scioréri , agt, nm Definizione chi o chie costumat a ammostare totu su chi tenet o chi at fatu de bellu, a braga, a bantu; fintzes chi o chie costumat a ispèndhere a meda Sinonimi e contrari bragheri, pazosu, scioradori, sciorosu Frasi ca fiat sciorera puru, iat cumbidau sa cumpàngia po dhi ammostai sa richesa chi iat incungiau (E.Sanna/M.B.Lai) Etimo srd. Traduzioni Francese bouffi d'orgueil Inglese puffed up, pompous Spagnolo engreído Italiano trónfio Tedesco aufgeblasen.

sciscillonàe, sciscillonài , vrb Definizione segare e ingòllere iscaligiones in bíngia, o àteru chi si podet arregòllere cun dificurtade, a pagu a pagu Sinonimi e contrari acabidae, acabigiulare, acabulare, apunghitai, collire, preulire, regutzulare Etimo srd. Traduzioni Francese grappiller Inglese to scrape up Spagnolo juntar Italiano racimolare Tedesco zusammenkratzen.

scrèiri , vrb: iscrèdere*, screri Definizione lassare o acabbare de crèdere, no crèdere in su sensu de no ibertare prus sa cosa chi unu fut ibertandho / pps. scrétiu Sinonimi e contrari disaprensionai, discrèiri / storrai Modi di dire csn: screi a unu = fàghere a manera chi no pesset prus a sa cosa chi fit ispetendhe, fàghere passare s’idea; screisí de una cosa, de unu = ispònnere, no pessare prus a una cosa, a unu Frasi no si screat, ca comenti cuberu su dinai ciai apu a èssi puntuali! ◊ pobidha mia depit èssi giai scrétia candu no mi at biu torrendi 2. at cunvintu e scrétiu genti meda ◊ benemindi de prexu, ca fiat seguru de nd'ai scrétiu is bandidus! ◊ no mi ndi potzu screi, de tui: ti portu iscritu in su coru! ◊ mi femu apuntau, a salias longas, ananti de is liconerias, ma giaja mi nd'iat scrétiu Traduzioni Francese ne plus attendre Inglese to give up after a vain waiting Spagnolo resignarse Italiano sméttere di aspettare dópo aver attéso invano Tedesco vergebliches Warten abrechnen.

scuài 1 , vrb: isculai*, sculai Definizione coment'e segare su culu o su fundhu, segare una parte de calecuna cosa cunsiderada coment'e s'ala de fundhu; isconciare una cosa; acabbare o firmare de fàere calecuna cosa Sinonimi e contrari isciusciai, isconciare / acabbae, lassai, sensai Modi di dire csn: scuai un'agu = segaindi su cú, s'ogu, sa parti aundi intrat su filu; scuai bruscerias = iscontzare fatuzos; sculai una fàula = bogare in craru una fàula dendhe a bídere sa veridade Frasi muda, dassinuncas scuaus su santuanni! ◊ cussu sculat e fait matzinas ◊ no torris a cumentzai cun custas chistionis, puita sculaus totu ◊ su malàdiu pregàt a Deus de dh'acuntentai de sculai isceti sa vida sua ◊ tocat a ndi fai sculai cussa lei fata mali ◊ chini dhi sculat sa fortuna, a issu, est sa sorga! ◊ assentai bèni sa cosa, assinuncas si sculat su càrrigu e si perdit andendi andendi! 2. su piciochedhu at sculau de fai a malu ◊ insaras at sculau de arriri ◊ apustis chi iat sculau de niai, Pinóchiu fiat andendu a iscola 3. una famíglia sculada no fait a dha torrai a missi in fiu! Traduzioni Francese défaire, annuler, cesser Inglese to undo, to cancel, to give up Spagnolo deshacer, dejar Italiano disfare, annullare, sméttere Tedesco zerstören, zunichte machen, aufhören.

sirídu , pps, agt Definizione de sirire; nau de erba giai créschia, chi at fatu sa chima o candhelita Sinonimi e contrari intzeurrau, tudhidu / chimidu, folau, inchimiu Traduzioni Francese qui a poussé la cime Inglese sprung up Spagnolo brotado Italiano pullulato, che ha fatto cima Tedesco gekeimt.

smandronài , vrb Definizione lassare sa mandronia Sinonimi e contrari ismandronire, spreitzai | ctr. ammandronae Etimo srd. Traduzioni Francese guérir de sa paresse Inglese to give up lazing Spagnolo desemperezarse Italiano spoltronirsi Tedesco sich aufraffen.

