Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

puntorzàre puntorjàre

puntórzu puntógliu

puntósu , agt Definitzione nau de ccn., chi acostumat a fàere puntíllias Sinònimos e contràrios abbetiosu, dirbetosu, impuntilladore, puntigliosu Terminologia iscientìfica ntl Ètimu spn. puntoso.

puntósu 1, puntózu puntógliu

puntríga , nf Definitzione genia de erba, de diferentes calidades ma totu prenas de puntighedhas piticas chi punghent e faent a iscrafíngiu e ispirtidura Sinònimos e contràrios boltíula, ociada, oltija, picianti, pistígia, pitziadroxu, pitziafui Terminologia iscientìfica rba, Urtica atrovirens, U. dioica, U. pilulifera, U. urens Ètimu srd.

puntrongiàna , nf Definitzione s'abe reina, nada deosi ca atzitzat is àteras abes a trebballare Terminologia iscientìfica sbs Ètimu ltn. punctorium Tradutziones Frantzesu abeille reine Ingresu queen bee Ispagnolu abeja reina Italianu ape regina Tedescu Bienenkönigin.

puntróxu , nm Definitzione cordonitu po cosire sa collana a is animales.

púntu , nm Definitzione fundhighedhu de prantàgia, fundhu síngulu de cosa (ebrúgiu) de prantare Sinònimos e contràrios fundhu Frases dàdemi chentu puntos de chibudha, chentu de latuca e chentu de sèllere ◊ est vintza de tremitza puntos de vite.

púntu 1 , nm Definitzione singiale iscritu tundhu minudedhedhu chi si faet solu ponendho a incracadura sa punta de sa pinna in pitzu de sa cosa (paperi o àteru) chentza dha frigare: est unu de is elementos fundhamentales de sa giometria (impare a sa línia e a su pianu) e pigau deosi si cunsiderat chentza mannària peruna; si narat in su sensu de logu po unu tretu precisu, unu tretu sinnalau, e in su sensu de tempus po unu mamentu o iscuta, ora distinta; si narat fintzes in su sensu de gradu, posidura – e po cussu fintzes mannària, graesa – de calecuna cosa in d-una genia de iscala, genia de gradu fintzes de sa boghe e de is sonos segundhu ue si ponent in s'iscala musicale (artu, bàsciu); in s'iscritura si manígiat po significare sa serrada de unu períodu cun d-una e mescamente prus de una propositzione: candho si ndhe ponet duos subràbari /:/ bolet nàrrere chi su chi sighit est un'elencu, una lista, o un'ispiegatzione de su chi est iscritu in sa propositzione fintzes a is duos puntos (in cust'úrtima possibbilidade, sa prop. apustis de is duos puntos arresurtat indipendhente); custos duos puntos etotu in matemàtica funt su símbulu de sa divisione, ispartzidura de sa cantidade iscrita a manca in tantas partes cantu narat sa cifra a destra (divisore)/ min. puntighedhu = pintirinu, mància pitichedhedha Sinònimos e contràrios mamentu, ora, tretu Maneras de nàrrere csn: dare su p. = fàghere o pònnere carchi cosa a manera chi pendhat a un'ala (es. pamentu, cabertura, surcu); èssere o torrare a malu p. = a tretu de istare male, malegontzu, malibigau; èssere a p. de mortu = a malu tretu de ndhe mòrrere, azummai morindhe; in p. de morte = morindhe, candho unu est apunt'a mòrrere; batire o èssere a s'úrtimu p. = chentza fortzas o àteru, de no ndhe pòdere prus; agt. + fora 'e puntu = agt. + a s'úrtimu etzessu; puntu chi…(+ vrb.) = apenas chi…, comente… (+ vrb.); andaisindi de p.: si narat de pistola o de iscupeta pagu segura chi si che isparat; p. de tíbbia = pitzianti, aguza; p. de tzinta = istampixedhu aundi si fait intrai su pitzianti; avb.: a p. crú = totinduna, de un'improntu Frases candho si agabbat de iscríere si ponet su puntu ◊ su faedhonzu in suspu o lassadu a rugos rechedit tres puntos in s'iscritura ◊ pro inzertare una línia bi bastant duos puntos, tres po inzertare unu pianu 2. a custu puntu no ispetamus prus e andhamus ◊ in cale puntu ch'est essidu fora de istrada? ◊ a puntu a s'iscuta at bidu una fémina ◊ a sa mama in puntu de molte li giureit chi andhaiat a chilcare su babbu ◊ acontessit in d-unu puntu su chi no acontessit in d-un'annu (A.Porqueddu)◊ est sa una e cincu in puntu 3. cantos granos de trídicu ti ponimus in conca apas puntos de bona sorte! ◊ pro che pèrdere su puntu de s'onore menzus cherio pèrdere milli benes! ◊ a ite puntu ses torradu, frundhidu a un'ala che bardulete!…◊ za ses a bellu puntu, tue puru, a crere a unu faularzu! ◊ at balladu finas a puntos de si suerare ◊ puntu at leadu sa meighina est ruta dismajada! ◊ fit malàidu meda, est bénnidu a puntu de mortu ◊ s'isparadori fait andai de puntu s'iscupeta ◊ tupadí e teni arriguardu, isbregungiu fora 'e puntu! Ètimu ltn. punctum Tradutziones Frantzesu point Ingresu full stop Ispagnolu punto Italianu punto Tedescu Punkt.

