A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

rampútzu , nm Definitzione min. de rampu, cambu piticu.

ràmu ràma

ramucài , vrb: arrembucai, errembucare, remurcai, remurcare, remurchiare, rimucare Definitzione pònnere o pigare a tragu, atacau a tira Sinònimos e contràrios remulciare, remusciare Ètimu ctl., spn. Tradutziones Frantzesu remorquer Ingresu to tow Ispagnolu remolcar Italianu rimorchiare Tedescu schleppen.

ràmula , nf Definitzione su frore de s'olia, a gurdonedhu Sinònimos e contràrios càmula Frases sa fioridura de sas olias comintzat candho bogant sa ràmula.

ramungiàu , nm: arramungiau, remungiau, rimongiau Definitzione calidade de àghina bianca po binu fine Sinònimos e contràrios albaranzéliu Terminologia iscientìfica frt.

ramúnza , nm: ramuzu, remuzu Definitzione su remuzare, su istare orrumigandho, matzigandho Sinònimos e contràrios gramuzadura, gramuzu, romigu Frases sas bacas sunt a ramuzu ◊ su tempus passat a colpos de ramuzu (G.Camboni)◊ in sa funtana bi fint sas crabolas pasendhe a colpu de remuzu 2. si leat cosa in busaca e istat sempre a remuzu ◊ unu muntone de zente oe, in donzi logu, istat a remuzu mastighendhe tzingomma americana Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rumination Ingresu rumination Ispagnolu rumiadura Italianu ruminazióne Tedescu Wiederkäuen.

ramunzàre , vrb: arremuzare, ramuzare, remulzare, remuzare Definitzione istare matzigandho e torrandho a matzigare sa cosa a meda comente faent is animales (es. boes, brebès) chi ndhe torrant su chi ant ingúrtiu po dhu matzigare prus a fine; istare sèmpere a su papa papa, a su màtziga màtziga cun calecuna cosa in buca; in cobertantza istare a su pentza pentza in calecuna cosa Sinònimos e contràrios aggrumiai, arramigai, arronnigae, gramulare, gramunzare, gromigai, grominigai Frases est ramuzendhe su chi che at betadu a corpus 2. mere de liminarzu, remuzas miradas innossentes ◊ ladinos impudhiles mi ant buscadu remuzendhe làgrimas de sale (C.Puddu) Ètimu ltn. *remoliare Tradutziones Frantzesu ruminer Ingresu to ruminate Ispagnolu rumiar Italianu ruminare Tedescu wiederkäuen, herumkauen.

ramusínu ramasínu

ramustài , vrb: arramustai*, remustai Definitzione betare binu béciu a sa binatza, betare mustu a su binu béciu.

ramuzàre ramunzàre

ramúzu ramúnza

ràna , nf: arana Definitzione genia de animaledhu chi andhat a brínchidos, de carena curtza, cun is cambas de asegus prus longas ma piegadas, faet prus che àteru in logos de abba; genia de maladia de is brebès chi portant abbadura / erba de ranas = apiubburdu 3, (Ranunculus sceleratus); sa r. de sa sutana (in su radu) = s'istampu (de su lacu) inue passat s'albureta chi faet girare is molas Maneras de nàrrere csn: ischitzare una cosa, a unu, che r.= istrecaidhu; èssere fritu che rana (nadu de unu) = fridu meda (a dhu tocai) Frases s'intendhet s'irgràriu de sa rana cantandhe ◊ ciuat sa tonca, créculat sa rana, ischémiat su biju, grígliat su grígliu Sambenados e Provèrbios smb: Rana Terminologia iscientìfica anar Ètimu ltn. rana.

rànchere , vrb Definitzione dispràxere, fastidiare, sentire rancu Sinònimos e contràrios incrèschere, incrudèschere / dispiàchere Frases mi ranchet chi siat bénnida cussa puru ◊ mi ranchet meda de no lu pòdere agiuare ◊ chi non ti rancat a che lu lassare mòvere iscoitu a s'iscravu tuo!

ranchidèsa , nf: rancidesa Definitzione su èssere marigosu, tènnere sabore marigosu, nau de is cosas de papare Sinònimos e contràrios ranchidore, ranchizore Terminologia iscientìfica sbr Ètimu srd.

ranchidítzu , agt, nm Definitzione min. de rànchidu, chi est unu pagu marigosu; sabore unu pagu marigosu Sinònimos e contràrios ranchitzu, ranchizosu Terminologia iscientìfica sbr.

ranchidòre , nm: ranchiore Definitzione sabore marigosu; genia de dolore forte in tretu delicau de sa carena e fintzes dispraxere Sinònimos e contràrios maricosore, ranchidesa, ranchizore / cdh. rancicura | ctr. druciori, drucura Frases a s'olia trapada e posta in abba che li essit su ranchidore 2. lampu a ranchidore, cussa segada chi mi apo fatu! ◊ at abbratzadu ranchidores e penas prommore de sa paghe ◊ fachiat ranchiore cussa morte, ca non bi aiat motivu Terminologia iscientìfica sbr Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu amertume Ingresu bitterness Ispagnolu amargor, amargura Italianu amarézza Tedescu bitterer Geschmack, Stich.

rànchidu , agt: arrànchidu 1, rànchiu, ràncidu, ràndicu Definitzione est su gustu o sabore de su fele e de totu is gustos chi si assimbígiant (es., calidade de méndhula, su corgiolu de s'arenada, e àteru), ma si narat fintzes de cosa chi dolet o dispraxet meda / min. ranchitzu / rànchiu che lua, rànchidu che fele Sinònimos e contràrios drànchidu, maricosu, rantzigosu / cdh. ràncicu / contomosu | ctr. druce Frases tzicória rànchia no ndhe cherent mancu a la bíere: mantiniebbolla! ◊ sos àteros mànnicos lis pariant ràndicos che a su toscu ◊ sos fumajolos catzant nues de fumu rànchidu 2. dàemi de tue: su "vostè" est rànchidu! ◊ como sas làcrimas aiant su matessi sapore rànchiu de tandho Terminologia iscientìfica sbr Ètimu ltn. rancidus Tradutziones Frantzesu amer Ingresu bitter Ispagnolu amargo Italianu amaro Tedescu bitter, ranzig.

rànchidu 1 , nm: arrànchidu Sinònimos e contràrios arrancu, fracu Frases de unu portalitu filiu e iscuriosu lompit rànchidu de atúfidu e becesa (E.Sanna).

ranchidúmine , nm Definitzione cosa marigosa, su èssere marigosu de is cosas, fintzes dispraxere mannu, annicu, tristura Sinònimos e contràrios ranchidore 2. no si podet ismentigare su ranchidúmine pro sas disauras Ètimu srd.

ranchinàre , vrb Definitzione furriare su fenu segau innanti de dh'imballare.