spertài , vrb: ispeltare*, spertiai 1, spretai Definizione ischidare, mòvere, atirare s'atentzione, bogare s'apititu, sa gana, fàere spertu, atentu, cabosu Sinonimi e contrari abbibare, dispertare, intzidiare, ischidare, ispipigliare Modi di dire csn: s. sa menti, sa boxi, s'apititu = allutare sa mente, iscrarire sa boghe, fagher bènnere s'apititu; spretai su stògumu = fàghere tizirire su mànigu; spertiai su passu = illonghiare o istirare su passu, allegrare su passu, caminare de prus; vida spretada = vida unu pagu prus líbbera, prus de pessone manna 2. spértia su passu e fai su chi ti apu nau! 3. faiant prus vida spretada is serbidoredhas chi no is merixedhas Traduzioni Francese exciter, éveiller, causer Inglese to wake up, to prod, to whet Spagnolo despertar Italiano destare, stuzzicare Tedesco wecken, anregen.

spreitzài, spreitziài , vrb Definizione lassare o bogare sa mandronia, sa preitza Sinonimi e contrari ismandronire, smandronai | ctr. ammandronae Etimo srd. Traduzioni Francese guérir de la paresse Inglese to give up laziness Spagnolo desemperezarse Italiano spoltrire Tedesco die Faulhiet austreiben.

súba , avb, prep: assua, issuba, subra, supa 1, supra, sura Definizione sa parte chi abbàidat o est a cara a in artu; sa parte prus in artu de unu logu: coment'e avb. fintzes cun prepositziones (a, in, de, dae, o àteru); coment'e prep. s'impreat prus che àteru cun sa prep. de e fintzes cun a, ma no cun agt. possessivu si pertocat persona (subra mia, tua, sua, nostra, vostra, issoro: raru, fintzes subra de a mie, chi no est manígiu de su srd.) Sinonimi e contrari apícius, issuba, pícius, susu / apustis | ctr. suta Modi di dire csn: a manu de subra = a parti de pitzus, me in sa parti prus in artu de unu logu, de unu tretu; colare totu s. = passai totu a manu de pitzus de unu logu; dàreche a s. de una cosa = agatai, ingertai, arregordai una cosa; dare a s. a su triballu, a su it'e fàghere = trabballai meda; dàresi a s'ala de subra = (fuedhendi de ccn.) pretèndiri de tènniri arrexoni fintzes isciendi de no ndi tenni, fàgheresi a parte colada; dae como in s. = de immoi a innantis; frigàresi, pònneresi carchi cosa s. = in dossu, in sa bestimenta chi si portat bistia; èssere subra subra = a pizu, pillu pillu, agiummai a parte de foras o in pitzus de una cosa, sentza de calai a fundu, sentza de circai meda Frasi zosso tenent sa coghina, subra sas istàntzias pro corcare ◊ sunt domos bàscias una suta una sura ◊ sa coghina che la tenimus in su pianu de subra ◊ bae a subra e falamindhe su chi ti apo nadu ◊ s'anzonedha fuit isterrigada in terra e cudhu supa che astore iscudindhe a cantu podiat ◊ che li ant betadu s'abba subra 2. sura de su letu isse paret drommendhe ◊ no acatat ube si falare si no in supra mea ◊ su pratu est subra de sa mesa ◊ Cristos at alidadu subra issoro, de sos apóstulos ◊ che l'ant betadu subra de su fogu ◊ in s'ufísciu bi aiant su telèfono subra a s'iscriania ◊ zuchiat su chírchinu in supra de sa conca ◊ ant fatu rúghere sas neches totu supra sua ◊ s’ispada de sa vendhita est pendhendhe in supra vostra 3. chie fit cussu l'ischia, ma no che dao subra ◊ no che so mai pótidu dare a subra de chie podet èssere cuss'otada ◊ a su chirca chirca che daet a supra 4. como sa cosa de fàghere ndhe lompet totu a una borta e tocat a li dare a subra 5. no ti frighes sas manos subra ca las zughes brutas! ◊ màniga abbellu, no ti che lu imboles subra! Etimo ltn. supra Traduzioni Francese sur Inglese on, over, up Spagnolo sobre Italiano sópra Tedesco oben, auf, über.