púntu 2 , pps, agt, nm Definitzione de púnghere; nau de frutuàriu, de frutos, o fintzes de linna sicada, chi portat su greme (a sa parte de fora si dhi podet bíere un'istampighedhu); lobighedhu de filu, ispau o àteru deasi, chi si ponet cosindho, o fintzes de cosa téssia / genias de puntu: partziu, píscia píscia de boe, acrigiolu, de abbrodu, chipurru, invanu, prenu, tundhu (supesadu), de duas caras, antigu o a cranciofalle, pei de musca (itl. punto corallo), pisu prenu, de nae (itl. punto erba), de trau (itl. punto raso), biumori (unu puntu biu e s'àteru mortu, chi no si biet), p. de nú Sinònimos e contràrios pipionidu Maneras de nàrrere csn: fàghere p. e mortu = fàghere efetu deretu, fàghere cosa impresse meda, luego, deretu; pàrriri unu procu puntu = nadu de ccn., èssere de pagas peràulas, mudurcu, prus che àteru pro altivesa; p. de nú = zenia de puntu chi costumant sas ricamadoras de Teulada faghindhe mustras "a cumpíngius, a caboniscus, a cruxitas, a pillonedhus, arenadas, su ballu de is pipias" e àteras; betare unu p., carchi p. = cosire (a manu), prus che àteru nadu de cosidura de pagu contu, pagu cosa; tènnere unu p. iscapu = frimmare s'incropada de su filu o de sa lana téssida a manera chi no si che sigat a iscontzare; p. arrele = zenia de puntu de cosidura fata a màchina chi narant fintzas puntu torrau, repuntu de duas caras, mesu puntu Frases sa fruschedha martzida cheret punta pro ndh'essire sa martza ◊ mi at puntu un'ispina ◊ cussa ufradura est ca li at puntu abe 2. isse addaghi disizat una cosa est puntu e mortu! 3. custu corrorinu est totu puntu, béciu ◊ sa linna betza est totu punta ◊ sa fae est totu punta de su babbautzu ◊ no connoscis mancu a filla tua: is ogus puntus portas?! ◊ custa mela est punta intro 4. a sos pantalones lis cheret postu carchi puntu ◊ at cosidu sa tasca cun corrialzu a puntos fitos ◊ m'ispilurtzit totu sa carena: cussus puntus parit ca dhus funt ponendu a mei! ◊ cussa zòvana no est bona a betare unu puntu si zughet carchi iscosiduredha!◊ no ponzas puntu sentza fàghere nodu! 5. non mi dha contais giusta… e tui no naras nudha, ca mi paris unu procu puntu! Tradutziones Frantzesu piqué, véreux Ingresu point, stinged, maggoty Ispagnolu agusanado Italianu punto, punzecchiato, bacato Tedescu gestochen, gestichelt, wurmstichig.

