leschixèdha , nf Definitzione min. de lesca, orrugu, bículu Frases cussa leschixedha de turta no dh'apu digiria ◊ papadí duas leschixedhas de musteba!
lesciòne leisciòne
lésciuva , nf Definitzione abba fata budhire cun chinisu Sinònimos e contràrios léssia.
lescósu , agt: liscosu Definitzione chi portat lisca o coment'e filighedhos coment'e lescas Frases su linu est lescosu ◊ custa petza est lescosa (Z.Porcu).
lésdina , nf Definitzione aina de sabbateri po fàere istampos e cosire Sinònimos e contràrios lésina*, sua 2.
lési , nm: lessi Definitzione genia de pischighedhu piticu Sinònimos e contràrios latarina, muscione Terminologia iscientìfica psc.
lesiadúra , nf Definitzione su lesiai, su fàere dannu mescamente morale, faendho o naendhe cosas chi ofendhent Sinònimos e contràrios aggràbiu, ofesa Ètimu srd.
lesiài , vrb Definitzione
fàere dannu a unu in s'onore, in sa fama, in is diritos
Ètimu
ctl., spn.
lesiar, lisiar
Tradutziones
Frantzesu
porter atteinte (à),
léser
Ingresu
to harm
Ispagnolu
menoscabar
Italianu
lédere
Tedescu
schädigen,
verletzen.
lésina , nf Definitzione aina de su sabbateri po istampare e cosire, genia de agu posta in màniga: dhue ndhe at de duas calidades, una a ferru tundhu e unu pagu fàrchinu po cosire pedhe, un’àtera a ferru iscanalau po cosire gomma Sinònimos e contràrios lésdina, sua 2 Maneras de nàrrere csn: mainga de l. = in cobertantza, cosighedha de perunu contu, minudedha; no ndi bogai una mainga de l. (de unu, de carchi cosa) = própiu nudha, no ndhe fàghere ne crau e ne tzou Frases cussu no serbit mancu a mainga de lésina! ◊ in cussa famíglia no dhoi nd'at unu bonu a mainga de lésina ◊ no ndi at bogau una mainga de lésina de is fillus, cussa cristiana! Terminologia iscientìfica ans Ètimu itl. lesina.
lésinu , agt: Definitzione
chi est lenu, no tenet gana, volontade, disígiu: nau de s'ómine, chi no cricat fémina
Sinònimos e contràrios
acallofau,
masanu,
priu
| ctr.
imbideadu,
inganatzidu
Frases
cussu est lésinu, iscabudadu e tiracoa!
2.
cussu mascru est lésinu
Tradutziones
Frantzesu
aboulique,
indolent
Ingresu
abulic,
weak-kneed
Ispagnolu
abúlico,
indolente
Italianu
abùlico,
indolènte
Tedescu
energielos.
lesòni , nf Definitzione genia de lóriga de corria chi si ponet a su giuale po dhue intrare e arrèschere sa punta de sa timona de su carru o sa canna de s'arau Sinònimos e contràrios agione, alasoni, giussòrgia, sesúgia.
lesòrgia, lesòrja, lesòrza , nf: rasògia* Definitzione aina cun d-una lama de ferru o de atzàrgiu, puntuda, segante a un'ala (atza) e grussa a s'àtera (tolu), cun sa màniga prus che àteru de ossu cun isperradura a un'ala po serrare sa lama cun s'atza aintru: cussa de is braberis est a lama prus fine, de grussària parívile e chentza punta / l. de mare = gragallu, arrasoja, genia de animali croxudu, longu, a duas perras (solen siliqua) chi assimbillant a su mànigu de una resoja Sinònimos e contràrios brotzu, lepa Terminologia iscientìfica ans.
lespàe , vrb Definitzione pigare, afarrancare Sinònimos e contràrios lespuxae.
léspida , nf Definitzione cosa, bene chi si tenet Frases issas non connosciant su possessedhu, s'úrtima léspida de su patrimóniu insoru (P.Doneddu).
lespuxàe , vrb Sinònimos e contràrios lespae.
lesséntzia , nf: licensa,
licéntzia,
lissénsia,
lissentza,
lisséntzia Definitzione
genia de permissu chi si giaet e tempus chi s'istat chentza atèndhere a calecunu dovere, fintzes su fógliu chi dhu giaet e dhu precisat; genia de permissu de s'autoridade púbblica po pòdere fàere calecuna faina (es. bèndhere, portare gente e àteru)
Frases
pro nois fit istadu gosu e gustu si ti aiant dadu sa lissénsia! (Pirastru)
2.
siu Giuanni fut andau a iscola po biri chi arrennesciat a si ndi pigai sa licensa de cassa ◊ istanote che ndh'amus de armonia a modulassione de frecuentza, como chi s'ant bogadu sa lissentza sos poetedhos de sa Baronia!…(Sassu)
Tradutziones
Frantzesu
licence,
permis,
permission,
congé
Ingresu
permission,
licence
Ispagnolu
licencia
Italianu
licènza
Tedescu
Erlaubnis,
Schein.
léssi lési
lessía, léssia , nf: liscia,
líscia (lí-sci-a,
lí-scia)
lissa 1,
lissia,
líssia,
líssiba Definitzione
abba fata budhire cun chinisu po samunare orrobba, e fintzes ammodhigare calecunu laore (es. moriscu) po dhu còere
Sinònimos e contràrios
lésciuva
Maneras de nàrrere
csn:
pòniri in l. = incovonai; dogna tzàpulu bolit intrai in lissia = nau de unu coredheri chi bolit manixai cosas difícilis; fàghere in líssia = pònnere a modhe, samunare in líssia; pàrrere unu tzàpulu cotu in sa lessia = zúghere sa cara che sa tela (de assuconu, de maladia)
Frases
lu sàmunant in líscia pro essire netu ◊ depu fai sa lissia ca mi frigu is pannus ◊ gheta chisina a s'abba ca fachimus sa líssiba!◊ is féminas faiant lessias angenas e andhànt a frúmene po isciucare is pannos
Sambenados e Provèrbios
smb:
Liscia, Lissia
Ètimu
ltn.
lixiva
Tradutziones
Frantzesu
lessive
Ingresu
lye (-wash)
Ispagnolu
lejía
Italianu
cenerata,
liscìvia,
ranno
Tedescu
Aschenlauge.
lessiàtzu , nm: lissiaciu, lissiatzu Definitzione léssia etotu ma prus che àteru fata po giare lughentesa a is colores de sa lana Sinònimos e contràrios léssia Frases si cun cussu dinai s'iat cuncodrau unu cradhaxu de lissiatzu po s'isciacuai iat fatu mellus bèni! Ètimu srd.
léssicu , nm Definitzione is foedhos de una limba e totu su chi pertocat sa naschia, s'istória e is significaos chi tenent.