subrabàle, subrabàre, subràbari , avb: subrapare, suprapare Definizione asuba a pare, unu in pitzu de s'àteru Sinonimi e contrari impissebari / cdh. subbraparu, innantaparu Frasi no ponzas cosa díliga subràbari, ca si guastat! ◊ cussos trastes prantzados postos subràbari si sunt aprigados torra ◊ in sa gherra sos montes fint cenos de mortos suprapare Etimo srd. Traduzioni Francese empilé Inglese pile up Spagnolo amontonado, apilado Italiano accatastato Tedesco aufgestapelt.

tiràgiu , nm: tirazu Definizione sa leva noa, sa festa de is de sa leva, sa tzerriada po fàere su servítziu militare Sinonimi e contrari leva, levada Frasi mi ant avisau de andhare a su tirazu ◊ pro su tiràgiu andho a Núoro Etimo itl. tiraggio Traduzioni Francese passer le conseil de révision Inglese medical examination for call up Spagnolo quinta, fiesta de los quintos Italiano vìsita di lèva Tedesco Musterung.

trabojàre , vrb: trepojare, trobogiare, trobojare, troboxare Definizione nau de cosa, de chistione, betare apare, ammesturare de no si cumprèndhere prus coment’est / trepojàresi favedhandhe = fadhíresi, cufúndheresi Sinonimi e contrari abberrisonare, aggadhionai, agghirrisonare, atrepillai, atrobutzare, imbogiare, impiligare, intrebedhai, trobodhicai, trobullai | ctr. istrepojare Frasi isse troboxat cuss'ignignoria de ancas in su tavolinu e bido su vaseto ruendhe! ◊ a troboxare sa limba a tie bi ndhe cheret! Traduzioni Francese embrouiller Inglese to tangle up Spagnolo enredar Italiano ingarbugliare, intricare Tedesco verwickeln.

trinítu , agt Definizione nau de ccn., chi est totu bene bestiu, totu bene postu, fintzes cun prendhas e àteru po bellesa, alleputzau Sinonimi e contrari apomponissau, alleputziu, lussadu | ctr. isconfusu, malatrociau Traduzioni Francese tiré à quatre épingles Inglese dressed up Spagnolo repulido Italiano azzimato Tedesco aufgeputzt.

trochigiàre , vrb: atrochillai, trochillai, troghillai, trochizare, troghizare Definizione imbodhigare a istrintu a inghíriu, a lómboru, coment'e a acapiadura; su si mòvere coment'e a atrotigadura, a iscutuladas; atrotigare, furriare sa cosa o sa chistione Sinonimi e contrari atrogai, trabojare, trebedhai, trogai, tronnire / folfigiare, fortzicare, profizare / ischirchinare, iscoitai | ctr. stroghillai Frasi iap'èssi bófiu trochillai su trinciau cun is didus ◊ dhoi fiat unu coloru troghillau cun d-una píbera ◊ unu caboru si fiat troghillau a sa funi de sa cracida ◊ lompint a unu logu totu tupas de linna manna cun arrampus de orrú chi si troghillant in is cambas de su cuadhu ◊ fiat trochillendisí su concajoni ◊ portant s'arrosàriu trochillau in su brutzu 2. a cussa meurra dhi trochígio sa mola de su tzugu! ◊ ma chie ti cheret, a tie, archili trochizau?! ◊ sa trama est totu trochizada ◊ portat is cambas trochilladas: custu fillu est totu trochillau 3. si est sentia de scendiai e fiat trochillendisí ◊ si trochillat coment'e un'anguidha 4. no mi troghizes sas allegas! Traduzioni Francese envelopper Inglese to wrap up, to twist Spagnolo marañar Italiano avviluppare, attorcigliare Tedesco Knoten.

trogaméntu , nm Definizione su trogare Sinonimi e contrari imboligadura, prendhidura, trogadura Etimo srd. Traduzioni Francese enroulement Inglese wrapping up Spagnolo envolvimiento Italiano avvolgiménto Tedesco Aufwickeln.

trucài, trucàre , vrb Definizione fàere trucos, una genia de giogu chi faet pàrrere una cosa candho est un'àtera; pintare, pònnere colores, mudare a ccn. o ccn. cosa a manera de pàrrere prus bella, diferente o comente depet cumpàrrere Sinonimi e contrari despintai Traduzioni Francese truquer, maquiller Inglese to make up, to disguise Spagnolo trucar, maquillar Italiano truccare Tedesco verkleiden, schminken.

«« Cerca di nuovo