púntu 3 , nm Definitzione aina de ferru a punta chi serbit po fàere una genia de pistadura a mustras, a figuras, iscudendhodha a martedhu in pitzu de su materiale de trebballare Sinònimos e contràrios puntíglia 1 Frases sas mustras in su cradhaxu si faint cun su puntu ◊ sos secapreteris sont a puntu e matzeta sichinne a martedhare Terminologia iscientìfica ans.

púntu 4 , nm Definitzione cosa, parte, ispartzidura de un'argumentu, de unu chistionu, de un'iscritura; genia de lobighedhu de lana o de filu (fintzes de ferru) intrau apare cun àteros a tessidura / is puntus de cantai = is temas chi giaent a is cantadores de palcu; p. de rexone = arrexone in calecuna cosa; passat ora passat p. = dónnia cosa bolet fata a tempus suo; arrigolli is puntus (in cosa téssia) = tènnere sos puntos Sinònimos e contràrios tema / màglia Frases sos puntos chi ti restant de passare: una morte, un'inferru e una glória e unu Deus pro ti giudicare (Cubeddu)◊ cun is progetus eus acabbau: immoi sartaus a un'àteru puntu, si su Cuntzillu est de acórdiu ◊ istrassit ora istrassit puntu ◊ in cussu puntu no ti do rejone! Tradutziones Frantzesu argument, thème Ingresu subject Ispagnolu tema, argumento Italianu argoménto Tedescu Punkt, Sache.

puntuàle, puntuàli , agt Definitzione chi est precisu cun su tempus, chi faet is cosas a su mamentu giustu, a s'ora o a su tempus fissaos, a dovere, no dh'iscassedhat su tempus Tradutziones Frantzesu ponctuel Ingresu punctual Ispagnolu puntual Italianu puntuale Tedescu pünktlich.

puntualidàde, puntualidàdi , nf Definitzione su èssere puntuales, precisos cun is tempos Sinònimos e contràrios pertzisione Tradutziones Frantzesu ponctualité Ingresu punctuality Ispagnolu puntualidad Italianu puntualità Tedescu Pünktlichkeit.

puntúdu , agt: puntutu Definitzione chi est fatu a punta Sinònimos e contràrios acussu, acutzau, punciudu | ctr. redundhu Frases po prantari sa cibudha serbit unu pauledhu puntudu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pointu Ingresu sharpened Ispagnolu puntiagudo Italianu appuntito Tedescu spitz, zugespitzt.

puntúra , nf Definitzione su púnghere; intrada de meighina chi si faet punghendho un'agu tuvuda in sa carre o in is venas; dolore forte chi benit coment'e a punghidura, o fintzes dolore de friadura Sinònimos e contràrios punghidura, spitzuladura / initzione / punta 1 Frases in sa carre intendhia sas punturas ◊ pagas punturas de abe ant istabbilidu chi curant artrosis e mores 2. su dotore li at dadu meighina de fàghere a punturas 3. est andhadu a su dutore ca fit a punturas de mata Ètimu ltn. punctura Tradutziones Frantzesu piqûre Ingresu injection, sharp pain Ispagnolu pinchazo, punzada Italianu puntura Tedescu Stich, Punktion.

puntútu puntúdu

púntza púncia

puntzadúra , nf Definitzione su puntzare; trebballu o arràngiu fatu cun púncias Sinònimos e contràrios acioadura, clavadura, intzoadura | ctr. iscraitadura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu clouage Ingresu nailing Ispagnolu enclavadura Italianu inchiodatura Tedescu Nagelung.

puntzàre , vrb: apunciai Definitzione pònnere o cravare púncias, firmare linna cun is púncias Sinònimos e contràrios craitare, cravillai, incraitare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu clouer Ingresu to nail Ispagnolu clavar Italianu inchiodare Tedescu nageln.