A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

tzacaméndhula , nm Synonyms e antonyms bichigrussu, piciurussu, picugroxu, sciacaméndhulas Scientific Terminology pzn Etymon srd.

tzacaméntu , nm Definition su tzacai, iscopiadura Synonyms e antonyms tzacadura Etymon srd.

tzacàre , vrb Definition istichire, intrare in mesu, aintru, a fortza, ue dhue at pagu logu o no andhat tanti bene; su si pònnere aintru, in mesu de ccn. chistione Synonyms e antonyms fichire, imberzire, infruncuai, insertai, intupire, istichire, pònnere | ctr. bocare, leai / essire Idioms csn: tz. in ragas = manigare, bufare, betare a corpus, fai su mangiufoni; tz. fogu = apuntai o pònnere fogu; tzacaresiche una cosa in s'ogru (nadu cun fele) = fagheresindhe própiu nudha, èssere cosa chi no serbit a nudha (comenti a nàrriri ca no est bella mancus a si nci dha istichiri in is ogus); tzacàresi fora = fai su bandidu, abbandidai Sentences che mere, si che tzacheit in domo de cudhu a prepoténtzia ◊ una corròncia si che tzacat braghendhe in mesu de sos paones ◊ inue ti che ses tzachendhe: no bides chi no bi at logu?! ◊ no che tzaches sas berbeghes a s'ortu ca podent fàghere dannu! ◊ leat impresse e si che tzacat in petorras su tzoculate chi aiat furadu! 2. su pane si che l'at tzacadu in ragas totu isse! ◊ custa cosa guasta in s'ogru ti la tzacas? frundhichela, aite ti la muntenes?! 3. - Ehi si mi tzaco fora!… - nachi naraiat unu afelonadu, e a bandhidare etotu est essidu! Etymon srd. Translations French introduire, se faufiler, se fourrer, s'entremettre English to drive in, to slip in, to meddle Spanish meter, entremeterse Italian introdurre, inserire, ficcare, intrufolarsi, introméttersi German stecken, sich einmischen.

tzacàre 1 tzacài

tzacarèdha , nf: itzacarredha, tzacarredha 1 Definition tzàcurru sighiu; furriadòrgia, arrana de canna, genia de aina po sonare in chida santa, o fintzes una genia de matraca fata cun tres tauledhas chi faent sonu iscudendhosi apare e fintzes su tzàcurru etotu; pipiriolu, pitariolu de canna de fenu; canna isperrada chi is bingiateris faiant tzacurrare po isciuliare is pigiones; aligusta pitica; genia de àghina niedha / èssiri una tz. = nau de ccn., abbarrare sèmpere foedhandho, a barra posta Synonyms e antonyms stóchidu, trachedhu, tzacàrridu / straciarana, tzaculitas 1 / tzacaredhu, tzacarradore Sentences portàt is ogus giai allugerraus de su fogu arrabiosu de is fosilis e in is origas sa tzacarredha de sa mitràglia 2. comenti a castiadori fiat bellu: cun sa tzacarredha in manu fadiat su fúrria fúrria in mesu de is giualis e su pilloni passàt atesu ◊ mi at lassau sa tzacarredha po agordai sa bíngia Scientific Terminology sjl, crx Etymon srd. Translations French crépitement, petite langouste English rattle, small lobster Spanish estallido, pequeña langosta Italian crepitìo, aragostèlla German Geknister, Heuschreckenkrebs.

tzacarédhu , nm, nf: tzacuredha, tzacurredha Definition una calidade de àghina niedha a pibione aghedhosu, tostau Synonyms e antonyms crapichedhu, tzacaredha, tzacarradore Etymon srd.

tzacàri tzacài

tzacarína , nf Definition una genia de tzúcuru Sentences po no guastai su fatu e cracau mai tzacarina ghetu a sa fascella! (F.Pischedda) Translations French saccharine English saccharin Spanish sacarina Italian saccarina German Sacharin.

tzacarínu tzacadínu

tzacaríu , nm Definition su tzacarrare o fríere chi faet sa cosa orrostindho in su fogu Synonyms e antonyms tzacàrridu Sentences s'intendit su tzacariu de su pisci arrustendi Etymon srd.

