apretàe, apretài , vrb: apretare 2, apretari Definizione pònnere in apretu, in dificurtade manna, pònnere presse, essire o fàere prus càdriu, prus fruscu; rfl. caminare prus impresse, istirare su passu camminandho Sinonimi e contrari acadriare, apressurai, apretonare, trotinare Modi di dire csn: apretare una cosa a… (a sole, a fogu, a chíngia, e gai) = fàghere dannu a sa cosa cun su sole, cun su fogu, sa chíngia a tropu; apretare sa màchina = fàghere andhare prus lestra Frasi sighint sas agonias a apretare ◊ su sole apretaiat sa campagna chena piedade ◊ bae a sa friscura, ca a tardu ti apretat su sole! ◊ a su malàidu li at apretadu su male ◊ in cussu logu mergiani apretat e no fait a fidai is angionis 2. is fillus megant de dh'apretai a comporai su tratori ◊ su guvernu cheret apretadu chi muntenzat sas promissas ◊ si apretesint de sighire sa volontade sua ◊ si ti apretat su fritu cugúzadi! ◊ candu mi apretat su fàmini papu ◊ l'est apretandhe su sonnu ◊ su bentu est apretendhe ◊ est comintzendhe a pròere: si apretat abberimus su paracu 3. a sa padedha abbàssiali su fogu, no l'apretet ca si atacat 4. cudhu si apretat e aciapat su cani Etimo spn. Traduzioni Francese presser Inglese to chase closely Spagnolo apretar Italiano incalzare, mèttere frétta a qlc., intensificare qlcs Tedesco jdn zur Eile antreiben, sich beeilen.

aprummonàre , vrb Definizione giare o pigare carda, arrennegu meda, tzacu meda Sinonimi e contrari aciumonare, afelonare, imprumonare Frasi mi ndhe aprummonat solu a bi pessare a totu su male chi mi ant fatu! Etimo srd. Traduzioni Francese avoir du dépit, prendre la mouche Inglese to make s.o. angry Spagnolo enfadarse mucho Italiano fare stizza Tedesco jdn ärgern, sich ärgern.

apubulàre , vrb Definizione bènnere gente meda, prènnere de gente, nau de unu logu Sinonimi e contrari abbudronare, afiotulare, afollare, assaurrare, atrepillai, atropare, atrumare, atutinare, pobulare | ctr. ispobulare Etimo srd. Traduzioni Francese se presser Inglese to crowd (together) Spagnolo agolparse Italiano affollarsi Tedesco sich drängen.

apudhài , vrb: apudhare Definizione su si che artzare a su pudhàrgiu, a s’acorru de is pudhas, artzare a pitzu de calecuna cosa che is pudhas; andhare a in artu; su si crèdere meda, bogare atza che pudhu in mesu de pudhas Sinonimi e contrari apiculai, apodhilare, apudhalzare / ampiai, alciare / alleporedhare, alleporizare, apudhichinare, incaboniscai, ingrigliare Frasi ma càstia cussu caboni chi si est apudhau asuba de sa carrada! ◊ custa pudha fiat apudhada asuba de unu muntoni de òru… 2. sa nébida a mengianu de su Frumindosa si ndi apudhat a bidha Etimo srd. Traduzioni Francese se percher, ragaillardir, remplir d'orgueil Inglese to perch, to make proud, to make cocky Spagnolo posarse los pájaros, engallarse Italiano appollaiarsi, ringalluzzire, insuperbire Tedesco sich niederkauen, eitel werden, stolz werden.

apudhalzàre , vrb: apudharjare, apudharzare Definizione artzare a su pudhàrgiu, istare in s’acorru de is pudhas Sinonimi e contrari apodhilare, apudhai, apudhionare 2. bi at unu paone apudharzadu subra de una conchita Etimo srd. Traduzioni Francese se percher Inglese to perch Spagnolo posarse los pájaros Italiano appollaiarsi Tedesco sich auf die Stange setzen.

arrabbiài , vrb: arrabbiare, arraviare Definizione su si pigare arrennegu, tzacu meda, pèrdere sa passiéntzia de mala manera Sinonimi e contrari abbetiae, achibberare, acroconai, afutare, airai, allulluriai, aorcare, arragiolire, arrannegai, collobbiare, inchibberare, inchietae, inchimerai, infelai, infuterare, insutzuligai, renignai Frasi no ti arràbbies pro ti nàrrere sa cosa! ◊ no ndi ballit sa pena de si arrabbiai! Etimo itl. Traduzioni Francese se mettre en colère Inglese to rage Spagnolo enfadarse Italiano adirare, arrabbiare Tedesco sich erzürnen.

arrabbidàre , vrb: arrabidare Definizione sufrire calecuna cosa mala a baliare Sinonimi e contrari arrabiai, delliriare, dischissiare, irbariare, issentire Frasi mi so arrabbidendhe de su dolore Traduzioni Francese s'agiter Inglese to yearn Spagnolo desasosegarse Italiano smaniare Tedesco sich aufregen.

