A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

umíliu , nm Sinònimos e contràrios umiliamentu, umiliascione, incrunu Frases sos pòberos ispozados de sa Sardigna giampant su mare cun umíliu ◊ li at créschidu in su coro un'ódiu mannu pro s'umíliu chi depiat patire ◊ sa fémina andhaiat a sas monzas a bis contare umílios e amarguras Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu humiliation Ingresu humiliation Ispagnolu humillación Italianu umiliazióne Tedescu Demütigung.

umitàte umedàdi

ummàmma , nf: mama*, immamma Definitzione mamma, prus che àteru nau mutindhodha (truncau: ummà!) Sinònimos e contràrios mammai, oramà Frases nosse, ummà, no seo zeo cussu chi si nche at mandhicatu sa cariasa! ◊ ummà, comente istates?

umòre, umòri , nm Definitzione manera de èssere de s'ànimu (alligru, primmau, sériu o àteru); fintzes genia de abbighedha, de umidore (mescamente de linnas, de carre bia)/ u. salsu = sàmbene chi costumat a fàere meda a essiduras in sa pedhe Sinònimos e contràrios antena, mota, spéssia Frases est de umore metzanu e no tenet boza de ballare.

umorísmu , nm Definitzione capacidade de erríere, de fàere a erríere, de pònnere in bonumore, su fàere a erríere Sinònimos e contràrios brúglia.

umorísta , agt, nm Definitzione chi o chie tenet sa capacidade de fàere a erríere Sinònimos e contràrios brullanu, brulleri, buglista, ciascheri Frases sa tristura at leadu a tziu Bore chi fit sempre de índule umorista.

umorósu , agt Definitzione chi portat umore meda, chi est úmidu meda.

umpàre, umpàri , avb: impare* Definitzione totu o totus impare, unu cun s'àteru in su própriu logu e/o in su própriu tempus Sinònimos e contràrios paris Frases est semper umpare cun issos ◊ a carrasegare sa zente si divertiat tota umpare ◊ si mi pesant in coro tot'umpare sos tristos pensamentos.

umpédhu , nm: upedhu Definitzione istrégiu de ortigu, tundhu, cun s'asa, imperau po múrghere, fàere su cagiau, mesurare laore Sinònimos e contràrios mainzone, malune, moitedhu Frases tandho fut tempus chi sa baronia imponiat cun leges feudales sa déguma, s'iscolca, sa rodia, s'upedhu Terminologia iscientìfica stz.

umperài , vrb: imperai*, omperae, umperare Definitzione pònnere o impreare una cosa a calecunu bisóngiu (fintzes nàrrere) Sinònimos e contràrios impidare Frases cumenti podeus contari s'istória nosta a nosu etotu chi no umperendu sa língua nosta? ◊ custus mullonis dhus costumant a umperai in bidha nosta ◊ fut prontu a umperai ancora arrivortella e punnialli ◊ in Tonara úmperant "ideleghennau".

umperaméntu , nm Definitzione su imperai, su pònnere, su costumare a pònnere una cosa a calecuna àtera o a fàere Sinònimos e contràrios impleu, umpériu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu emploi Ingresu use Ispagnolu uso, empleo Italianu uso Tedescu Gebrauch.

umperàre umperài

umpériu , nm: umperu, úmperu Definitzione su imperai, su pònnere, su costumare a pònnere una cosa a calecuna àtera o a fàere Sinònimos e contràrios impleu, umperamentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu emploi, utilisation Ingresu use Ispagnolu uso, empleo Italianu uso Tedescu Gebrauch.

umperóllu , nm Definitzione istugighedhu de terra istangiada impreau a pònnere ógiu Sinònimos e contràrios alarollu Terminologia iscientìfica stz Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu huilier en terre cuite Ingresu small glazed jar Ispagnolu aceitera Italianu utèllo Tedescu irdenes Töpfchen.

umpéru, úmperu umpériu

umpialíre , nm Definitzione imbudu po prènnere carradas, betare cosa a meda Sinònimos e contràrios imprebbarile Ètimu srd.

umpidóriu, umpidóu , nm: impiroju, umpridorju Definitzione fusu de ferru po intrare su cannedhu e dhu prènnere de trama Sinònimos e contràrios faegannedhos, ispoladore Terminologia iscientìfica ts, ans Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu bobineuse Ingresu winding machine Ispagnolu bobinadora Italianu bobinatrìce Tedescu Spindelbank.

umpidróxu , nm: impidórgiu 1, umpridórgiu Definitzione imbudu mannu po prènnere carradas Sinònimos e contràrios imbudu, imprebbarile, umpregubedhas Ètimu srd.

umpidúra , nf: umpridura Definitzione su umprire; manera de pigare e de prènnere intrandho s'istrégiu (o terudha e cosas deasi) a mesu de sa cosa de pigare; a logos est fintzes sa lana chi serbit po prènnere /(nau de su mare) c'est u. manna = su mare si ndh'est artzau comente dh'atraet sa Luna, itl. alta marèa Sinònimos e contràrios prenadura | ctr. illichidadura 2. faghe a umpridura, ca coitas de prus prenendhe! ◊ in annadas bonas inoghe che faghiat sa landhe a umpridura a su sacu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu remplissage Ingresu filling (up) Ispagnolu llenado Italianu empiménto Tedescu Füllung.

umpínzu , nm Definitzione tempus de semenare, de prènnere is terrenos, su semenare Sinònimos e contràrios prenirura, semenera, semenóngiu, semíngiu Frases at fatu s'umpinzu in terra anzena Ètimu srd.