tzacaròsa , nf Definition genia de erba chi bogat unu frorighedhu chi faet a dh'iscopiare Scientific Terminology rba, Silene bellidifolia Etymon srd. Translations French silène English catchfly Spanish colleja Italian silène German Leimkraut.

tzacarràda , nf Definition su tzacarrare, su sonu o tzàcurru mannu de cosa chi tzàcurrat; fintzes cropu giau a forte Synonyms e antonyms intronnu, tracada, trachedhada, tràchida, trachidada, tzocu / ibbatulada, iscratzada Sentences arratza de tzacarrada de tronu!… 2. chini a fusti e chini a matzoca dh'ant donau una tzacarrada a conca ◊ mischinu… una tzacarrada de ispadinu, a su tzugu! ◊ gei bit una tzacarrada de cundennedha, in tribbunali, oi!… Etymon srd. Translations French éclatement English crash Spanish estallido, golpe Italian schianto German Bruch, Krach.

tzacarradèntis , nm Definition iscutulada, cropu cun sa manu giau asuta a sa barra de fundhu po che cassare sa limba in mesu de dentes, faendho brulla mala Etymon srd.

tzacarradòre, tzacarradòri , agt, nm Definition chi tzacarrat, chi faet a traghedhu, a tzàcurru, a sonu coment'e segandho cosa àrrida, tostada Synonyms e antonyms aghedhosu / crapichedhu, tzacaredha, tzacaredhu, tzacarrina Sentences s'allopu est un'àxina tzacarradora ◊ tengu galopu bellu, tzacarradori ◊ custa cerésia mi dh'ia crétia tzacarradora e no est Etymon srd.

tzacarradròxa , nf Definition genia de cosa chi si apicat a is matas po fàere fuire is pigiones faendho tzàcurros Synonyms e antonyms furriadolza, ispantamata, mustagione Etymon srd.

tzacarrài , vrb: tzacarrare, tzacarriai, tzacurrare, tzancurrare Definition fàere tzocu, tzàcurru coment'e de cosa àrrida o chídrina segandho, isperrandho, matzigandho (nau fintzes própriu po matzigare, istrecare a dentes cosa tostada) Synonyms e antonyms acorriatare, isbombiare, iscochidai, itzacarrai, sacai, tochedhare, trochedhare, tzachedhare, tzachidai, tzocai Idioms csn: tz. is dentis = arrodare de dentes; tz. sa nuxedha cun is dentis = traghedhare, segare sa nantzola a mossu; àxina chi tzacarrat = aghedhosa; tz. is manus = tzocare sas manos Sentences s'intendit sa frúsia de su fogu tzacarrendi ◊ gei at tzacarrau cussu tronu!…◊ mi pongat àxina bella, chi tzacarrit ◊ prima de nci andai at fatu custu tzacarru… ancu dhi tzacarrint is barras! ◊ est tzacurrandhe che procu in àurra! ◊ sas pitzinnas sunt tzacarrandhe chivarzu frissu ◊ femu tzacarrendi cíxiri e nuxedha 2. tzacarru perda de fogu de cantu seu barra forti ◊ su pani dh'apu tzacarrau in tres mússius Etymon srd. Translations French crépiter, éclater English to crackle, to burst, to roar Spanish crepitar, estallar Italian crepitare, scoppiettare, scoppiare, rombare German bersten, knistern.

tzacarramànu , nm Definition tzàcurru a sa sighia fatu iscudendho is manos apare in sa pranta / fai su tz. = tzocare sas manos Synonyms e antonyms taculamanos, tzaculimanu, tzocamanos, tzóchida Etymon srd. Translations French battement de mains English clapping Spanish palmoteo Italian battimano German Händeklatschen.

tzacarraméntu , nm Definition su tzacarrai Synonyms e antonyms tzacarradura Etymon srd.

tzacarràre tzacarrài

tzacarravrònti , nm Definition genia de erba, fumària ruja, podhinedhu arrúbiu o erba de pódhini, a logos gimisterru mascu Synonyms e antonyms cambirúgia, casugotu, fumàdigu 1, fumariarrúbia, fumesterre Scientific Terminology rba.