A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

lebbrósu , agt: leprosu Definitzione chi portat sa lefra.

lebiài , vrb Definitzione prnl., mediare, sentire prus lébiu unu dolore, unu male Sinònimos e contràrios allebiae, illebiare Frases no tenemu ni dotori e ni mexina, ma gei mi seu lebiara, mancai malacaria.

lebiedhédhu , agt Definitzione lébiu lébiu, chi tene pesu pagu pagu Tradutziones Frantzesu très léger Ingresu very light Ispagnolu muy ligero Italianu leggerìssimo Tedescu sehr leicht.

lebièsa , nf: lepiesa Definitzione su èssere lébiu, nau de su pesu de is cosas Sinònimos e contràrios levidade, lezeresa | ctr. graesa, grajori Frases cun tanta lebiesa faghet díllaru cun dansa ◊ fint minores e fint lépias in s’abba, coment'e sa lepiesa de unu puzone ◊ at pérdiu sa lebiesa chi dhi donànt is alas ◊ sunt falados a zisa de nie e si fint posados cun lebiesa subra de sa foza Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu légèreté Ingresu lightness Ispagnolu ligereza Italianu leggerézza Tedescu Leichtheit.

lebillébis , avb Definitzione abbellu meda Sinònimos e contràrios abbellabbellu, abbelledhedhu Ètimu srd.

lebiòi, lebiòre, lebiòri , nm Sinònimos e contràrios lebiesa, lezeresa Ètimu srd.

lebiótu , agt Definitzione chi no tenet pentzamentu, no tenet coidu Sinònimos e contràrios iscontipizau, ispensamentadu, trancuillone | ctr. apidinadu, contipizosu.

lébit! , iscl: leit Definitzione càstidi!, mih!: foedhu de su vrb. labai chi si narat coment'e avertindho a unu - prus che àteru nau cun arrespetu a gente manna o chi no si connoschet - po giare atentzione a calecuna cosa chi si bolet a tènnere in mente, a pònnere in contu Sinònimos e contràrios allè! Frases nossi, no si ndi andit: m'iat a dispraxi, lebit! ◊ lebit, sa cadira: setzassí! ◊ lebit ca tengu porcedhu ammurtau! ◊ lebit ca est chitzi! ◊ lebit no dhi cabint is ogus e dhi pighit fogu: pongiassidha aillargu! Tradutziones Frantzesu regarde! Ingresu look! Ispagnolu ¡mire! Italianu guardi! Tedescu haben Sie acht!

lébiu , agt: lépiu, léviu Definitzione nau de cosa, chi pesat pagu, chi no est grae; nau de fortza o de manera de fàere, chi no est forte, chi no est meda, ne cràdiu, chi no dhue bolet pelea manna; nau de una carena, chi est istrízile, cannàile Sinònimos e contràrios illebiadu, leve, lezeri | ctr. grae, pesosu, troposu Maneras de nàrrere csn: lépiu che nónniu, che néula, che puma, che pinnia = lebiedhedhu; lébiu de orijas = chi intendit totu; a lébiu a lébiu = abbellu abbellu; conca lébia = conchilébiu, chie tenet unu cumportamentu pagu sériu, dadu a sas violeras, de pagu tinu; èssiri sonni lébiu = chi si ndhe ischidat pro donzi mímina cosa chi s'intendhet; Peilébiu = su sonnu, Frades Lenos Frases linna e ferru, a cantos de sa matessi mannària, sunt unu lébiu, s'àteru grae ◊ za est cosa lébia sa chi sunt faghindhe, no sunt mancu boghendhe preda! ◊ lébiu o grai, gi at a podi benni a innoxi cun is cambas suas! 2. Minnia iat fatu un'arrisixedhu lébiu ◊ lébiu de orijas, intendhet sas voghes de sos duos vetzos e los iscurtat ◊ candho so alligru o discuntentu apo su sonnu léviu ◊ sos cumpanzos, lépios che duos nónnios, brincheint su muru ◊ su númene de su podestade fit un'avrina lévia chi onzi píssina podiat cuguzare ◊ dhi pariat de intèndiri passus lébius de pipiu Sambenados e Provèrbios smb: Lebiu Ètimu ltn. *levius Tradutziones Frantzesu léger Ingresu light Ispagnolu ligero, leve Italianu leggèro, liève Tedescu leicht.

