A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

tzacaméndhula , nm Sinònimos e contràrios bichigrussu, piciurussu, picugroxu, sciacaméndhulas Terminologia iscientìfica pzn Ètimu srd.

tzacaméntu , nm Definitzione su tzacai, iscopiadura Sinònimos e contràrios tzacadura Ètimu srd.

tzacàre , vrb Definitzione istichire, intrare in mesu, aintru, a fortza, ue dhue at pagu logu o no andhat tanti bene; su si pònnere aintru, in mesu de ccn. chistione Sinònimos e contràrios fichire, imberzire, infruncuai, insertai, intupire, istichire, pònnere | ctr. bocare, leai / essire Maneras de nàrrere csn: tz. in ragas = manigare, bufare, betare a corpus, fai su mangiufoni; tz. fogu = apuntai o pònnere fogu; tzacaresiche una cosa in s'ogru (nadu cun fele) = fagheresindhe própiu nudha, èssere cosa chi no serbit a nudha (comenti a nàrriri ca no est bella mancus a si nci dha istichiri in is ogus); tzacàresi fora = fai su bandidu, abbandidai Frases che mere, si che tzacheit in domo de cudhu a prepoténtzia ◊ una corròncia si che tzacat braghendhe in mesu de sos paones ◊ inue ti che ses tzachendhe: no bides chi no bi at logu?! ◊ no che tzaches sas berbeghes a s'ortu ca podent fàghere dannu! ◊ leat impresse e si che tzacat in petorras su tzoculate chi aiat furadu! 2. su pane si che l'at tzacadu in ragas totu isse! ◊ custa cosa guasta in s'ogru ti la tzacas? frundhichela, aite ti la muntenes?! 3. - Ehi si mi tzaco fora!… - nachi naraiat unu afelonadu, e a bandhidare etotu est essidu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu introduire, se faufiler, se fourrer, s'entremettre Ingresu to drive in, to slip in, to meddle Ispagnolu meter, entremeterse Italianu introdurre, inserire, ficcare, intrufolarsi, introméttersi Tedescu stecken, sich einmischen.

tzacàre 1 tzacài

tzacarèdha , nf: itzacarredha, tzacarredha 1 Definitzione tzàcurru sighiu; furriadòrgia, arrana de canna, genia de aina po sonare in chida santa, o fintzes una genia de matraca fata cun tres tauledhas chi faent sonu iscudendhosi apare e fintzes su tzàcurru etotu; pipiriolu, pitariolu de canna de fenu; canna isperrada chi is bingiateris faiant tzacurrare po isciuliare is pigiones; aligusta pitica; genia de àghina niedha / èssiri una tz. = nau de ccn., abbarrare sèmpere foedhandho, a barra posta Sinònimos e contràrios stóchidu, trachedhu, tzacàrridu / straciarana, tzaculitas 1 / tzacaredhu, tzacarradore Frases portàt is ogus giai allugerraus de su fogu arrabiosu de is fosilis e in is origas sa tzacarredha de sa mitràglia 2. comenti a castiadori fiat bellu: cun sa tzacarredha in manu fadiat su fúrria fúrria in mesu de is giualis e su pilloni passàt atesu ◊ mi at lassau sa tzacarredha po agordai sa bíngia Terminologia iscientìfica sjl, crx Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu crépitement, petite langouste Ingresu rattle, small lobster Ispagnolu estallido, pequeña langosta Italianu crepitìo, aragostèlla Tedescu Geknister, Heuschreckenkrebs.

tzacarédhu , nm, nf: tzacuredha, tzacurredha Definitzione una calidade de àghina niedha a pibione aghedhosu, tostau Sinònimos e contràrios crapichedhu, tzacaredha, tzacarradore Ètimu srd.

tzacàri tzacài

tzacarína , nf Definitzione una genia de tzúcuru Frases po no guastai su fatu e cracau mai tzacarina ghetu a sa fascella! (F.Pischedda) Tradutziones Frantzesu saccharine Ingresu saccharin Ispagnolu sacarina Italianu saccarina Tedescu Sacharin.

tzacarínu tzacadínu

tzacaríu , nm Definitzione su tzacarrare o fríere chi faet sa cosa orrostindho in su fogu Sinònimos e contràrios tzacàrridu Frases s'intendit su tzacariu de su pisci arrustendi Ètimu srd.

