A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

ànsciu , nm Sinònimos e contràrios alenu, súbidu.

ànsia ànsa 2

ansiài , vrb: ansiare Definitzione provare ansa, sufrire s'ansa, istare in ansas Tradutziones Frantzesu s'affliger, se tourmenter Ingresu to afflict oneself, to be tormented Ispagnolu afligirse Italianu afflìggersi, tormentarsi Tedescu sich quälen.

ansianàe, ansianàre ancianàre

ansianidàde , nf: antzianidade, antzianidadi Definitzione su èssere antzianos, mannos, intraos in tempus Sinònimos e contràrios becesa | ctr. giovunesa Terminologia iscientìfica vda Tradutziones Frantzesu ancienneté Ingresu seniority Ispagnolu ancianidad Italianu anzianità Tedescu Alter.

ansiànu anciànu

ansiàre ansiài

ansídu , agt: assidu Definitzione chi tenet assa, chi est alluscau, cassidu de su sidi, chi est morindho de su sidi, de sa gana de bufare Sinònimos e contràrios cansidu Frases nois semus ranedhos de terra ansida in s'aera intemperiosa (G.Orgolesu)◊ s'undha límpida apo meledadu dae sa calura de s'istadiale ansida 2. su coro sou est assidu de veridade ◊ mi so agatada piús istraca de sa vida, piús assida ’e Deus (G.Correddu)◊ sa terra est assida de lentore Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu assoiffé Ingresu burnt by thirst Ispagnolu sediento Italianu arso dalla séte Tedescu trocken.

ansíle , nm: assaile, assile, essile, issile Definitzione gatagreste o cane de serra, genia de animaledhu pagu prus mannu de s'annaemele o bíurru, a pilu in colore de castàngia, in colore de aràngiu in su gúturu e in petorras, coa longa e grussa, pilosa: unu tempus in Sardigna si ndhe agataiat medas e como ch'est agiummai ispérdiu; papat sórighes, pigiones, bobbois, conillos: est badrau cun lei po no dh'ispèrdere deunudotu / èssere bàrriu che pedhe de assile = (nau de mata) càrriga meda de frutu, a pilimpedhe Sinònimos e contràrios assíbile, bassili, cassí, grassíbile, ibbirru, ischirru, vrassívile Frases che assiles, nois pisedhina lompiaimis a chimas de sa solzaga antiga Sambenados e Provèrbios smb: Assile Terminologia iscientìfica anra, martes martes latinorum Ètimu srdn. Tradutziones Frantzesu marte Ingresu marten Ispagnolu marta Italianu màrtora Tedescu Marder.

ansimía , nf: antzimia Definitzione càusa, neghe chi faet naschire unu male, princípiu de calecunu efetu (ma si narat fintzes po iscusa, arreghèscia)/ in s'a. de… = in arriscos de…, in perígulos de… Sinònimos e contràrios insemia* Frases custu fillu drogau est s'ansimia de sa morti mia! ◊ su chi eus papau fiat avariau e dh'eus acabbada cacendi, in s'antzimia de si agatai mortus.

ànsis àncis

ansúngia , nf: assugna, assúngia, assunza, sunza Definitzione pígiu grussu de grassu in bentre / comporare s'assunza dae su batu = comporare casu dae sos sórighes, circai una cosa a chini si dha papat Sinònimos e contràrios àbile, alabare, ogiuseu, saginu Frases un'assunza est fata de ozuseu ◊ sa fressura est fascada de assunza ◊ fit imbucànnesi su runzone ammuntadu de s'assunzighedha Terminologia iscientìfica crn Ètimu ltn. axungia Tradutziones Frantzesu lard Ingresu pork fat Ispagnolu manteca, grasa Italianu sugna Tedescu Schweinefett.

ansúra , nf: assura Definitzione mancamentu de abba, gana manna de bufare Sinònimos e contràrios ansa, asciotura, asciutore, sicagna, sicoi, sicúmene Ètimu ltn. arsura Tradutziones Frantzesu sécheresse, aridité Ingresu scorching heat Ispagnolu sed, sequedad, aridez Italianu arsura Tedescu Trockenheit.

