arrabbiài , vrb: arrabbiare, arraviare Definition su si pigare arrennegu, tzacu meda, pèrdere sa passiéntzia de mala manera Synonyms e antonyms abbetiae, achibberare, acroconai, afutare, airai, allulluriai, aorcare, arragiolire, arrannegai, collobbiare, inchibberare, inchietae, inchimerai, infelai, infuterare, insutzuligai, renignai Sentences no ti arràbbies pro ti nàrrere sa cosa! ◊ no ndi ballit sa pena de si arrabbiai! Etymon itl. Translations French se mettre en colère English to rage Spanish enfadarse Italian adirare, arrabbiare German sich erzürnen.

arragiolíre , vrb: arrajolire, arrazolire, arrejolire Definition ingòllere s’arrajolu, sa maladia chi benit a is canes; arrennegare che cane arrajoladu Synonyms e antonyms arragiolare* / achibberare, acroconai, afutare, airai, arrabbiai, arrannegai, inchietae, inchimerai, infelai, insutzuligai, intziminire, renignai Sentences dae atentu ca cussu cane est arrejolidu! 2. candho li at nadu sa veridade si est arrazolidu Translations French se mettre en colère English to rage Spanish padecer la rabia, encolerizarse Italian contrarre la ràbbia, arrabbiarsi German sich die Tollwut zuziehen, zornig werden.

arràngiu , nm: arranzu Definition su arrangiare, su torrare apostu unu guastu, su pònnere bene sa cosa; sa cosa arrangiada / èssiri a s'arràngiu = campare arrangiandhosi, sentza de àere peruna intrada segura, fintzes in su bisóngiu Synonyms e antonyms aconciadura, acónciu, assébiu | ctr. gastu 1 Sentences su guventu isbandonau, sentza de dhi fai arràngius, ndi fiat arrutu ◊ is dotores faent arràngios po bívere de prus ◊ custa màchina un'arrangixedhu gei dhu bolit! 2. cussa giacheta est totu tzàpulus e arràngius Etymon srd. Translations French adaptation, mise en ordre English rearrangment, adaptation Spanish arreglo Italian adattaménto, riparazióne, riassètto German Anpassung, Reparatur, Aufräumen.

arrannegài , vrb: arrennegai, arrennegare Definition pigare (o fintzes giare) arrennegu, afuta, tzacu po cosas chi andhant in contràriu Synonyms e antonyms abruncudhí, airai, allulluriai, inchestiare, inchietae, infrascai / abbetiae, acroconai, afutare, aorcare, arrabbiai, arragiolire, collobbiare, inchimerai, infelai, infuterare, insutzuligai, renignai Sentences Luisicu si arrennegàt cun cudhu chi ci dh'iat iscutu in presoni e ndi dh'iat pigau is fillus ◊ no lu subéries ca si arrennegat! ◊ m'imputais unu dannu e mi narais a no mi arrennegai!…◊ su mere si fit arrennegadu cun sos teracos pro cosa chi non deviant fàghere Etymon spn. renegar Translations French se mettre en colère English to flare up Spanish encolerizarse Italian infuriarsi, sdegnarsi German wütend werden.

arregiolaméntu , nm Definition su pònnere is arregiolas in pomentu o in muros Synonyms e antonyms allosadura, ammatonamentu, impianellamentu Sentences sissi, seu su maistu: ita dhu serbit, cancunu trabballu de arregiolamentu? Etymon srd. Translations French pavage, carrelage, pavage en briques English flooring Spanish pavimentación Italian pavimentazióne German Belegung.

arrengherài , vrb: arringherai, ringherai Definition foedhandho de cosa o de gente, pònnere a ringhera, fàere una ringhera Synonyms e antonyms acarredai Sentences ant arrengherau is sedilis a giru a giru ◊ funta totus arringheraus, messendi, mancai in binti Etymon srd. Translations French disposer en rangées English to line up Spanish poner en hileras, alinear Italian dispórre in filari, in file, schierare German in Reihe aufstellen.

arrennegàdu , pps, agt: arrennegau Definition de arrennegare / a. che becu = meda Synonyms e antonyms afutadu, arribbiu, arteriadu, chinchiriau, inchietu, infrascau, intzivilinau / cdh. arrinicatu | ctr. contentu, pregiosu 2. su tiau parit chi punnit cumenti a unu malloru de bacas arrannegau! ◊ est arrennegau che píbera ◊ boche morides a s'arrennegada si no bos ndhe bodides oe Translations French en colère English angry Spanish enfadado Italian adirato German zornig.