lèbra , nf Definitzione its, levria? Frases manicandhe pariant lebras ca fint aframicaos.

lebréncu , agt: lebrincu Definitzione lebrerincu*, lestru pigandho cosa fintzes angena / fémina l. = pagu séria, conchiminuda.

lebrèra lebbréri

lebreríncu , agt: leperincu Definitzione nau de cane, chi est de arratza manna e pruschetotu bonu meda po cúrrere Sinònimos e contràrios lebbreriscu* Frases ch'esseit currinne che cane lebrerincu 2. a s'intèndhere de gai, furriamos sos cadhos leperincos e che arrivimos a ue fit su pastore mulghindhe Ètimu ctl. llebrer + -incu Tradutziones Frantzesu lévrier Ingresu greyhound Ispagnolu lebrel Italianu levrière Tedescu Windhund.

lebríncu lebréncu

lecài , vrb Definitzione fàere lecu, istrecare, pistare a incracadura / l. giarra = segare pedra manna faghíndhela a biculedhos, a iscaza, a zara Sinònimos e contràrios ifàghere, illecai, pistae, sòlbere, strecae Frases chi torrat a innòi dhi lecu is figaus! ◊ istuda su fogu, chi cussa crucuighedha est cota e lecada puru! ◊ asuta de s'arroca dhoi fiat cudhu pòburu lecau cant'e unu cani, in miniera! ◊ arratza de ómini a lecai cudh'animaledhu cun is peis! Ètimu itl.t leccare.

lecàju lacàju 1

lechelèche , avb Definitzione èssere l. = ledreledre, modhe meda, a brodu, nau de sa terra chi portat abba meda Sinònimos e contràrios ledreledre Ètimu srd.

lechèsa , nf Definitzione su èssere lecos, de pagu fortza, finevine, o, nau de gente, fintzes chentza caràtere Sinònimos e contràrios debbilesa, finesa, lecura | ctr. foltilesa, foltza, russària Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu faiblesse Ingresu weakness, thinness Ispagnolu debilidad Italianu debolézza, sottilità Tedescu Schwäche, Dünne.

lecolèco , avb Definitzione abbellu, cun delicadesa, cun lebiesa, cun lechesa / colare sa manu, pònnere ccs. l. = in manera pàsida Sinònimos e contràrios lecualécua Ètimu srd.

lécu , agt Definitzione nau pruschetotu de paperi, de orrobba, chi no tenet corpus, finivini, de pagu agguantu, de pagu fortza; dhu narant fintzes de gente in su sensu de delicau in su fàere, chi faet contu de dónnia mínima cosa Sinònimos e contràrios débbile, fiacu, fine 1 / físchidu | ctr. folte, grussu Maneras de nàrrere csn: filu lecu = fine; minestra leca = broosa meda; terra leca = de pagu fortza, de logu malu pedrosu; scèti lecu = podha; ómine lecu = chi no tenet frimmesa, de pagu caràtere, chi si lassat leare a su chi cherent sos àteros Frases mi acosto a cussos crecos e abbaidanne tra sos rampos lecos bio rampos sicos ◊ sos cascos chin sos istiros li faghent su dossu lecu (P.L.Dettori)◊ est lecu lecu che candhela de chera, lanzu, mortu de fàmine ◊ sunt fortes, no sunt de bratzu lecu! ◊ proite ti as postu custa gonna leca leca? 2. giai ses leca puru: e lassadhu nàrrere! Tradutziones Frantzesu faible Ingresu weak, thin Ispagnolu débil, sutil Italianu débole, sottile Tedescu schwach, dünn.