A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

deghinadórzu , nm Definitzione logu inue si deghinat Ètimu srd.

deghinàre , vrb Sinònimos e contràrios decumare, ispèldere.

deghinò, deghinòu , avb Definitzione candho est chi nono…: de àtera manera, in àteras cunditziones Sinònimos e contràrios aghinò, aghinunca, candeghinò, cantichinono, chidecosè, chiscussu, desinò, deghinuncas, sinono Frases s'ómini si depit istreletzai de is àterus, deghinò no lassat perunu arrastu de sa vida sua ◊ mancu mali ca eus salvau sa domu, deghinou fiat tocau a drommí in su sartu! ◊ mancu mali ca no si est cojau, deghinò a serra dh'iant iscrobau! Ètimu srd.

deghínu dechínu

deghinúncas , avb Sinònimos e contràrios aghinunca, deghinò, sinoncas*, sinono Frases si nd'isbregungit e tirat ainnantis, deghinuncas càmbiat arruga.

dègi dèchere

degína dechína

degiòtu decheòto

dègiri dèchere

dègo , prn: deo, dèu Definitzione foedhu chi si narat in parte de su númene de una prima persona: s'impreat prus che àteru (ma no sèmpere cun bisóngiu) po inditare chie faet s'atzione de su vrb. / cun deo, cun dèu = cun megus; che deo = che a mie Sinònimos e contràrios ceo, ego, eju Frases deo no isco proite faghes gai! ◊ deo, no tue, apo fatu custu triballu! ◊ cussa cosa dha fatzu dèu! 2. parit chi is cosas siant morendi cun dèu ◊ restat cun deo s'antiga tristura ◊ si fint istadas che deo no si fint avilidas ◊ isse no est coment'e deo ◊ isse est piús faularzu chi no deo!◊ fai cument'e dèu! Ètimu ltn. ego Tradutziones Frantzesu je, moi Ingresu I Ispagnolu yo Italianu io Tedescu ich.

degodédhu , nm Definitzione unu bículu, parte de calecuna cosa, nau fintzes in su sensu de pagu pagu Sinònimos e contràrios acodedhu, arroghedhu, pitzuedhu / apenas, atzicu, pachitzedhu.

degodía , nf Definitzione genia de bobboi pitichedhedhu chi si papat sa linna sicada e dh'istampat, totu Sinònimos e contràrios carignàtula, tacatia*, tàralu, tzerrone, zannarolu Terminologia iscientìfica crp.

degogliàdu , pps, agt: degollau Definitzione de degogliare; chi est totu malegontzu Sinònimos e contràrios bisestradu, iscronniau Frases Giuanni Batista est mortu degogliau po órdini de Erodes 2. ahi ite note niedha e degogliada! ◊ seu triballendi coment'e un'iscrau de galera, totu degollau e agiagarau ◊ est in annozu e peleas che ànima degogliada.

degogliadúra , nf: degogliarura Definitzione su degogliare Frases sa vida est in degogliarura Ètimu srd.

degogliài, degogliàre , vrb: degolgiai, degollai, degollare, degullare, degulliare, digogliai, digogliare, digollare, digugliare Definitzione segare sa conca, pònnere istrópiu, fàere bisestru, dannu mannu a gente, animales o a cosas, distrúere, matzigare; fintzes fàere burdellu, moida a meda, coment'e segandho cosa, gherrigiandho, immarrire Sinònimos e contràrios isconcai, sugai / bisastrare, destrossai, fragiare, idegollai, istragare 2 Frases Giudita at degogliadu a Oloferne ◊ Erodes at fatu degollare pitzinnos innotzentes 2. a su pastore li ant degogliadu sa robba ◊ ant degogliadu una punta de chercu ◊ de milli versos no ndhe valet unu ca sunt totu degogliados, isempiados ◊ apustis chi aus degollau totu seus cricandho de ndhe torrare a bia sa limba ◊ cussos machinàrios in sa mina digogliaiant che moledha de cafè ◊ sa màchina ti podet digollare! 3. su bentu degògliat sas fozas, las atapat e forfígiat ◊ chentza dentes no poto degullare sa cosa tosta ◊ a punzos e a bucicones mi l'ant totu degogliada (G.Ruzzone)◊ su bentu forti at digogliau totu is matas ◊ s'istrubberi digúgliat totu su chi usat 4. su pitzinnu fut tota sa die digúglia digúglia ◊ seu totu digogliara! Ètimu ctl., spn. degollar Tradutziones Frantzesu décapiter, massacrer Ingresu to behead, to slaughter Ispagnolu decapitar Italianu decapitare, fare strage, massacrare Tedescu köpfen, enthaupten, niedermetzeln, massakrieren.

degogliarúra degogliadúra

degógliu , nm: dególliu, degollu, degorju, degullu, digógliu, tagollu Definitzione istrópiu, dannu mannu meda fatu a gente, animales o cosas; moida, sonu forte Sinònimos e contràrios bisestru, dannu, destrossa, idegollu, istralia, istrópiu, macedhu, sdegógliu / abbasatu, fracassu Frases a fortza de degógliu e de fracassu crent chi si rimédiet s'errore (D.Mele)◊ fàcia de ghimisone isreguladu, cheres fàghere de àrias degógliu candho de ària as solu su respiru! ◊ chentu bardaneris falant a cadhu e intrant in bidha a fàghere bardana: unu degógliu, unu disacatu! ◊ za ndhe at fatu de degullu cussu bentu, in binza: che at betadu totu sa bide noa! ◊ sos fogos fuidos faghent degollu inue passant 2. s'intendhet degullu: abbàida no siant canes! ◊ mi ndhe at ischidadu su degógliu de sas undhas ◊ timiat su degógliu de sos isparos ◊ s'intenniat su degógliu de una sirena ◊ pro fàere essire is sibrones faiat meda degollu: pariat betandhoche a Deus de s'assétiu! ◊ s'intendhet unu degorju de abba de rivu ufratu 3. in domo si ndhe tzacat chentza falta e bi pesat degógliu Sambenados e Provèrbios smb: Degogliu, Digogliu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu massacre Ingresu massacre Ispagnolu masacre (f), degüello Italianu strage, scémpio, massacro Tedescu Massaker, Blutbad.

degói dedeói

degolgiài, degollài, degollàre degogliài

degollàu degogliàu