A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

derrúere, derrúghere , vrb: derrúiri, dirrúere, dirrúghere Definizione su si lassare andhare de male in peus, chentza si tènnere contu; batire o lassare andhare una cosa, unu logu o a unu de male in peus, fàere andhare male, fintzes isconciare Sinonimi e contrari arroinare, atzimare, derrocai, dirruire, dissantarare, ifasciare, irderrúere, iscalabrare, isciarrocai, isciusciai, ispèldere, istrossare Frasi sa pitzoca est derrughèndhesi de su totu chi no fachet a la bíere! ◊ sa domo chi no b'istat neune si che derruet ◊ mortu su mere, s'ortu si ch'est derrutu, irbandhonadu ◊ màniga ca sinono ti derrues peus cun custas meighinas! 2. cussa cosa derrughet sa pessone piús sana ◊ custos canes arestes nos sunt dirruinne ◊ dirruo sos camasinos chi apo e ndhe fràigo piús mannos Etimo ltn. deruere Traduzioni Francese tomber en ruine, ruiner Inglese to ruin Spagnolo arruinarse, arruinar, derrumbarse Italiano andare o mandare in rovina, dissestare Tedesco verfallen, ruinieren.

derruídu , agt Definizione chi est totu andhau male Sinonimi e contrari derrutu, irderrutu Frasi tevimus atraessare logos derruidos.

derruínzu , nm Definizione su derrúere, su andhare de male in peus Sinonimi e contrari decadéssida, decaidura Etimo srd. Traduzioni Francese décadence Inglese decay Spagnolo decadencia Italiano decadènza Tedesco Niedergang, Dekadenz.

derrúiri derrúere

derrúta , nf: dirruta Definizione s'efetu de su derrúere Sinonimi e contrari arruinu, desacatu, sderrocu, sderrota, sderruimentu | ctr. benefíssiu, mezoru Frasi pariat zente nóbbile, ma unu pagu coment'e in derruta Etimo srd. Traduzioni Francese ruine Inglese ruin Spagnolo ruina Italiano rovina Tedesco Ruin.

derrútu , pps, agt: dirrutu, disurrutu Definizione de derrúere; chi est totu andhau male Sinonimi e contrari derruidu, irderrutu 2. a su babbu no l'at abbandhonadu, candho l'at bidu derrutu de fortzas ◊ no azis sa carena gai derruta pro istare semper in su cuzolu! ◊ custas domos sunt dirrutas ◊ cussa crésia est de azustare ca est disurruta Traduzioni Francese tombé en ruine Inglese ruined Spagnolo arruinado Italiano andato in rovina, dissestato Tedesco verfallen.

des , bvrb: tes Definizione foedhu de su vrb. dèpere, 2ˆ p. sing., po fàere su tempus benidore o inditare una possibbilidade 2. prima chi su pudhu cantet mi des negare, istanote! ◊ tue puru ses fizu de Adamu e des torrare in peúere ◊ o fígiu de isermentu, e cantos ndhe des àere consolau!…

desacàtu , nm: disacatu Definizione male o dannu mannu siat a gente o a cosas / no tènniri d. de ccn. cosa = no ndh'àere ispreu, no fàghere contu de carchi dannu Sinonimi e contrari bisorruta, cífiri, dannu, dirrascu, dissàntara, isciacu, iscràsamu, istràssia, sciàsciu Frasi disacatu faladu in domo mia, a tènnere cussa pisedha ràida! ◊ su mercante est in timoria chi li sutzedat carchi disacatu ◊ su l'arrestare cheret nàrrere chi at fatu carchi disacatu ◊ sa gherra fachet disacatos de cosas e de zente ◊ chentu bardaneris intrant in bidha a fàghere bardana: unu degógliu, unu disacatu! Etimo spn. desacado Traduzioni Francese catastrophe, désastre Inglese disaster, misdeed Spagnolo desastre Italiano disastro, misfatto Tedesco Katastrophe.

desaggradèssiri , vrb: disaggradèssere, disaggradèssiri Definizione no ndhe àere praxere de una cosa, immentigare unu praxere, unu bene chi at fatu àtere, fàere s'isconnóschidu, èssere discannotu Sinonimi e contrari disconnòschere, dispiàchere | ctr. aggradare Etimo spn. Traduzioni Francese ne pas agréer Inglese to dislike, to behave ungratefully Spagnolo desagradecer Italiano sgradire, dimostrarsi ingrato Tedesco übel aufnehmen, undankbar sein.

desaídu , agt Definizione nau de ccn., chi est pentzandho in àteru, faendho atentzione a calecuna àtera cosa Frasi istasera so própiu desaidu: no ndhe apo gana de zogare.