tzacaròsa , nf Definitzione genia de erba chi bogat unu frorighedhu chi faet a dh'iscopiare Terminologia iscientìfica rba, Silene bellidifolia Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu silène Ingresu catchfly Ispagnolu colleja Italianu silène Tedescu Leimkraut.

tzacarràda , nf Definitzione su tzacarrare, su sonu o tzàcurru mannu de cosa chi tzàcurrat; fintzes cropu giau a forte Sinònimos e contràrios intronnu, tracada, trachedhada, tràchida, trachidada, tzocu / ibbatulada, iscratzada Frases arratza de tzacarrada de tronu!… 2. chini a fusti e chini a matzoca dh'ant donau una tzacarrada a conca ◊ mischinu… una tzacarrada de ispadinu, a su tzugu! ◊ gei bit una tzacarrada de cundennedha, in tribbunali, oi!… Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu éclatement Ingresu crash Ispagnolu estallido, golpe Italianu schianto Tedescu Bruch, Krach.

tzacarradèntis , nm Definitzione iscutulada, cropu cun sa manu giau asuta a sa barra de fundhu po che cassare sa limba in mesu de dentes, faendho brulla mala Ètimu srd.

tzacarradòre, tzacarradòri , agt, nm Definitzione chi tzacarrat, chi faet a traghedhu, a tzàcurru, a sonu coment'e segandho cosa àrrida, tostada Sinònimos e contràrios aghedhosu / crapichedhu, tzacaredha, tzacaredhu, tzacarrina Frases s'allopu est un'àxina tzacarradora ◊ tengu galopu bellu, tzacarradori ◊ custa cerésia mi dh'ia crétia tzacarradora e no est Ètimu srd.

tzacarradròxa , nf Definitzione genia de cosa chi si apicat a is matas po fàere fuire is pigiones faendho tzàcurros Sinònimos e contràrios furriadolza, ispantamata, mustagione Ètimu srd.

tzacarrài , vrb: tzacarrare, tzacarriai, tzacurrare, tzancurrare Definitzione fàere tzocu, tzàcurru coment'e de cosa àrrida o chídrina segandho, isperrandho, matzigandho (nau fintzes própriu po matzigare, istrecare a dentes cosa tostada) Sinònimos e contràrios acorriatare, isbombiare, iscochidai, itzacarrai, sacai, tochedhare, trochedhare, tzachedhare, tzachidai, tzocai Maneras de nàrrere csn: tz. is dentis = arrodare de dentes; tz. sa nuxedha cun is dentis = traghedhare, segare sa nantzola a mossu; àxina chi tzacarrat = aghedhosa; tz. is manus = tzocare sas manos Frases s'intendit sa frúsia de su fogu tzacarrendi ◊ gei at tzacarrau cussu tronu!…◊ mi pongat àxina bella, chi tzacarrit ◊ prima de nci andai at fatu custu tzacarru… ancu dhi tzacarrint is barras! ◊ est tzacurrandhe che procu in àurra! ◊ sas pitzinnas sunt tzacarrandhe chivarzu frissu ◊ femu tzacarrendi cíxiri e nuxedha 2. tzacarru perda de fogu de cantu seu barra forti ◊ su pani dh'apu tzacarrau in tres mússius Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu crépiter, éclater Ingresu to crackle, to burst, to roar Ispagnolu crepitar, estallar Italianu crepitare, scoppiettare, scoppiare, rombare Tedescu bersten, knistern.

tzacarramànu , nm Definitzione tzàcurru a sa sighia fatu iscudendho is manos apare in sa pranta / fai su tz. = tzocare sas manos Sinònimos e contràrios taculamanos, tzaculimanu, tzocamanos, tzóchida Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu battement de mains Ingresu clapping Ispagnolu palmoteo Italianu battimano Tedescu Händeklatschen.

tzacarraméntu , nm Definitzione su tzacarrai Sinònimos e contràrios tzacarradura Ètimu srd.

tzacarràre tzacarrài

tzacarravrònti , nm Definitzione genia de erba, fumària ruja, podhinedhu arrúbiu o erba de pódhini, a logos gimisterru mascu Sinònimos e contràrios cambirúgia, casugotu, fumàdigu 1, fumariarrúbia, fumesterre Terminologia iscientìfica rba.