arretàe , vrb: arretare, arretai, retai Definition nau de sa natura de su mascu, su si fàere tostada, chíbbera, tètera Synonyms e antonyms arrintzonare, arritzare Sentences cussu est ómine chi no arretat ◊ est arretendhe, comente at bidu féminas Etymon srd. Translations French être en érection English to have the erection, to be in erection Spanish tener una erección Italian avére l'erezióne, èssere in erezióne German in Erektion sein.

arringàre , vrb Definition fàere arrennegu, crepu, tzacu / arringa! arringa! = arrennega! arrennega! Synonyms e antonyms arranzare 1, arraunzare, arrinzare, grujai, morrugnare, raganzare, ranzidare | ctr. allegrare, cuntentai Translations French se mettre en colère, faire mal au cœur English to make angry, to madden Spanish irritarse Italian adirare, far ràbbia German zum Zorn reizen.

arrósciu , pps, agt: (ar-ró-sci-u) arrúscidu, orróschiu Definition de arròsciri; chi no ndhe tenet prus gana Synonyms e antonyms cascaviadu, strufudhiu Sentences gei dh'apu arrosciedhu!… 2. arrúscida za est arrúscida, muzere mia, ma, si mi brigat, finas sos becos in conca li fato essire! ◊ seu arrósciu che mobenti arréndiu!◊ dhu tenei arrósciu e nci dh'apu bogau! Translations French lassé, en avoir marre English bored Spanish harto Italian annoiato, stufo German gelangweilt.

artzisàre , vrb Definition su si arrennegare, su si ofèndhere Synonyms e antonyms alvurare, inchietae Sentences issu, solu a intèndhere cussu zistru, artzisau si est deretu Etymon srd. Translations French se mettre en colère, se fâcher English to lose one's temper Spanish enfadarse Italian inalberarsi German sich aufbäumen.

assantàe, assantài , vrb: assentai, assentare, assentari Definition pònnere in assentu, cuncordare, pònnere bene; istare in assentu, cicios a s'assentada, firmos, pònnere sa conca apostu; nau de abba avolotada, pausare; fintzes iscríere, pònnere cosa iscrita in su paperi, passare a libbru, registrare / èssere pagu assentadu (nau de fémina, de ómine) = portai pagu giudítziu Synonyms e antonyms acabidae, acampaniare, acodomai, acollocare, adaretzai, assebiai, assentulae, assetiai, insabiai / arresentare, firmai, iscríere, pònnere / pasare | ctr. isordulare, avalotai Sentences in bratzos tuos mi assento che pitzinnu ◊ su pitzinnu sonnidu si ndh'est assentadu in coa mia ◊ assentare linna in su linnarzu, isterzu in sa piatera, imbóligos in s'iscàtula ◊ assento s'àinu a una preda pro mi che sere a cadhu ◊ Gesugristu, artziau a is celus, est assentau a sa dereta de Deus Babbu ◊ comenti est crésciu si est assentau, ma a piciochedhu fut unu dimóniu! 2. assentadí ingunis! ◊ bufadí una limonada, si ti podit assentai s'istògumu ◊ brutu animale, ti fatzo bogare fogu dea nàrigas, chi no ti assentas! ◊ sant'Antoni at tocau su porcedhu e su porcedhu s'est assantau, ca fut faendho travessuras 3. depit assentai is ungas de is manus ◊ Deus bos si dhu paghet: boso m'eis assentau sa famíglia! (R.Sardella) 4. piga sa pinna e assentaidhoi "cincuanta"! ◊ so bénnidu pro dare cuerela: assentet die e mese! ◊ picinnas chi ascurtais, assentai custa lei! ◊ mi cheria assentare cudhas peràulas 5. su binu in sa carrada si est assentau ◊ s'àcua trúvula boit posta a assentai Etymon ctl., spn. assentar, asentar Translations French mettre en ordre English to tidy up Spanish arreglar, asentar Italian méttere in órdine, sistemare, incolonnare German ordnen, in Kolonnen schreiben.

assentadéru , nm: assenteru Definition / ponnirisí a. = zúghere bonu sensu Synonyms e antonyms assentadura, assentu Translations French rangement, mise en ordre English good order Spanish posición Italian assètto German Ordnung.

assentadúra , nf: assintatura Definition su assentare Synonyms e antonyms assentada, campianada / assentaderu, assentu, assétiu Etymon srd. Translations French mise en ordre English arrangement Spanish asentamiento Italian assettatura German Ordnen.

