàda , nf Definitzione tempus de una die: est fatu a sa matessi manera de notada, chidada, mesada, ma nau prus che àteru in su sensu de unu tempus prenu de trebballu, immarritzone Sinònimos e contràrios dí, gerronada | ctr. notada Frases s'alenu arcanu, eternu e fuiditu, chi sas diadas tancat e abberit, si est frimmu, edducas sa fronte ti at fertu (G.Fiori)◊ comente ti ses reguladu in totu sa diada? Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu journée Ingresu day Ispagnolu jornada Italianu giornata Tedescu Tag.

diadèma , nm Definitzione genia de corona chi si ponent in conca is reis.

diadéru, diadérus deabbéru

diàdhare , iscl Definitzione foedhu chi si narat prus che àteru cun afuta e in cobertantza po diàulu Sinònimos e contràrios diàcili, dianna, diàntzile, diàschici, diàschini, diaundi, tiàmini, tiardu, tiàschili Ètimu srd.

diadórzu , nm Definitzione logu apartau inue si ponent is ladros a dedie Sinònimos e contràrios costoidorzu, cuadorzu Frases pariaimus acurtzu a su diadorzu: amus inghiriadu totue, a fúrriu, ma chentza poder bogare sa trata, chirchendhe su bestiàmine Ètimu srd.

diaèrepe , bvrb Definitzione dia (o tia)+ àere po su benidore de unu tempus passadu cun su pps. de unu verbu Frases l'apo nau chi pro sa die diaèrepe abbarrau solu a tentare sa robba.

diafràmma , nf Definitzione pígiu de cosa chi istat o chi si ponet in mesu: es., su parasàmbene (músculu a pígiu fine) est unu diaframma chi si agatat in mesu tra su matzàmene e sa frisciura (prumones, coro).

diàgliu , nm Definitzione istrégiu de ortigu, malune o umpedhu, po còere su late cun sa pedra de bullu abbrigada Terminologia iscientìfica stz.

diàgnosi , nf Definitzione ispertadura de una cosa po ischire it'est, mescamente foedhandho de maladias Tradutziones Frantzesu diagnostic Ingresu diagnosis Ispagnolu diagnóstico (m) Italianu diàgnosi Tedescu Diagnose.

diagonàle , nf Definitzione tretu de línia dereta, o fintzes solu sa distàntzia, chi andhat de traessu, a chischisu, de un'àngulu a s'àteru contràriu de una figura giométrica Frases in d-unu retàngulu, sa diagonale est semper prus curtza de duos latos fatantes postos paris Tradutziones Frantzesu diagonale Ingresu diagonal Ispagnolu diagonal Italianu diagonale Tedescu Diagonale.

diagràmma , nm Definitzione genia de línia a tretos chi, posta intro de unu sistema ortogonale, arrapresentat unu datu e comente custu càmbiat de unu tempus a un'àteru, es. is grados de sa callentura in sa die, de una die a s'àtera, is abbitantes de unu logu in annos o sumanas diferentes Tradutziones Frantzesu diagramme Ingresu diagram Ispagnolu diagrama Italianu diagramma Tedescu Diagramm.

diài , avb Sinònimos e contràrios deasie*, dedeai | ctr. dedeoi Frases daghi andhas a basare sa pisedha no ti tuches diai ilmusca ilmusca! ◊ in sas manos li crescheint maigantos porros diai medas chi no si podiat pònnere s'anedhu ◊ diai bi apeit unu disterru chi aiat s'arrastu de sa fuina.

diaíci, diaínci deasíe Tradutziones Frantzesu

dialética , nf Definitzione arte de arrexonare bene, foedhandho.

dialéticu , agt Definitzione chi pertocat sa dialética.

dialètu , nm Definitzione limba, limbàgiu, foedhóngiu, manera unu pagu diferente de foedhare sa matessi limba de unu logu a un'àteru in su matessi tempus Sinònimos e contràrios limba Tradutziones Frantzesu dialecte Ingresu dialect Ispagnolu dialecto Italianu dialètto Tedescu Dialekt, Mundart.

dialmàtica , nf Definitzione genia de bestimentu de su diàconu Terminologia iscientìfica prdc Ètimu spn. dealmátiga.

diàlogu , nm Definitzione su chistionu, su chistionare inter duas o prus personas chi si ascurtant a borta a borta.