A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

sústu 2 , nm Definitzione ghetai s. a unu = pigare a ódiu, a malu chèrrere Sinònimos e contràrios ódia, regelu Frases de candu cussu maistu fusteri mi at fatu aici dhi apu ghetau sustu, no mi praxit a dhu biri mancu de atesu!

súsu , avb, nm: assusu, ciusu Definitzione sa parte chi càstiat a in artu; de unu logu, sa parte prus arta (fintzes aposentu, logu po chistire cosa) Sinònimos e contràrios aissusu, assua / isostre | ctr. assuta, giosso Maneras de nàrrere csn: sa punt'a susu = sa pigada; pigaisí su punt'a susu (nadu de su minore) = rispòndhere male a unu mannu, no pònnere mente; dàreche a susu (de una chistione, de cosa chi no s'ischit)= arrennèsciri a isciri; dare a susu a carchi faina = ghetai manu a dha fai, faidha a sa scarada, cun airu; dare a di a susu (a diassusu) a ccn. = afracaidhu Frases custu inue lu ponzo, susu o suta? ◊ bae a susu e falamindhe su chi ti apo nadu ◊ sa fentana de susu de domu mia est faci a monti ◊ est calau de susu a bàsciu 2. donna Pipica est morta e cumposta in su susu ◊ is susu funt a intaulaus cobertus de cannitzada téssia ◊ est andau a su susu a istudiai 3. tocat a tenni coràgiu po superai s'a punta a susu de sa vida ◊ no ischiat chie bi lu aiat fatu e sa tzitade fit manna pro che pòdere dare a susu 4. tenit su lori a susus prenus ◊ messaju, ocannu susu no ndi prenis: annada mala! 5. Bovore dat a diassusu a Tilipu, ma Zosepe e Angelinu si ponent in mesu pro irvojare Ètimu ltn. su(r)sum Tradutziones Frantzesu dessus, sur Ingresu up (on), on, over Ispagnolu arriba Italianu su, sópra Tedescu oben.

susúgia, susúja sesúgia

susujòsso , avb Definitzione a s. = a farrancas a susu, bortuladu, avolotadu, totu a tréulu Sinònimos e contràrios abbatúliu, abbolotu, abbuluzu, arrevolotu, atrepógliu, dissàntanu, solovru, tregollu Frases at furriadu su mundhu a susujosso ◊ sa bidha pariat una conchista de gherra, bubutada a susujosso Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu sens dessus dessous Ingresu disorder Ispagnolu patas arriba Italianu soqquadro, sottosópra Tedescu Durcheinander, Wirrwarr.

susuncài , vrb Definitzione fàere su susuncu, s'arrestigu, giare pagu Sinònimos e contràrios ammerchinzare Ètimu srd.

susunchéntzia , nf Definitzione su èssere susuncos, arrestigos, pigaos de s'arrestigore Sinònimos e contràrios arrestigore, asurímini, ingurdoneria, limiore, susuncúmini Frases a bortas, sa sorti in sa susunchéntzia sua no lassat fai mancu bisus ◊ ndi fait fai de cosa sa susunchéntzia!… Ètimu srd.

susunchería , nf Definitzione su èssere susuncus Sinònimos e contràrios asurímini, ingurdoneria, limiore, susuncúmini Frases cussus ant bíviu istrintus de sa susuncheria de sa poberesa ◊ tui allogas tropu: no as a èssiri malàdiu de susuncheria?! ◊ po susuncheria biviat mortu de fàmini Ètimu srd.

susunchímini , nm Sinònimos e contràrios susuncúmini.

susúncu , agt, nm Definitzione chi o chie est de manu istrinta meda, malu a giare, arrestigu Sinònimos e contràrios acaniu, aggantzadu, aggrancidu, araganzatu, assuriu, astrintone, ingurdone, limidu, sumidu 1, tingiosu, tzecosu / pedhitzoni | ctr. dadivosu, manibrenu, manilalgu Frases sa giustítzia dhus abbruxit, a cussus susuncus: prus ndi tenint e prus pagu ndi donant! ◊ su meri susuncu no dh'iat mai cumbidau a domu ni a prandi e ni a cena ◊ gherrat po sa paxi e contr'a su susuncu isfrutadori ◊ nonna est de coru bonu, invècias nonnu est unu pagu susuncu Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu avare Ingresu stingy, niggard Ispagnolu avaro Italianu avaro Tedescu geizig.

