A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

púdha , nf Definitzione genia de pigione mannu, grussatzu, a pinnias mannas, pesau meda po sa petza e po is oos (a/c.: a sa sossinca, ma solu su pl., dha faent a mascu: sos pudhos = is/sas pudhas)/ min. pudhichina; su mascu: pudhu, caboni; su minore de naschidórgiu: pudhighinu, pillonedhu (e, si est fémina de calecun'annu, pudhighina, pillonedha); p. matre = sa pudha chi at frochiu; p. putzonata, pillonada = chi portat is pillonedhus, p. frucera Maneras de nàrrere csn: sa pudha, pudhighina est bennia in ou = est a tretu de criare, at comintzadu a criare; p. arrufada (cun sa pinnia totu allorigada), cucuruciana (cun tzufu de pinnias in conca), nanita (de ratza minuda), criangiana (chi criat meda), flori de fà (de colore biscacadu, randhinada); brutesa de p. = merda pudhina; p. de mudeju = caboni de murdegu, pudha média, itl. beccàccia; p. mudreghina o de mata = perdixi; p. de santa Lughia = pilloni de santa Luxia, genia de arrúndili; p. càmpina = pidraxu; pudhighina de abba = pudhixedha de àcua ("porzana porzana", itl. voltolino), zenia de pzn. solu in passera in Sardinna; no ischire betare pedra a p. = no èssere bonu a fàghere male, ma fintzas no èssere bonu a nudha; su fizu de sa p. bianca = su ciciu de domu, su fizighedhu prus bene chérfidu, parpadu, e gai (ma nadu fintzas de unu bastus chi siat ma leadu a preferu); àere fintzas late de p. = àere donzi cuntentu, donzi ingúlumu; portai is pudhas a piscai = (nadu de unu) chi cheret fàghere totu isse; fidai is pudhas a margiani = pònnere su grodhe a tentare anzones, lassare cosa in manos de chie si che la furat; tocai is pudhas = compidare sas p. pro ischire si criant; corrovai su cú a is pudhas = chircare tropu cosas, su chi no si depet, unu fàghere de chie no tenet àteru de prus importu; faedhare candho píssiat sa p. = mai, abarrai citius; èssere culu de pudha = culivala, chi iscóviat totu; papai a pudhas = manigare totugantos in su matessi pratu Frases sa pudha criat, cantat, crochit o frucit o tzotzit, bichitat, forrogat o iscarràfiat ◊ sas pudhas sunt criendhe ◊ pisedhos e pudhas imbrutant su logu ◊ duos pudhones no podent istare in mesu a sas pudhas 2. beni a mamedha tua, frorichedhu meu, pudhichinedha irmarinada! 3. est girendi che una pudha chi non iscít aundi fai s'ou ◊ tue mudu, faedha candho píssiat sa pudha! ◊ Chírigu no betat pedra a pudha ◊ muzere mia no ischit fàghere nudha, no ischit mancu betare pedra a pudha! Sambenados e Provèrbios smb: Pudda Terminologia iscientìfica anall, gallus gallus Ètimu ltn. pulla Tradutziones Frantzesu poule Ingresu hen Ispagnolu gallina Italianu gallina Tedescu Henne.

pudhàdhara , nf Definitzione nau cun ifadu, presse, furighedha Frases assiat pudhàdhara chi tenes!… Ètimu srd.

pudhàgiu, pudhàgliu prudhàxu

pudhàju , nm Definitzione (f. -a) chie bendhet pudhos, caboniscos, petza de pudha o de cabone; fintzes acúliu o aprigu de pudhas, pudharzu 2. currit a sa domixedha sua acanta de su pudhaju Sambenados e Provèrbios smb: Puddaia Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu marchand de volaille Ingresu poulterer Ispagnolu pollero Italianu pollivéndolo Tedescu Hühnerverkäufer.

pudhàlzu prudhàxu

pudhamédia , nf Definitzione pudha areste, una genia de pigione chi abbitat e faet cria puru in Sardigna Sinònimos e contràrios ciurlina, pudhighinu 1, tiridu, tiriolu Terminologia iscientìfica pzn, burhinus oedicnemus Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu œdicnème Ingresu stone-curlew Ispagnolu alcaraván Italianu occhióne Tedescu Triel.

