A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

decaidúra , nf Definitzione su decaire, su andhare sèmpere peus mancari a pagu a pagu Sinònimos e contràrios decadessimentu, sderruimentu Frases semus imbetzendhe e faghindhe a decaidura: a su tàpula tàpula ma… sempre a su matessi puntu depimus lòmpere! Ètimu srd.

decaíre , vrb Definitzione torrare de mancu, andhare male, de male in peus, torrare a malu puntu Sinònimos e contràrios decadessi, decàere, derrúere, sderrui | ctr. abboniare, mediare, megliorai Ètimu spn. decaer.

decàiri decàere

decaíu decaídu

decàlitru , nm Definitzione medida, una genia de broca de deghe litros Terminologia iscientìfica mds Tradutziones Frantzesu décalitre Ingresu decalitre Ispagnolu decalitro Italianu decàlitro Tedescu Dekaliter.

decàlogu , nm Definitzione is deghe paràulas (paràula in grecu = logos), is deghe cumandhamentos de sa Bíbbia Tradutziones Frantzesu décalogue Ingresu decalogue Ispagnolu decálogo Italianu decàlogo Tedescu Dekalog

decàmetru , nm Definitzione misura de longària de deghe metros Terminologia iscientìfica mds Tradutziones Frantzesu décamètre Ingresu decametre Ispagnolu decámetro Italianu decàmetro Tedescu Dekameter.

decannòbe , agt, nm: dechennobe, degannove, degennoi, deghennoe, dexennoe, dexennoi Definitzione deghe e noe (in números àrabbos 19, in números romanos XIX) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dix-neuf Ingresu nineteen Ispagnolu diecinueve Italianu diciannòve Tedescu neunzehn, Neunzehn.

decànu , nm Sinònimos e contràrios daganu.

decassète , agt, nm: dechessete, degesseti, deghessete, dexessete, dexesseti, dixasseti Definitzione deghe e sete (in números àrabbos 17, in números romanos XVII) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dix-sept Ingresu seventeen Ispagnolu diecisiete Italianu diciassètte Tedescu siebzehn, Siebzehn.

dèche , agt, nm: dege, deghe, deghi, dexe, dexi Definitzione duas bortas su tanti de is pódhighes de una manu (in números àrabbos 10, in números romanos X): candho est agt. no càmbiat, ma si est nm. tenet su pl. (foras candho inditat is oras) Frases apu biu dexi óminis ◊ tenet deghe bacas ◊ de candu teniat deghi annus issu at fatu su tzeracu ◊ dege funtis us dege Cumandhamentos 2. su deghe benit apustis de su noe ◊ duos deghes faghent vinti Ètimu ltn. dece(m) Tradutziones Frantzesu dix Ingresu ten Ispagnolu diez Italianu dièci Tedescu zehn, Zehn.

dechemíza , agt, nm: deghemila, deghemiza, deximilla Definitzione su tanti de deghe bortas milli Frases aiat pretesu binti mila carretas de trigu, dughentos cadhos e prus de deghemila pegos de bulu 2. de milli francos no ndhe cheret: sos deghemiza cheret! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dix mille Ingresu ten thousand Ispagnolu diez mil Italianu diecimila Tedescu zehntausend.

dechennòbe decannòbe

decheòto , agt, nm: degeoto, degeotu, degheoto, degheotu, degiotu, dexeoto, dexiotu Definitzione deghe e oto (in números àrabbos 18, in números romanos XVIII) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dix-huit Ingresu eighteen Ispagnolu dieciocho Italianu diciòtto Tedescu achtzehn, Achtzehn.