arragiolàre , vrb: arrajolare, arregiolare 1, arrejolare Definizione ingòllere s’arrajolu, sa maladia chi benit a is canes; arrennegare meda Sinonimi e contrari arragiolire, arraulare / airai, arrannegai, inchietae Frasi currendhe avatu meu che arrejoladu, si est postu a mi sighire ◊ mi apo fatu sa lista de sas persones chi, si arrajolo, devo mossigare! 2. cusse marranu de l’intzugliare ca si arrejolaiat che cane! ◊ issa no cheriat seguzada ca si arregiolaiat che batu (M.Danese) Etimo ltn. rabies Traduzioni Francese être atteints de la rage Inglese to catch rabies Spagnolo rabiar Italiano prèndere la ràbbia Tedesco sich die Tollwut zuziehen.

arragiolíre , vrb: arrajolire, arrazolire, arrejolire Definizione ingòllere s’arrajolu, sa maladia chi benit a is canes; arrennegare che cane arrajoladu Sinonimi e contrari arragiolare* / achibberare, acroconai, afutare, airai, arrabbiai, arrannegai, inchietae, inchimerai, infelai, insutzuligai, intziminire, renignai Frasi dae atentu ca cussu cane est arrejolidu! 2. candho li at nadu sa veridade si est arrazolidu Traduzioni Francese se mettre en colère Inglese to rage Spagnolo padecer la rabia, encolerizarse Italiano contrarre la ràbbia, arrabbiarsi Tedesco sich die Tollwut zuziehen, zornig werden.

arragnàre , vrb: arrangiae, arrangiai, arrangiare, arrangiari, arrantzare, arranzare Definizione aconciare o agiustare unu guastu, pònnere bene una cosa chi andhat male, su dha torrare de ndhe pòdere serbire; agatare comente si mediare in sa necessidade, a s'apretu; su si pònnere de acórdiu Sinonimi e contrari abbessiare, acussertare, achidare 1, acodomai, aconciai, adaretzai, afrisciai, agghitire, assantai, assetiai / acodrare / ingeniai | ctr. guastai Modi di dire csn: arrangiai su contu = serrare sos contos; sant'arràngia = s'arte de si arranzare Frasi tocat de arrangiai su liminaxu, ca imbrunchinaus ◊ su maistu de pannu arrangiàt is divisas ◊ at arranzau su connau in su letichedhu ◊ chi no arràngiu s'istarixedhu acabbat chi ndi arruit 2. sos pisedhos pro giogare a botza si fint arrangiados in sa carrela ◊ tui papa sa petza, gei mi arràngiu cun is ous ◊ pro campare, unu bandhidendhe si arranzat ◊ su póveru tocat chi si arranzet ◊ mamma si arranzabat a fàchere durcarias 3. bandat a domu de su meri, agiustant e brintat a pastori ◊ su meri at arrangiau su contu e dhi at donau is trexentus iscudus ◊ si as bisonzu, lea: cun su mere za mi arranzo deo! 4. massaja bona, si arranzat a fàghere de totu ◊ isse s'arràngiat a fàghere su mastruàscia ◊ a isse non li mancat s'ispíritu de sant'arràngia ◊ a su bisonzu fit a sant'arranza! Etimo itl. arrangiare Traduzioni Francese réparer Inglese to repair Spagnolo arreglar Italiano aggiustare, sistemare, industriarsi Tedesco reparieren, sich bemühen.

arragodài , vrb: arregodae, arregodai, arregodare, arregoldare, arregorai, arregordai, arregordare, arrigordai, arrogodai, recordare Definizione portare presente in sa mente o batire a sa mente unu fatu o cosa passada de tempus (meda o pagu) Sinonimi e contrari ammentai, subènnere | ctr. ilmentigare, scaresci Frasi m'est arregordau ca…◊ dèu dhi pongu s'allomíngiu po mi arragodai mellus ◊ arragodaisindi ca no depeus portai traitzioni a nemus! ◊ po cantu apu a bivi m'at a arregordai ◊ s'apu nau custu poita arregodeis chi si nd'apu giai fuedhau ◊ no dh'arregoru, no! ◊ ti ant arregordai is fuedhus mius! Traduzioni Francese se rappeler, se souvenir Inglese to remember Spagnolo acordar, recordar Italiano ricordare Tedesco sich erinnern.

