assentricoràu assanticoràtu
asséntu , nm Definitzione
su èssere postu bene, firmu, séliu, fintzes su logu inue unu o una cosa est posta; manera de fàere sa cosa, de si cumportare cun cunsideru, cun firmesa; cosa assentada, datos assentaos, iscritos e fintzes paperi cun cosa iscrita
Sinònimos e contràrios
acussertu,
arresetu,
arréulu 1,
assébiu,
assentamentu,
assuermu,
ausentu,
incuru,
lista,
prachidesa
/
partoxu
/
firmesa,
giudísciu,
sabiesa
Maneras de nàrrere
csn:
sos assentos = sos postorzos de su trigu messadu; is assentus = is localis po su bestiàmini in su furriadroxu; tèniri pagu a. = zúghere pagu sabiore, èssere chentza tinu; de a. = cun seriesa, a sa séria, chentza presse; fàchere una cosa chin a. = cun incuru, bene; restare o imbarare de a. = detzídere, pònneresi de acordu; missa de assentu = missa de s'arretiru, missa pro unu mortu chi nachi tiant bídere in ziru
Frases
su bentu muilendhe no lassaiat portas in assentu ◊ isse no tenet mai assentu, sempre tribbulendhe ◊ su mundhu est roda e chie l'at formadu no cheret ch'istet sempre de un'assentu (L.Marongiu)
2.
beni dai cuss'altu assentu! ◊ sas mannas de su trigu messadu si che leant a s'assentu e dae s'assentu a s'arzola
3.
su tratu tou e assentu mi at fatu diliriare ◊ cussu est ómine de pagu assentu
4.
lèadi s'assentu de sa cosa chi mi as dadu ◊ zughiat in manos s'assentu pro pagare sa lughe, totu trofizèndhelu ◊ is cummerciantis funt sempri fendi assentus in su libbretu
5.
sa candhela alluta pigadha cun assentu! ◊ a pretziare una bachiana si fachet chin assentu ◊ si fiat postu a trabballai de assentu ◊ pranghítemi in assentu! ◊ satzeldotes, de assentu pedo a bois salude e ghia!
6.
su príntzipe restat de assentu de si che leare a Maria ◊ restant de assentu chi sa robba e su càmiu deviant abbojare a s'istradone ◊ fimis restados de assentu chi deviat torrare
Ètimu
ctl., spn.
assento, asiento
Tradutziones
Frantzesu
stabilité,
disposition,
rangement
Ingresu
stability,
organisation
Ispagnolu
estabilidad,
asentamiento
Italianu
stabilità,
sistemazióne
Tedescu
Stabilität,
Ordnung.
asséntu 1 , nm: assentzu,
atentu 1,
atetu,
atzentzu,
atzetzu,
sénciu Definitzione
genia de tupighedha fragosa meda, de colore craru, in colore de prata
Frases
fatant in cussu logu isfumentu chin fogos de armidhone e de atentu ◊ at sabore de atentu s'alenu tou! ◊ custa est amargura de limbicadu atentu…
Terminologia iscientìfica
mt, Artemisia arborescens
Ètimu
ltn.
absentium
Tradutziones
Frantzesu
absinthe
Ingresu
absinth
Ispagnolu
ajenjo
Italianu
assènzio
Tedescu
Absinth.
assentulàe, assentulàre , vrb: assetulare,
sentilare Definitzione
abbarrare firmos, in assentu, in asséliu, pruschetotu nau cun arrennegu
Sinònimos e contràrios
assantaigae,
assebiai,
asserenciai
Frases
ista sériu, asséntuladi a un'oru! ◊ si ti assentulaias in domo faghias bene, cantu chi ses sèmpere in ziru! ◊ assentuladu chi sias, a un'oru! ◊ asséntula e no curras! ◊ non poto assentulare su sonnu ca su ganile non mi dat pasu ◊ assetuladi innoghe!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
se tenir coi
Ingresu
to be quiet
Ispagnolu
estar quieto
Italianu
star quièto
Tedescu
ruhig sein.
assentziàu , agt Sinònimos e contràrios alleputziu.
assentziòne ascensciòne
asséntzu asséntu 1
asseónzu , nm Definitzione
su si fàere asseau, de sabore malu, nau de s'ógiu, de su lardu; est fintzes su fragu de s'ogiuseu de unu pegus mortu, in campu, chi faet fuire is àteros pegos
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
rancissement
Ingresu
going rancid
Ispagnolu
ranciedad
Italianu
irrancidiménto
Tedescu
Ranzigwerden.
asseoràdu , agt Definitzione its, assidigorzadu? Frases bàrriu de rasta, isceta asseorada in su tzilleri, impresse pedit una birra frisca.
assepàre , vrb Definitzione segare sida a papare po su bestiàmene Sinònimos e contràrios afrongiai, assidai Frases babbu at assepatu sa robba in su cunzatu (G.Farris) Ètimu srd.
asseperàre , vrb Definitzione pònnere abbandha, distínghere e pònnere a parte una cosa de un'àtera; isceberare su méngius; nau de frores de is matas, ingendrare su frutu Sinònimos e contràrios chirrare, isceberai, sceberai*.
asserbàre , vrb: assilbare, assirbare Definitzione lassare o pònnere a parte, chistire a un'àtera borta Sinònimos e contràrios allogae, arremai 1, arremonire, arribbare 1, chistie, coltoire, golloire Frases assírbalu in logu seguru su chi as agatadu! ◊ assirbendhe a cras fumis, ma tocait de lu fàghere etotu (Z.A.Cappai)◊ depimus assirbare dinari pro s'annu chi benit 2. sas paràulas chi tenes assilbadas sunt teracas tuas Ètimu itl. asservare.
asseredhàe , vrb Definitzione fàere o pònnere seredha, ufrare a bentre Sinònimos e contràrios abbussotai Frases segundu su chi papas ti asseredhat.
asseredhàu , agt Sinònimos e contràrios
tirchinau
/
bentrudu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
rachitique
Ingresu
rachitic
Ispagnolu
raquítico
Italianu
rachìtico
Tedescu
rachitisch.
asserenàda , nf Definitzione su asserenare Sinònimos e contràrios abbacada, apasigada, asseliada, asseretada | ctr. salarzada, supuzada, zagarada Frases su chelu at dadu un'asserenada Ètimu srd.
asserenàdu , pps, agt Definitzione de asserenare 2. no est fàtzile s'ammentu como chi asserenados sunt sos sentidos.
asserenàre , vrb: serenai* Definitzione
fàere serenu, pònnere in pàusu, in paghe (ma fintzes pigare su serenu de su note)
Sinònimos e contràrios
apachiare,
apasaogare,
assebiai,
asseretare,
assussegai
| ctr.
assulurgiare,
salargiare
Frases
suta 'e pàsidas umbras m'ingaleno: in tanta paghe sa mente assereno e mi est durche recreu sonniare (P.Giudice Marras)
Tradutziones
Frantzesu
rasséréner
Ingresu
to brighten up
Ispagnolu
serenar
Italianu
rasserenare
Tedescu
aufheitern.
asserenciài , vrb Definitzione giare un'asseliada, bogare de cabu, firmare a un'oru Sinònimos e contràrios assebiai, assentulae, asselenare, assussegai Frases asserenciarí! ◊ asseréncia ingunis!
asseretàda , nf Sinònimos e contràrios abbacada, apasigada, asseliada, asserenada, asseretu | ctr. salarzada, supuzada, zagarada Ètimu srd.
asseretàre , vrb Sinònimos e contràrios apachiare, apasaogare, assebiai, asserenare, assussegai | ctr. assulurgiare, salargiare.