A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

rúnnine rúndhina

runníu , agt, nm Definitzione chi o chie rundhat, istat andhandho, in giru Sinònimos e contràrios runnadore, rundhajolu, rundhanu, rundheri Ètimu srd.

rúntza , nf Definitzione calidades diferentes de lua, tupighedhas linnosas chi bogant unu latighedhu toscosu chi faet a iscrafíngiu che a s'orrúngia, si ndhe ferit a sa carre Sinònimos e contràrios latóricu, lua, runtzedha, titímbalu Terminologia iscientìfica rba, Euphorbia peplus, E. pithyusa ssp. cupanii.

runtzèdha , nf: runzedha Sinònimos e contràrios runtza / lua, rughedha / cdh. rugnedha.

runtzinàlla , nf Definitzione cuadhedhos metzanos e, in cobertantza, gente metzana Frases fache discostare sa runtzinalla chi si m'est bortada Ètimu srd.

runtzinàre , vrb Definitzione prus che àteru, furare cuadhos Sinònimos e contràrios afufai, arpiai, arrapagnare, aungrare, furai, sdorrobbai Ètimu srd.

runtzínu , nm Definitzione cuadhedhu de pagu contu, metzanu, fintzes burricu Frases no apretedas s'isprone a su póveru runtzinu, si no in mesu caminu si arrempellat apuradu (F.I.Mannu) Sambenados e Provèrbios prb: onzi cadhu curridore torrat a runtzinu Ètimu itl. ronzino.

runtzòne , nm: rutzone Definitzione genia de passante de ferru, po poderare serrada un'apertura Sinònimos e contràrios alcione, barcioni, facioni, ferrisciale Frases bi at zanna chi serrat a crica e zanna chi serrat a rutzone (S.Seu) Sambenados e Provèrbios smb: Ruzzone Ètimu itl. runzone Tradutziones Frantzesu verrou Ingresu bolt Ispagnolu cerrojo, pestillo Italianu chiavistèllo Tedescu Riegel.

rúnza rúngia

runzài , vrb: arruntzai* Definitzione fàere totu a pinnigas, a piegas, coment'e orrobba posta male, a muntone Sinònimos e contràrios acarrongiai, afrangillonai, apigiare, atavellai, frongire, granculai | ctr. istirai.

runzèdha runtzèdha

rúnzida rúnida

runzonàda , nf Definitzione in sa carena, su tretu de is errigos Terminologia iscientìfica crn Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu région rénale Ingresu renal region Ispagnolu riñonada Italianu regióne renale Tedescu Kreuz.

runzòne , nm: orrungione* Definitzione s'arremu (duos), in bentre a parte de apalas, ue passat totu su sàmbene po ndhe seberare s'orina chi nche bogat a sa busciuca / r. abbasciadu = chi at cédiu, caladu prus a bàsciu Sinònimos e contràrios arrene, arrigu, nerule.

runzósu , agt: arrungiosu*, orrugnosu, runzosu Definitzione chi portat s'orrúngia; nau de ccn. po su chi sentit, chi tenet coment'e ódiu, tírria po s'àteru Sinònimos e contràrios zelosu / cdh. rugnosu.

rúo rú

ruólu rólu 1

ruósu rubósu

rúpere , vrb Definitzione su naschire, su essire de s'erba intzeurrada, su passare de una parte a s'àtera in logos prenos de linna (cresura, matedu, padente cracu); su pesare de s'arrescotu a pitzu in su cadhàrgiu postu in su fogu; su si apèrrere de una pibisia impostemada (in matéria)/ pps. rúpidu / rúpere in titas = ammadurare in titas, nadu de pitzoca faghindhe a fémina Sinònimos e contràrios acarpire, irrúpere, irrutiare, punciai, rupire, scoitai, tidhire Frases si no proet, s'erba no rupet ◊ duos tudhos d'erba bi at rúpiu ◊ in cussu tretu ifustu su logu est totu rúpidu ◊ aiat próitu meta e a capitanni su terrinu fit rúpitu primitiu 2. passesit rupendhe buscos de ozastros, de chercos, de lidones ◊ rupes sos gianniles, pedendhe ◊ in cussas cresuras no faghet a bi rúpere ◊ no isco comente cussa famíllia de Frantza passendhe in Córsica ndhe rupeit innoghe 3. su soru depet rúpere chentza pesare bullu Sambenados e Provèrbios prb: bucone partiu no rupet brente Ètimu ltn. rumpere Tradutziones Frantzesu pousser, pénétrer Ingresu to sprout, to pass through Ispagnolu brotar, penetrar Italianu spuntare dell'èrba, penetrare Tedescu hervorsprießen, eindringen.

rupiàre , vrb: ruspiare Definitzione betare salia, ispudu, betare a fora Sinònimos e contràrios arruspire, carraschiare, gruspire*, iscupiri, ispudai, rispiare Frases amus bidu calchi ómine de fama ruspiendhe sa mama e tzertas mamas frundhendhe sos fizos (G.A.Cossu)◊ cantu de bene retzis in sa vida lu rúspias in fele biaitu! ◊ "Proet vostè!", li rispondhet cudhu rupièndhesi in manos e frighèndhelas una cun s'àtera ◊ teniat sa buca piena de salia e no ischiat inue rupiare 2. su columinzu rúpiat fumu.