susuncúmini , nm Definitzione su èssere susuncos, arrestigos Sinònimos e contràrios aggantzadura, aggarradura, aggrancidúdine, arrestigore, asurímini, atzechidúdine, gregúmene, ingurdoneria, istrintúmene, limiore, migragna Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu avarice Ingresu avarice Ispagnolu avaricia Italianu avarìzia Tedescu Geiz.

susúza sesúgia

súta , avb, prep: assuta, issuta Definitzione sa parte de fundhu de una cosa o de unu logu, o fintzes solu a manu de fundhu, prus in bàsciu: coment'e prep. arrechedit aifatu àtera prep. puru (de o a) Sinònimos e contràrios | ctr. subra Maneras de nàrrere csn: èssereche s. = àere dépidu; giogare suta a ccn. = zogare in ungras, bènnere a betu, cumbinare de si ndhe pagare; fàghere suta che a sa patata = fàghere a sa muda, leare detzisiones chentza ndhe dare a ischire; cotàresi o cartàresi suta a ccn. = istrumpaidhu a terra ponendidhu asuta po dhu iscúdiri; sere, pasare suta de un'àrbure = acanta, suta de is cambus e nais Frases cussu babbautzu ch'est dadu suta e l'amus ischitzadu ◊ custa cosa la ponimus suta a modhita ◊ s'isterrimenta si ponet suta 2. como che semus suta, cun s'ira de ispesas chi amus tentu 3. su foghile est suta de sa ziminera ◊ fit acrodhadu suta de s'àlvure de sa pruna limoninca (S.Patatu)◊ sos pitzinnos ant cuatu sas frunnedhas in suta de sas tramatzas ◊ a manu de suta de su poju bi fit s'ortu ◊ tiat èssere a che fulliare a s'ispioca canes mannos e bracutzedhos suta de mesa (A.Cossu)◊ cussas bidhas abbarrant suta su monte, in su peale ◊ própriu in suta nostru vi aviat bàtoro o chimbe tumbas ◊ dae s'artura, suta mia fio bidindhe bestiàmine Ètimu ltn. subtus Tradutziones Frantzesu dessous, sous Ingresu down, under, below Ispagnolu debajo Italianu sótto Tedescu unten, unter.

súta 1 , nf Definitzione una de is figuras de s cartas: contat oto Sinònimos e contràrios mutza Frases zuto suta, cadhu e re de oros Ètimu ctl., spn. Tradutziones Frantzesu valet Ingresu jack Ispagnolu sota Italianu fante (nel giòco delle carte) Tedescu Bube (im Kartenspiel).

súta 2 súghita

sutabbàrba , nm Definitzione parte de su frenu de un'animale; parte de bestimentu, in su petus, in artu / s. de caboni = cragaristas Ètimu srd.

sutabbídhiu , nm Definitzione in sa carena de su cristianu, su tretu pilosu asuta de s'imbíligu in s'oru de sa natura Sinònimos e contràrios pedhatzu Terminologia iscientìfica crn Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pubis Ingresu pubis Ispagnolu pubis Italianu pube Tedescu Schamgegend.

sutagarcàngiu , nm Definitzione ischeadura de su pei (e de sa catzola) tra su carcàngiu e s'ossu de su pódhighe mannu Sinònimos e contràrios càlama, fàmixi, grambione Terminologia iscientìfica crn Ètimu srd.

sutài , vrb: asutai Definitzione pònnere o giare asuta, poderare asuta (fintzes coment'e domíniu) Sinònimos e contràrios acometare / assuermai / dominai | ctr. asubai Frases abbussulai su coru cun sa napa de su siléntziu e sutai is úrtimus disígius! ◊ dhi pariat de èssiri sutau a su giudítziu de s'eredeu Ètimu srd.

sutàlle , nm: sutavalce, sutavarce Definitzione (suta de sa frache) su chi abbarrat in sa terra de sa canna de su laore messau Sinònimos e contràrios istula Ètimu srd.

sutallímba , avb Definitzione nàrrere o faedhare s. = a iscúsiu Frases li nesi sutallimba e poi a boghe Ètimu srd.