dèchere , vrb: addèchere, dègere, dèghere, degi, dègiri, dèxere, dexi 1, dèxiri Definitzione istare, pàrrere o andhare bene de una cosa a un'àtera, a unu, su èssere o pàrrere adata o bella, bona, fintzes su èssere giustu o adatu de unu fàere, de unu cumportamentu cunforma a su logu o a s'ocasione / pps. déchiu / dèxiri che sa fica in s'ogu = própiu nudha Sinònimos e contràrios gèxere, importare, merèssere, reguardare Frases a sos macarrones lis deghet su casu e sa bagna ◊ a cussa càssia li deghet custa tinta ◊ no dhi dexit sa corona fata de floris de aràngiu ◊ fit de vinu vonu e li dechiat peri sa brulla ◊ no ti deghet su ríere, cun totu custu dannu! ◊ a unu mannu no li deghet a zogare che una criadura ◊ est sinnu de mente zusta a nàrrere sos faedhos chi bi deghent ebbia ◊ andai a cuadhu de molenti non degit po s'ocasioni!◊ segundhu su foedhu, nau in crésia no deghet! 2. bollu chi sa petza siat arrustia comenti dexit ◊ una cràstula ses, chi dexiast internada in manicómiu bia e bona! 3. so andhendhe a ue mi paret e piaghet: no sunt cosas chi bos deghent! 4. custu dispiaghere própiu no mi lu deghia Sambenados e Provèrbios prb: a cane no dhi deget pane Ètimu ltn. decere Tradutziones Frantzesu convenir, seoir Ingresu to suit Ispagnolu convenir Italianu addirsi Tedescu passen.

dechessète decassète

dechidèsa , nf: deghidesa Definitzione su èssere déchidu, bellu, bene fatu de pràghere meda, nau mescamente de sa persona Sinònimos e contràrios donosidade, ermosura, galania, tuca | ctr. legesa Frases intro a totu sos donos, tenes sa dechidesa principale ◊ sas rosas no sunt che a sa tua dechidesa! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu charme, grâce, élégance Ingresu elegance, prettyness Ispagnolu gracia, elegancia Italianu avvenènza, leggiadrìa, eleganza Tedescu Anmut, Eleganz.

dechidòre , nm: dechiore Definitzione su dèghere, su èssere deghile de una cosa, de una persona, de unu fàere, fintzes sa persona etotu candho est bella Sinònimos e contràrios deghesa, galania Ètimu srd.

dechídu, déchidu , agt: déchitu, dechiu Definitzione bellu, bene fatu de pràghere meda, nau mescamente de sa persona / arrejonare a d. = bene Sinònimos e contràrios bedhu, donosu, galanu Frases de unu lizu dechidu ammiro sas perlas raras: a s'iscanzada de sas laras de sole paret bestidu (A.Dettori)◊ fissa m'istas in ojos che una rosa sa piús frisca, sa piús dechida ◊ cun su coro ti miresi ca fis dechida e donosa ◊ columba mea dechida, parma mea istimada! ◊ Mariànghela est déchida: no ndhe at, de chintu ◊ est una pessone déchita e de remeju 2. mi rispondhet cun boghe dechida a sa dimandha chi fatu li aia Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu séduisant, joli Ingresu charming, pretty Ispagnolu atractivo Italianu avvenènte, grazióso Tedescu anmutig, zierlich, fein, schön.

dechíle , agt: deghile Definitzione chi deghet, chi istat bene meda, chi est bellu, chi si adatat bene / fatu a deghile = bene meda, perfetu, in sa manera addata Sinònimos e contràrios addechidu, addeghíbbile, déchidu, dechívile / adatu | ctr. feu, légiu Frases fit un'artejanu de bravura nódida, de zéniu deghile ◊ est deghile a sos fizos pro onorare sa mama ◊ apant sos regualdos chi a persones de tanta impoltàntzia sunt deghiles 2. faedhu deghile li essiat de lara a s'iscanzada (A.Dettori) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu joli, gracieux Ingresu pretty, handsome, decent Ispagnolu bonito Italianu grazióso, aggraziato, decènte, cònsono Tedescu schön, anmutig, graziös.