desàire , nm: disàire, disàiru Definizione dannu mannu, male, bregúngia Sinonimi e contrari disaera Etimo spn. desaire.

desanguentài , vrb Definizione illimpiare is pedhes de su sàmbene atacau, samunare su sàmbene.

desanimài , vrb: disaminare, disanimai, disanimare Definizione leare o fàere pèrdere su coràgiu, s'ànimu, pèrdere de ànimu Sinonimi e contrari disalentai, isarcare | ctr. animare, audire Frasi calchi neu cheret chi bi lis agate, no pro los disanimare, ma pro calchi cunsizu ◊ rueint, ma no si disanimeint pro custu ◊ mamma est de cudhas féminas chi no si disàminant mai 2. no disàmines de ti cojuare: féminas si ndhe agatat àteras, si no ti cheret issa Traduzioni Francese décourager Inglese to discourage Spagnolo desanimar, desalentar Italiano scoraggiare Tedesco entmutigen.

desatinài, desatinàre , vrb: disatinai, disatinare Definizione nàrrere disatinos, isciolórios, irbariones, machines, cosas chentza fundhóriu Sinonimi e contrari ilbarionare, istantariare, sciolloriai, strolicai 2. ite ndhe azis de bos disatinare pari pari brighendhe? ◊ no bidet s'ora de mi disatinare! Etimo spn. Traduzioni Francese déraisonner, radoter Inglese to rave, to do reprehensible things Spagnolo delirar, desvariar, desatinar Italiano farneticare, fare còse riprovévoli Tedesco faseln, Narrheiten begehen.

desatínu , nm: disatinu Definizione cosa chi faet o narat chie est fora de tinu, cosa chi andhat male, dannu (chi podet èssere de pagu contu coment'e unu bidhídhiri de pipiu chi pagu atuat, unu dispetu, o fintzes dannu mannu); su no giare atentzione, su no atinare o atuare a sa cosa chi si est faendho / èssere in d. = èssere fora de se Sinonimi e contrari balossímini, dilbaratu, isabóriu, lochidadi, macheine, tontesa / dannu Frasi su brassanu bratzu sou crudele e assassinu at fatu subra mia disatinu ◊ a fortza de bufare faghent disatinos in domo ◊ tue giughes sa limba che fiama e faedhendhe naras disatinos 2. ite disatinu, che dhi est orrutu unu cambu mannu a pitzu!◊ fillu tú cun is amighixedhus malus est faendu disatinus! Etimo spn. Traduzioni Francese bêtise, sottise, vandalisme Inglese inattention, rave, silliness, vandalism Spagnolo desatino, vandalismo Italiano sciocchézza, farnètico, spropòsito, sprolòquio, disattenzióne, vandalismo Tedesco Wahnsinn, Unaufmerksamkeit, Wandalismus.

desbaratàre , vrb: disbaratai, disbaratare Definizione fàere vida irregulada, fàere s'isperditziau, ispèrdere o perdimentare sa cosa, pesare a bolare sa cosa, ispaciare a tropu; nàrrere o fàere ispropósitos / disbaratai un'animali = pònnerelu a tropu a triballare Sinonimi e contrari aperdimentare, distrúere, isbaire, ispazetare, ispèldere, ispeldisciare, istravuciare / desatinai | ctr. avitare Etimo spn. Traduzioni Francese mener une vie déréglée Inglese to lead a dissolute life Spagnolo desbaratar Italiano menare una vita sregolata Tedesco ein unsittliches Leben führen.

descadèssiri , vrb Sinonimi e contrari decairi Etimo spn., itl. decaecer + scadere.

descaminàu , agt, nm Definizione chi o chie, in camminu, in viàgiu, at tentu o tenet istrobbu mannu Frasi totus is descaminaus, siant in terra o in mari, sendi a bosu incumandaus no podint perigulai.

descansàre , vrb: discanciai, discansai, discansare, discantzai, discassare Definizione istare a discantzu, pausandho, gosare discantzos, cosas de recreu o chi no arrechedent peruna pelea, fintzes istare a chistionu cun ccn. Sinonimi e contrari pasai Frasi ita apu tentu in custa vira? apu sempri ghimallau, trabballendi dugna cira, no mi seu mai discantzau ◊ asuta de una mata dha biu discantzendu: dha miru, mi acatu chi prus no podiat iscampai de mei, mischina, currendu (E.Pintor Sírigu)◊ fui totu s'ora discanciandumí cun d-unu, a chistionu Etimo ctl., spn. Traduzioni Francese reposer Inglese to rest Spagnolo descansar Italiano riposare Tedesco ausruhen.

descendhéntzia , nf Definizione is parentes chi ndhe funt dipéndhios de is mannos Sinonimi e contrari aredeu, arénsia, arrampile, arrépula, eréscia, famíglia.