ànta , nf Definitzione frucàgiu chi si ponet prantau, cambu mannu de linna cun is cambos prus piticos segaos de dhue pòdere apicare cosa; donniunu de is bàtoro puntales mannos prantaos de su telàrgiu; calesiògiat cosa chi ndhe podet aguantare un'àtera o chi dhi giaet fortza, agiudu; sumana de tempus, oru, parte Sinònimos e contràrios antigoni, dule, furcarju, fústiga, iltatu, istante 1, preustinu / àntala, arrambu Maneras de nàrrere csn: a. de furru = sos antariles de sa buca de su furru; a s'a. de… (logu) = faci a…, a sa bandha de…; a. de àcua, de landiredhu, de nia = bírridu (e fintzas dellúbbiu) de abba, nue de ràndhine, de froca; a. de binza = sa cresura, su primu órdine de bide de sa binza; a. de bentone = sas coedhas de su bentone, is bullas; fàghere a. a unu, istare a s'a. de unu = fàghere àntala, fàghere s'ala a unu, fai is partesas a unu; àere unu in a., in s'a. = tènnere a calicunu a pavore; èssere a. de birbantes, de malefatores = chie los azuat Frases prego chi torrent lieras sas antas chi apo connotu candho so naschidu: ma no torrant piús cudhas piantas chi su continentale at distruidu! (A.Casula)◊ eo creschei in mesu a milli antas de ílighes ◊ si sunt zirendhe a donzi anta ◊ si circant is antas in modu chi sa barraca siat bèni téssia de antas po dhi ponni su crabetoxu 2. a lu mantènnere bi cheret anta forte ◊ si sa fortza de sa natura est tanta, est delitu no dàreli assisténtzia, ma est dannu a li dare tota s'anta (P.Casu)◊ su síndhigu che at tiradu sos cossizeris totu a s'anta sua 3. s'anta de mesu, s'anta de foras de sa cortina de s'olia ◊ si at fatu un'acucadolzu in s'anta de su muru ◊ a sa posta, in anta de caminu, at isparadu a unu chi fit colendhe ◊ mancu in antas de rios bi at birdura ◊ po si cojai aspetaus chi nci passit cust'anta mala ◊ a s'anta de su campu de Otieri bi at terras bonas 4. circant de si cuai po fai passai s'anta de s'àcua ◊ fiant abetendu a passai s'anta de sa guerra 5. tocat a dh'indovinai s'antedha Ètimu ltn. anta(e) Tradutziones Frantzesu soutien Ingresu support Ispagnolu sostén, soporte Italianu sostégno Tedescu Stütze.

ànta 1 , nf Sinònimos e contràrios cabriolu Frases fatémunnos su cosso de pedh'e anta! Terminologia iscientìfica anra Ètimu spn. anta Tradutziones Frantzesu daim Ingresu fallow deer Ispagnolu gamo, damo Italianu dàino Tedescu Damhirsch.

ànta 2 , prep, avb: ante Definitzione tempus prima, ma si narat fintzes in su sensu de logu Sinònimos e contràrios ainnantis, ananti, anca 3, daennantis Maneras de nàrrere csn: anta de domo, ant'a sa domo = in dainanti de domo; ant'e Bore = anch'e Bore, in sa ’e Bore Frases camino ancora un'aizu ante chi s'apiedet sa terra in su retzíremi pro s'eternidade! 2. sos nuraghes sunt cosas chi ant fraigadu sos Sardos mizas e mizas de annos ante Ètimu ltn. ante.

antàbi , nf, nm: antali, entale Definitzione sa parte de s'arau chi si ponet in terra, su pei, sa chi portat s'abrada incasciada in s'incummentadolzu (sa punta): est sa parte chi intrandho in sa terra dha movet e bogat su surcu Sinònimos e contràrios bentale, dentale*, gentali.

antagonísta , agt, nm Definitzione chi o chie faet fortza a su contràriu, andhat in contràriu Tradutziones Frantzesu antagonique, antagoniste Ingresu antagonist Ispagnolu antagónico, antagonista Italianu antagonìstico, antagonista Tedescu antagonistisch, Antagonist.

àntala , nf Definitzione fàghere à. = fai is partesas a unu Sinònimos e contràrios anta.

antàle , nm, agt Definitzione sa parte de ananti de css. cosa, chi est ananti de ccn. cosa Tradutziones Frantzesu d'en face Ingresu in front of Ispagnolu enfrente, delante Italianu antistante Tedescu gegenüberstehend.