A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

vardiàre vardàre

vàrdias , nf pl: fàrdias Definitzione is dentes de is craes Sinònimos e contràrios guàrdias*.

vardiónzu , nm Sinònimos e contràrios castiamentu, càstiu, miramentu, tentonzu Ètimu srd.

vàrdule , nf: bàldile* Definitzione orrugu mannu de terra comente essit arandho o marrandho candho sa terra no est de bonu farigu, tostada; fintzes túturu de àtera cosa Sinònimos e contràrios cheba, ibbàldula, lea, léura.

vargéri , nm: frageri, vergeri Definitzione prus che àteru, terrenu prantau a matas de frutuàriu Sinònimos e contràrios frutale, frutorarju Ètimu ctl. verger.

vàrgia vàglia

vargiólu , agt: barjolu* Definitzione chi est de colore ammesturau, vàrgiu, nau pruschetotu de canes Sinònimos e contràrios bardeju, biscacadu, cacarru, incespiau, pintarinadu, pintolinadu Sambenados e Provèrbios smb: Vargiolu.

vàrgiu vàgliu

variàbbile, variàbbili , agt, nf Definitzione nau de gente, chi no mantenet su foedhu, chi est de pagu firmesa, chi istat a su càmbia càmbia: foedhandho de is foedhos, chi podent cambiare forma po pigare valore grammaticale diferente; css. fortza o càusa chi giaet o chi podet giare un'efetu, nada deosi ca de una borta a s’àtera podet èssere diferente Frases sos númenes sunt peràulas variàbbiles ca podent àere forma diferente pro zenia mascru o fémina, pro singulare o plurale 2. sos isperimentos si faghent connoschindhe, medindhe e iscumbatendhe s'efetu de donzi variàbbile.

variadòri , agt Definitzione nau de gente, chi no tenet firmesa Sinònimos e contràrios allabentinau, bolanderu, bolantitzu, bollàticu, freniosu, issurriosu Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd.

variài , vrb: bariare, variare Definitzione cambiare, fàere o essire diferente; pèrdere su tinu, diventare macu druche (no de manicómiu), àere pagu firmesa in su fàere; nau de cosa chi s'ischit, essire de mente Sinònimos e contràrios disvariai / iscasciuletare, vacillare / ilmentigare, iscadèssere Frases cantaint, ballaint, ridiant e variaint de cussa manera sos anneos (T.Cherchi) 2. no apo ischidu su chi m'est costau ca fio galu in sonnos variendhe (P.Piga)◊ nd'est essiu foras de sèi e vàriat e no est cosa de ndi fai contu! ◊ candho unu est comintzandhe a variare in conca no atinat, s'arrejonu no afilat e no ghirat su faedhu 3. lu tenia in mente ma poscas mi ch'est variadu ◊ pro no ti che variare, iscriedila, sa cosa! Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu changer, délirer Ingresu to vary, to rave Ispagnolu variar, desvariar Italianu variare, delirare Tedescu ändern, irre sein.

variànte, variànti , nf Definitzione cambiamentu, cosa in ccn. manera diferente a paragone de un'àtera.

variàre variài

variatziòne, variatziòni , nf Definitzione cambiamentu de unu datu, de unu fatu o fenòmenu, diferéntzia de unu datu in duos tempos, logos o ocasiones diferentes Frases cherzo connòschere totu sas variatziones de unu faedhu de unu logu a s'àteru.

variàu , pps, agt: fariadu Definitzione de variare; nau de ccn., chi no est tanti giustu de conca, chi est a irbariones, dilliriandho Sinònimos e contràrios afoglietadu, desessidu, delliriadu, dischissiau, disvariadu, ilgiradu, issentidu 2. peus de pipia benis calculada, totu variada dexit a ti nai! (R.Murgia Pani) Tradutziones Frantzesu délirant Ingresu raving Ispagnolu delirante, trastornado Italianu delirante Tedescu irre.

varicàre , vrb: barigai* Definitzione su passare mescamente de su tempus Sinònimos e contràrios colare, ibarigai, passae Frases tapulandhe su pannu si che vàricat s'annu.

varichína , nf Definitzione cumpostu chímicu cun cloro, po illimpiare, fàere prus bianca s'orrobba samunandho Sinònimos e contràrios levandina.

varíle valíre

variòne , nm: avarioni, barione, ferioni, venioni, verioni Definitzione genia de dillíriu, candho unu no cumprendhet prus nudha e si ponet a chistionare a s'afaiu (chistionai in verionis) Sinònimos e contràrios ischíssiu Frases tui ses nendu verionis! ◊ Gesugristu miu, est chistionendu verionis, custu: ita tenit?! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu délire Ingresu delirium Ispagnolu delirio, desvarío Italianu delìrio Tedescu Delirum, Gefasel.

vàriu , nm Definitzione genia de machiore, su variare Sinònimos e contràrios ammàchiu, avarioni, badalocu, disvàriu, ibbarione, iscàsciu, istentériu Ètimu srd.