arrampedhài , vrb: arrempedhare, arrempellare, arrepellare, arrumpellare, rempellare Definizione essire rempellu, fàere su rempellu, su reberde, su tostau, cricare de si firmare, de no pònnere mente a s'àteru, o fintzes fàere fortza po mantènnere o aguantare un'àtera fortza contrària Sinonimi e contrari ammutighinare, apoderai 1, arrebbellai, arrebedhai, arrepiconare, calchedhare, screnciai / apontedhae Frasi apo fatu male a mi arrepellare a babbu! ◊ no apretedas s'isprone a su póveru runtzinu, si no in mesu caminu si arrempellat apuradu (F.I.Mannu)◊ bonu s'àinu, ma sa motocicreta puru, candho si arrempellat, e chie la faghet partire?! ◊ su rellozu si est arrepelladu e… frimmadu 2. arrampedhaus in tres e tiraus impari po acollai su malloru! Etimo srd. Traduzioni Francese s'obstiner, s'entêter Inglese to jib Spagnolo emperrarse, oponer resistencia Italiano impuntarsi, oppórre resistènza Tedesco sich versteifen, Widerstand leisten.

arramputzàre , vrb Definizione campare a sa bona, comente male si podet, cun pagu cosa Sinonimi e contrari agentziare, campitzare, ingeniai Traduzioni Francese vivoter Inglese to scrape a living Spagnolo ir tirando Italiano vivacchiare Tedesco sich schlecht und recht durchschlagen.

arrancàre , vrb Definizione arrèschere in logu o in cosas arrasposas, a punta o chi portant ispina; aungare, iscràfere po papíngiu Sinonimi e contrari abbranchiare, arranculare, arrèghere, arrèschere, farrascare, scarrafiai | ctr. irrancare Frasi mi est arrancadu cussu filuverru ispinosu e mi apo segadu sos pantalones ◊ dae tentu ca ti arrancat su rú 2. malu su gatu, mi fit arranchendhe! ◊ sos pitzinnos, apustis de una paja de istrumpas, che ghirabant arrancaos e ispilurtzios Etimo ctl., spn. arrancar Traduzioni Francese rester pris, s'accrocher Inglese to entangle Spagnolo enredarse, engancharse Italiano impigliare Tedesco sich verfangen.

arrapài 1 , vrb rfl: arrapare 1 Definizione nau de ómine, sentire gana forte po fémina Etimo itl. arrapare Traduzioni Francese s'exciter sexuellement Inglese to excite sexually Spagnolo ponerse cachondo Italiano eccitarsi sessualménte Tedesco sich erregen.

arratulàre , vrb Definizione mantènnere o agganciare a calecunu logu de pòdere istare firmu o fintzes po artzare, andhare a in artu Sinonimi e contrari agganciai, agguantai, apichedhai, tènnere Frasi arratulèndhesi a su muru che intreit a domo dai sa bentana ◊ s'arratuleit peri su truncu de unu pinu altu meda ◊ abbaidaia semper si bidia sa màchina de babbu arratulendhe in s'arciada Traduzioni Francese grimper Inglese to climb (up) Spagnolo arraigar, asegurar Italiano abbarbicare, ancorare Tedesco sich festsetzen, festhalten.

arrealiàre , vrb Sinonimi e contrari airai, arrabbiai, arrannegai, atediare, inchietae, inchimerai, infelai, infuterare, insutzuligai, renignai Etimo srd. Traduzioni Francese se fâcher Inglese to be peeved, to become vexed Spagnolo picarse Italiano corrucciarsi, indispettirsi Tedesco sich ärgern.

arrebbellài, arrebbellàre , vrb: rebbellai Definizione su si furriare contras a ccn., mescamente contras a chie cumandhat, o fintzes contras a calecuna cosa, candho no si podet o no si bolet baliare prus Sinonimi e contrari acromai, acumbuai, arrampedhai, arrebedhai, calchedhare, calchidare, callidare, carcinai, screnciai Frasi si fut arrebbellau a is autoridadis chi boliant ponni su pei in su tzugu a sa genti Etimo srd. Traduzioni Francese se révolter Inglese to rebel Spagnolo rebelarse Italiano ribellarsi Tedesco sich erheben.

arrebedhài , vrb: arrepedhae, arrepedhai, arrepedhare Definizione fàere fortza po no si lassare dominare; fàere fortza po no pònnere mente Sinonimi e contrari acromai, acumbuai, arrampedhai, arrebbellai*, calchedhare, calchidare, callidare, carcinai, screnciai Frasi sa màchina est arrepedhada e no si resessit a la pònnere in motu 2. chi no arrepedhas, tui no ses cuntentu! ◊ ma càstia custu impiegau arrepedhandu a su chi narat su síndhigu! Traduzioni Francese offrir de la résistance Inglese to rebel Spagnolo rebelarse Italiano ribellare, far resistènza Tedesco sich erheben, Widerstand leisten.

arrecatài 1 , vrb rfl: arrechetai, recatai Definizione fàere su giuditziosu Sinonimi e contrari refrenai Etimo spn. recatarse Traduzioni Francese se retenir, se moderer, garder une prudente réserve Inglese to show reluctance Spagnolo ser juicioso Italiano usare ritégno Tedesco sich scheuen.

«« Cerca di nuovo