A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

dillúviu dallúviu

dilmagiàre , vrb: dimajai, dimmajai, dimmajare, dirmajare, dirmazare, dismajai, dismajare, drimmajare, drimmazare Definitzione pèrdere is atuamentos, coment'e candho unu si che ammusterchet e abbarrat immadoinau un’iscuta po dolore o dispraxere mannu Sinònimos e contràrios abbadherigare, addramainai, addrimmagiare, ammortie, ammustèlchere, dimaniai, disimainai, ildimajare, ilmarinare, sdimajai | ctr. solbèschere Frases a intèndhere custa notíscia est arrivida a si dimmajare ◊ si est dismajadu de su dolore de sas feridas ◊ si fiat dismajau e candu fiat torrau in èssiri fiat corcau de longu ◊ est rutu dirmajatu ma apustis li sont torratos sos sentitos ◊ biendi su trigu furriendi in fogu, su sotzu si est dismajau ◊ cudha fit crebada de su fàmine acantu acantu a si dismajare! 2. a sas boghes pesadas, féminas dilmagiadas e lacos dados volta si sunt bidos (A.D.Migheli)◊ proendhe a fumare, dego so abbarrau dirmajau, chene cunsentire: poi so torrau in trassa Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu s'évanouir Ingresu to faint Ispagnolu desmayar Italianu svenire Tedescu in Ohnmacht fallen.

dilmésu , avb Definitzione a d. = a die in mesu, una die ei e una nono, a dies vicànicas Frases a úrtimos, in istiu su madrigadu si mulghet a dilmesu Ètimu srd.

diltruíre destruíre

diluènte , nm Definitzione calecuna cosa chi faet unu lícuidu prus isabbisabbi, prus pagu cagiau.

dilúviu dallúviu

dílviu , nm: tílviu* Definitzione sa cannedha de s'anca o serra de sa camba, s’ossu mannu de sa camba Sinònimos e contràrios cannedha Terminologia iscientìfica crn.

dilzeniàu , agt: disgeniadu Definitzione chi est chentza géniu o chi at una manera de fàere chentza géniu, chentza grabbu, chi no si faet bòllere bene Sinònimos e contràrios irzeniatu, ganamalosu, surrescu | ctr. garbosu, grasciosu, ispàsticu Tradutziones Frantzesu antipathique Ingresu unpleasant Ispagnolu antipático Italianu antipàtico Tedescu unsympatisch.

dimajài dilmagiàre

dimajaméntu , nm Definitzione su pèrdere is atuamentos, is sensos Sinònimos e contràrios ammustréchida, dimaju, irmedhighinamentu Ètimu srd.

dimajàu , pps, agt Definitzione de dimajai; chi si est dilmagiau, chi at pérdiu un’iscuta is atuamentos, is sensos Sinònimos e contràrios ammortiu, ammustréchidu Tradutziones Frantzesu évanoui Ingresu fainted Ispagnolu desmayado Italianu svenuto Tedescu ohnmächtig, bewußtlos.

dimàju , nm: dimmaju, dirmaju, disimàniu, dismaju, drimaju, drimmàgiu Definitzione su pèrdere is atuamentos, tempus de un’iscuta, su si dimajare Sinònimos e contràrios addramainamentu, ammustréchida, dimajamentu, irmedhighinamentu, mortíginu Maneras de nàrrere csn: recuberaisí de unu d. = torrare in trassa, abbiatzare, torrai in sensus; pràngiri a disimàniu = meda de si che abbadherigare, de si che ammustèrchere; èssere o picare a dismajos = dimajaisí fatuvatu Frases benindhe fia mancu, un'istante s'alenu mi est mancadu: dismaju forte gai no aia proadu in vida mia! (A.Dettori)◊ dismajos de coro at tentu, timindhe de li bochire su fizu! ◊ a s'assustru, a sa pitzinna li mancat s'àlinu, si sentit a dirmajos Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu évanouissement Ingresu swoon Ispagnolu desmayo Italianu sveniménto, delìquio Tedescu Ohnmacht.

dimanàre , vrb Definitzione fàere a lómboru Sinònimos e contràrios aggromare, aggromerare, aggromeredhare, allomborae, allorimmedhare Ètimu ttrs. dibaná.

