amàrgu , agt, nm Definitzione sabore malu, coment'e de fele, ma nau prus che àteru de dispraxere, de cosa dolorosa, chi dispraxet o dolet meda Sinònimos e contràrios maricosu, rànchidu / dolorosu | ctr. druce Frases amarga morte at fatu ◊ s'amargu prantu ◊ cun fritzas ses feridu a dogn'iltante, cun amargos suspiros ti sustento! Terminologia iscientìfica sbr Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu amer Ingresu bitter Ispagnolu amargo Italianu amaro Tedescu bitter, Bittere.
amargurài , vrb Definitzione giare amarguras, dispraxeres mannos Sinònimos e contràrios agiolvare, amargai, cungiolvare, dispiàchere, ingiolvare | ctr. cuntentai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu attrister Ingresu to make bitter Ispagnolu amargar Italianu amareggiare Tedescu verbittern.
ammarigosàe, ammarigosài , vrb Definitzione fàghere rànchidu, marigosu Sinònimos e contràrios amargai, irranchidare | ctr. indrucai, indruchire Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rendre amer Ingresu to make bitter Ispagnolu volver amargo Italianu rèndere amaro Tedescu bitter machen.
cungiolvàre , vrb Definitzione giare dispraxere, fàere una cosa marigosa (che giolva) Sinònimos e contràrios agiolvare, amargurai, ingiolvare Tradutziones Frantzesu rendre amer, attrister Ingresu to grieve, to make bitter Ispagnolu amargar Italianu amareggiare Tedescu verbittern.
grusàre , vrb: gruxare Definitzione incrubare, fàere abbasciare; serrare, nau prus che àteru de is liagas e feridas; iscorare, dispràxere meda coment'e faendho bregúngia / grusare sas pupias, sas pibiristas = serrai is ogus Sinònimos e contràrios dòrchere, imbasciai, incruai*, ingruxare, mugrare, pinnicai / serrai / scorai Frases sa fiara si est pesada a cadharida e già grusada ◊ presentendhe unu fiore si gruxant e saludant cun rispetu ◊ piús no gruxet su tuju a su pesante giuale chi li faghet sa carena a un'ancuju! (G.Oggiana)◊ gruxeit ancora de piús s'ischina suta de su tribàgliu 2. benidindhe che a tandho como puru a grusare sas pibiristas mias cun sa friscione de àteras vias! (G.Ruju)◊ bídere e faedhare ti cheria e grusare cun basos sas feridas! 3. no agato divagos si no cussos, avilidu e grusadu finas oe ◊ ponides sa betzesa in sacrifítziu grusèndhebbos su coro cun sa mente (A.Dettori)◊ at a finire su disterru chi nos grusat sas dies de sa vida! (P.Mossa)◊ mi so grusendhe cun tantos pensamentos Tradutziones Frantzesu baisser, mortifier, attrister Ingresu to lower, to make bitter, to sadden, to dishearten Ispagnolu bajar, cerrarse las heridas, humillar Italianu abbassare, avvilire, amareggiare Tedescu herunterlassen, beschämen, verbittern.
maricósu , agt, nm: marigosu Definitzione nau de cosa de papare, chi tenet sabore rànchiu, chi tenet su sabore de su fele; nau de unu fatu, chi dispraxet, chi faet dispraxere mannu; genia de druche tundhu e laditu, unu pagu a bombè, fatu cun méndhula druche ammesturada cun pagu pagu de méndhula rànchia e po cussu unu pagu marigosu; genia de bufóngiu de sabore unu pagu marigosu / marigosatzu = unu pagu marigosu; marigosu che felenu = rànchidu meda, che fele Sinònimos e contràrios arrànchidu / contomosu / amarete | ctr. druce Frases est ispudacendi ca portat sa buca marigosa ◊ una cicaredha de cafei marigosu dh'agiudat a iscexiai ◊ sorre mia, istídhios marigosos seo ingurtindho! 2. iscís cantus làmbrias mi ant fatu marigosu su pani! ◊ su chi ti depu nai est unu paghedhu marigosu 3. che leo unu pagu de drutzeria: marigosos, pirichitos, guefos, zerminos, bianchedhos… Sambenados e Provèrbios smb: Maricosu, Marigosu Terminologia iscientìfica sbr, drc, bfg Ètimu ltn. amaricosus Tradutziones Frantzesu amer Ingresu bitter Ispagnolu amargo Italianu amaro Tedescu bitter.
rànchidu , agt: arrànchidu 1, rànchiu, ràncidu, ràndicu Definitzione est su gustu o sabore de su fele e de totu is gustos chi si assimbígiant (es., calidade de méndhula, su corgiolu de s'arenada, e àteru), ma si narat fintzes de cosa chi dolet o dispraxet meda / min. ranchitzu / rànchiu che lua, rànchidu che fele Sinònimos e contràrios drànchidu, maricosu, rantzigosu / cdh. ràncicu / contomosu | ctr. druce Frases tzicória rànchia no ndhe cherent mancu a la bíere: mantiniebbolla! ◊ sos àteros mànnicos lis pariant ràndicos che a su toscu ◊ sos fumajolos catzant nues de fumu rànchidu 2. dàemi de tue: su "vostè" est rànchidu! ◊ como sas làcrimas aiant su matessi sapore rànchiu de tandho Terminologia iscientìfica sbr Ètimu ltn. rancidus Tradutziones Frantzesu amer Ingresu bitter Ispagnolu amargo Italianu amaro Tedescu bitter, ranzig.