àssu 1 , agt Definition nau de animale fémina, chi est in more, in disígiu de mascu Synonyms e antonyms impurdedhiu, insuau, insutzuligau, suadu, suguzadu Etymon ltn. arsus Translations French en chaleur English on heat Spanish en celo Italian inuzzolito, in calóre German begierig, brünstig.

atracàre , vrb: atragare, atregare Definition su si cuare, firmare, camminare firmandhosi dónnia tanti giaendho atentzione po no si fàere a bíere, iscocandho Synonyms e antonyms abbuare, aclisare, acuae, ammacionai, ammagare, apatai, atrapare, atupare, cuerrai, frànghere, intuzare, istichire, istumponai, tudai Sentences sa robba si est atregada ◊ su lèpere est a s'atrega atrega ◊ su batu ch'est essidu atrega atrega ◊ sa gatu li est andhada a s'atrega atrega, a su sórighe, e candho che fit acurtzu che li est brincada a subra ◊ atracatu in su canale, mai ti cheres mustrare (G.Farris)◊ si est atracatu in d-una tupa isetandhe s'inimicu ◊ inoghe colat lestru, mancu si atregat Translations French marcher avec circonspection en s'arrêtant English to walk cautiously Spanish esconderse, andar con circunspección Italian nascóndersi, camminare con circospezióne, soffermàndosi German sich verstecken, mit Vorsicht gehen.

atrocài, atrocàre , vrb Definition fàere, chentza bisóngiu, una firmada foedhandho coment'e chie est naendho cosa chi no bolet o no ischit (o chi si acatat chi andhat male), su si atregare foedhandho, ma fintzes, nau de animale o de gente camminandho, fàere una firmada coment'e abbasciandhosi, faere un’abbrandhada; foedhandho de matas, apretare a sole, a sicore 2. isceti su noti is papíngius de pentzamentus mannus a lampaluxi atrocant (V.Vargiu) 3. custas àrbures las at atrocadas su sole e sicas si che sunt! Translations French se troubler en parlant English to become agitated while speaking Spanish enredarse Italian turbarsi nel parlare German die Fassung beim Sprechen verlieren.

atuturàe , vrb: atuturare, atuturrare Definition fàere a unu túturu (o a unu tuturru) e, po cussu etotu, atzirbisonare Synonyms e antonyms abballonare, acrocoedhare, allomborae, ammurigonai, arrombulonai, arruedhulare, imboligare / ammuntonae / acragallai / aturedhare 1 | ctr. ispàlghere Sentences sas berbeghes si sunt atuturadas comente ant intesu cussa traghidada ◊ pèsache custa camisa prantzada, sinono si atúturat torra! ◊ sos cartzones sunt totu atuturados ◊ si atuturrat preguntèndhesi a chie isse aiat dadu impitzu ◊ no atútures su pabilu ca mi serbit a iscríere! Etymon srd. Translations French rouler en cornet English to crumple up Spanish abarquillarse, enroscarse Italian accartocciare German zusammenrollen.

atzuntzudhàre , vrb: atzutzudhare Definition betare o pònnere is manos apitzu s'unu a s'àteru, brigandho e atripandhosi Synonyms e antonyms acanciofai, aciufai 1, crazugai, incabigliare, tipiliare, tipilire, trifiare Sentences si sont atzuntzudhaos e intas sàmbene s'ant bocau! Etymon srd. Translations French en venir aux mains English to quarrel Spanish pelear Italian azzuffarsi German sich raufen.

avalorài , vrb: avalorare Definition betare o pònnere su prétziu, giare prus valore, importu, càrculu, pigare prus valore, prus capacidades Synonyms e antonyms | ctr. ibbalorie Idioms csn: a. is dannus = perissiare; avalorai sa fidi = crèschere, afortire sa fide (in Deus) Sentences cantu dh'ant avalorada cussa domu noa? ◊ su trabballu chi fait sa fémina in domu no est avalorau ◊ pitzinnu de virtude e de talentu, podiat sa famíglia avalorare ◊ sos poetas avalorant de onore sa Saldigna ◊ sa vena poética sua istesit avalorada dae s'ischire de pinna e de líteras Translations French mettre en valeur English to appreciate Spanish valorar Italian valutare, valorizzare German schätzen, aufwerten.

«« Search again