dimànda , nm Definitzione foedhu chi si narat in parte de dónni’àteru po cosa chi giaet ifadu, istrobbu, no praghet, deasi comente si narat lampu, dillóriu o àteru Frases cussu dimand'e piciochedhu no ndi fait una in sétiu (A.Murru)◊ candu dhu pigat s'abbétia a custu dimanda!…◊ gei fiat unu dimanda de assíchidu!…◊ custu dimand'e tziu est surdu! ◊ macu ses, ita dimanda ses nendu?!

dimandànti , nm Definitzione chie andhat a pedire, pòberu chi cricat alemúsina Sinònimos e contràrios dimandhone, mendhicu, pedidore, peduleu, pedulianu, pidore.

dimàndha , nf: domanda, domanna Definitzione cosa chi si bolet ischire de àtere, nau mescamente a manera o cun intonu chi si cumprendhat chi si pedit o chi si bolet ischire; su cricare una fémina a pobidha; iscritura po pedire su ’e sa lei; genia de saludu / min. dimandhedha, nau prus che àteru po cosa de pagu contu, o mala, difícile Sinònimos e contràrios percunta / cdh. dumanda | ctr. arraspusta Maneras de nàrrere csn: intrare o fàghere d. = iscriri e calai o presentai una domanda; fàghere d. de unu o de una cosa = preguntai de unu, de una cosa, po isciri acomenti istat Frases dimandhas: sanus seis?, a mi ndhe dades?, lómpius funt?, andhados fizis?, drommidu as?, a ndhe cherides a manigare?, e comenti ti dha passas? 2. si Deus favoressit s'annada, po Santuanni ti fatzu sa domanda e ti dongu is donus de òru 3. at intradu dimandha a su Comunu pro li pònnere s'abba ◊ pro bos dare sa pentzione cheret chi li intredas dimandha 4. pro saludare: cue sezis?, ghirendhe?, friscurendhe? 5. si andhas a Tàtari faghe dimandha de fradile meu! ◊ si ti capitas in caserma faghe dimandha de su portuarma! Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu question Ingresu question Ispagnolu pregunta, demanda Italianu domanda, quesito Tedescu Frage, Heiratsantrag, Anfrage.

dimandhajólu , nm Sinònimos e contràrios dimandhone, pedulianu, pedidore, petiteri, pobiritedhu Ètimu srd.

dimandhàre , vrb: dimannare, domandai, domandhare, domannare Definitzione fàere pregontas, foedhare po bòllere ischire de is àteros, po tènnere ccn. cosa; cricare fémina a pobidha / domandhare una cosa a manu arta = pregontai po abarrai própriu seguru de ccn. cosa, a manera chi cussu chi depit arrespúndiri no boghit frocus o no circhit arreghèscias Sinònimos e contràrios imbistigare, precontare / pedie, prejare | ctr. arraspundi / dare, donai Frases mancu dimandhadu ndhe as, a bídere comente istat Bodale? ◊ a su dimandha dimandha za che so afertu a su logu ◊ dimandhabbilu a manu arta si su dannu l'at fatu isse! ◊ dhis iat domandau in cali logu depiat nasci su Messia ◊ fui domandandu de Antoni ◊ cun cudhus ogus de cristianu su cani pariat domandendu perdonu ◊ candu si nd'iscidat, dhi domandu ita intentzioni tenit ◊ su poeta pesat una boghe de saludu a sa Santa dimandhandho salude e fortuna po totus 2. chi non domandas, mancu àcua ti donant 3. una pariga de palarimpos furint andhaos a dha dimandhare ◊ si cheriat dimandhare sa zòvana chi teniat in su coro ◊ unu giòvunu est andau a si domandai una fémina po mulleri ◊ si m'istimas, domàndhami a sos mannos! Ètimu itl. domandare Tradutziones Frantzesu demander Ingresu to ask Ispagnolu preguntar Italianu chièdere Tedescu fragen, anhalten, bitten.

dimandhòne , nm Definitzione chie andhat a pedire, pòberu chi cricat alemúsina Sinònimos e contràrios dimandanti, mendhicu, pedidore, peduleu, pedulianu, petiteri, pidore / cdh. dimandoni Frases no apo fàcia de mi presentare: comente so, mancu dimandhone! ◊ no mi lasses apitu in carrera che unu dimandhone ◊ apustis de dies e dies de dimandhone est torradu a domo sua Tradutziones Frantzesu mendiant Ingresu beggar Ispagnolu mendigo, pordiosero Italianu accattóne Tedescu Bettler.

dimaniài , vrb Sinònimos e contràrios dilmagiare*, disimainai, ildimajare Frases badhendu chentza de si firmai si fut dimaniau in terra (F.Marcialis).