pudhàre , vrb Definitzione pònnere s'abudhu in sa bresca, pònnere sa cria chi faet s'abe; in cobertantza, pigare, furare / mele pudhadu = cun sa cria 2. bi at dimónios chi s'incòrporant in sirbones pro trampare su pastore a che li pudhare s'ànima ◊ cheriat collonare su babbu chin carchi istrússia pro nche li pudhare carchi sodhu ◊ chin su dinare l'at pudhau totu! ◊ carchi borta pro su chi che lis aiat pudhau li pistabant sos murros! Ètimu srd.

pudhàre 1 , vrb Sinònimos e contràrios amprudhiare, annicare, pirmare.

pudhàrgiu, pudhàrju, pudhàrzu prudhàxu

pudhàsta , nf Definitzione pudhighedha, pudha pitica de tempus Sinònimos e contràrios pudhichina Frases tengu unu caboni de sa vera casta: bista sa pudhasta si ndi fait meri! (E.Pintor Sírigu)◊ e a innui tocais aici prexada e in grandu cumpangia, gommai pudhastedha? Ètimu ltn. pullastra Tradutziones Frantzesu poulette Ingresu pullet Ispagnolu pollastre Italianu pollastra Tedescu junge Henne.

pudhàxu prudhàxu

pudhèca , nf Definitzione ebba chi no at angiau ancora, giòvona; a disprétziu, fémina chi istat tropu in giru, de divertera in divertera Sinònimos e contràrios calabrina Frases est una pudheca toga, bona po sedha e po carrotzinu.

pudhécu , nm: purrecu Definitzione burricu o cuadhu de naschidórgiu o, a dónnia modu, piticu de tempus / min. pudhechedhu Sinònimos e contràrios prudedhu, pudhéricu*, reda Frases at comporau unu bellu pudhecu ◊ tui, terra salia chi pesas pudhecus sena de frenu, ti abbrúschiant sa pedhi e no fuedhas?! ◊ is pudhechedhus de Sa Giara funt sentza de domai ◊ su birdi, is tallus de cuadhus e is purrecus faiant su logu bellu a ispantu Terminologia iscientìfica anall, anar Tradutziones Frantzesu poulain Ingresu colt Ispagnolu potro Italianu pulédro, cavallino Tedescu Fohlen.

pudhédhu , nm Sinònimos e contràrios tilimbavuristera.

pudhèdra , nf: purdedha Definitzione ebbita, ebba giòvona / p. fata a buca = chi sentit su frenu e si frimmat si bi lu tirant Frases una pudhedra che bentu iscurrizat peri sas tancas ◊ no podia frimmare sa pudhedra ca no fit ancora fata a buca Tradutziones Frantzesu pouliche Ingresu foal Ispagnolu potra Italianu cavallina Tedescu junge Stute.

pudhèdras , nf pl Definitzione màncias orrúbias chi essint in is cambas a fortza de dhas aparare nuas a su fogu Sinònimos e contràrios pudhérigas, caricas.

pudhedrína , nf Definitzione cambarada de pudhecos, de pudhecas, is pudhecos e pudhecas Frases li ant postu sa trobea pro no si ch'essire dae sa tanca a ue bi at pudhedrina Ètimu srd.

pudhédru prudédhu

pudhericàu , agt: pudherigadu Definitzione chi portat pudhérigu, pudhechedhu aifatu, nau de ebba, de molente fémina; in cobertantza nau de gente, chi portat a ccn. aifatu chentza bisóngiu o fintzes a istrobbu Frases tenet trinta calarinas e sas piús sunt pudherigadas ◊ apas vinti chimbe puledhas e totu pudhericadas! Ètimu srd.

pudhericósu , agt Definitzione nau de is cambas, chi funt a marcos orrúbios a fortza de dhas aparare nuas a su fogu Sinònimos e contràrios carigadu Ètimu srd.