atracàre , vrb: atragare, atregare Definizione su si cuare, firmare, camminare firmandhosi dónnia tanti giaendho atentzione po no si fàere a bíere, iscocandho Sinonimi e contrari abbuare, aclisare, acuae, ammacionai, ammagare, apatai, atrapare, atupare, cuerrai, frànghere, intuzare, istichire, istumponai, tudai Frasi sa robba si est atregada ◊ su lèpere est a s'atrega atrega ◊ su batu ch'est essidu atrega atrega ◊ sa gatu li est andhada a s'atrega atrega, a su sórighe, e candho che fit acurtzu che li est brincada a subra ◊ atracatu in su canale, mai ti cheres mustrare (G.Farris)◊ si est atracatu in d-una tupa isetandhe s'inimicu ◊ inoghe colat lestru, mancu si atregat Traduzioni Francese marcher avec circonspection en s'arrêtant Inglese to walk cautiously Spagnolo esconderse, andar con circunspección Italiano nascóndersi, camminare con circospezióne, soffermàndosi Tedesco sich verstecken, mit Vorsicht gehen.

atrempinàre , vrb Definizione fàere su trémpinu, su tostorrudu Etimo srd. Traduzioni Francese piquer Inglese to offend Spagnolo picarse, empeñarse Italiano impermalosire Tedesco sich kränken.

atrevíre, atrevíri , vrb: atrivire, atriviri Definizione tènnere su coràgiu, pigare s’alidantza de fàere ccn. cosa difícile, cun arriscu; betare is manos apitzu po iscúdere, fàere gherra a unu Sinonimi e contrari acèrriri, afrontí, aprontai 1, arriscai, infíere, isprontiri, tramesare | ctr. timire Frasi a custa averténtzia mi atrivu ca gei iscís chi tengu sustàntzia ◊ no ti atrivas a tocare cussa criadura ca mi ponzo in mesu deo! ◊ su margiani si est atreviu candu in is brebeis mancaiant su meri e is canis! ◊ po s’arrespetu chi teniat a su meri, Barore no si fut atriviu a dhi nai ca no 2. unu pópulu s'at a atriviri a un'àteru pópulu, unu regnu contras de un'àteru ◊ si fuant atrivius contras de issu, dh'iant bogau a foras ◊ ant a benni in mesu de bosatrus e s'ant a atriviri coment'e canis Etimo ctl. atrevir-se Traduzioni Francese oser Inglese to dare Spagnolo atreverse Italiano osare, azzardarsi Tedesco wagen, sich erkühnen.

atrimpanàre , vrb Definizione fàere is timpanzos mannos, prenos, in su sensu de papare e tzatzare meda Sinonimi e contrari abbentruscare, abbidhiai, abbiscarzare, abbudagare, abbudhescare, abbuzare, atatamacare, imbrentai, sgagliubbai Etimo srd. Traduzioni Francese se rassasier Inglese to shiff oneself Spagnolo hartar Italiano satollarsi Tedesco sich sättigen.

atropàre , vrb: atrupai, atrupare Definizione fàere a tropa, a chedhas, andhare in medas Sinonimi e contrari acedhae, afollare, apobulare, arretolare, assaurrare, atrumare, atutinare, pinnicai | ctr. ispàlghere, ispartzinai, stallai Frasi sa zente si est atrupada in s'istrada, in pratza ◊ sos pitzinnos si sont atropatos apare ◊ si est atropau a unu grustu de sordaos ◊ su mere los at atropados pro los faedhare Etimo spn. atropar Traduzioni Francese se grouper, se rassembler Inglese to group Spagnolo agrupar Italiano raggrupparsi Tedesco sich versammeln.

atrumàre , vrb: atrummare Definizione fàere a truma, a chedha, istare o pònnere in medas impare, acanta Sinonimi e contrari abbudronare, acedhae, afiotae, afollare, apubulare, arretolare, assaurrare, atropare, atutinare Frasi fint totu atrumados a noe e a deghe ◊ sos tazos si sunt atrumados in s'abbadolzu ◊ fia giómpidu a una badhe terrorosa tota atrumada de feras ◊ si bi at atrumadu unu bene de zente ◊ intendhindhe cussu fragassu, sa zente si est atrumada Etimo srd. Traduzioni Francese se presser Inglese to crowd (together) Spagnolo atiborrarse Italiano affollarsi Tedesco sich drängen.

aturedhàre 1 , vrb Definizione istare o pònnere coment’e allorigaos, a unu túturu Sinonimi e contrari acoconare, acucai, acuculiare, acugutzare, aculigionai, ammacionai, pinnichedhare Etimo srd. Traduzioni Francese se pelotonner Inglese to crouch Spagnolo encoger Italiano rannicchiarsi Tedesco sich zusammenkauern.

atzuntzudhàre , vrb: atzutzudhare Definizione betare o pònnere is manos apitzu s'unu a s'àteru, brigandho e atripandhosi Sinonimi e contrari acanciofai, aciufai 1, crazugai, incabigliare, tipiliare, tipilire, trifiare Frasi si sont atzuntzudhaos e intas sàmbene s'ant bocau! Etimo srd. Traduzioni Francese en venir aux mains Inglese to quarrel Spagnolo pelear Italiano azzuffarsi Tedesco sich raufen.

atzurríre , vrb Definizione lòmpere, giare o pònnere is manos apitzu a ccn.; pigare a atzúrridos Sinonimi e contrari afarcai, botzicare, intriglire, tzurricare / afrontai, agiostrare, atzuridare, cadojare, iscamurriare, rumbicare Frasi est unu cane chi si atzurrit deretu a su furisteri ◊ Pepedhu perdeit su sentidu, atzurreit su mastru de linna e ambos si mazeint che sa fae (G.Addis) Traduzioni Francese se jeter, se lancer Inglese to throw oneself Spagnolo lanzarse Italiano avventarsi Tedesco sich stürzen.

aufàre , vrb Definizione istare a ufas!, nau de chie dhi giaet ifadu dónnia cosa Sinonimi e contrari abbrodhiare, abbrufulai, abbudhai, acasidhare, aconchedhare, acubare, amprudhiare, annicare, annozare, atrafudhai, pirmare, strugnai Etimo srd. Traduzioni Francese bouder, se fâcher Inglese to sulk, to be vexed Spagnolo enfadarse, torcer el morro Italiano imbroncire, corrucciarsi Tedesco schmollen, sich ärgern.

aúlghere , vrb: aúrghere Definizione mòvere, pruschetotu nau de gente, in su sensu de si girare o s’incrubare, po comente unu est grassu / pps. aúlghidu Sinonimi e contrari indugi, muciare, tròdhiri / aggafiare Frasi no si podet aúrghere, mancu, de cantu est rassu ◊ dae sas concutzas e dae tratalios ti che ingrassas chi mancu ti aulghes! (Piras) Etimo ltn. a(d) + urgere Traduzioni Francese plier, bouger Inglese to bend, to stir Spagnolo inclinarse, moverse Italiano piegarsi, muòversi Tedesco sich bücken.

ausentài, ausentàre , vrb rfl Definizione su no dhue èssere in su logu, su no dhue andhare (e fartare in su logu) Sinonimi e contrari mancai 2. deo babbu in disgràtzia so nadu, tocat chi m'isconnorte ca so in custu mundhu ausentadu, resto ausente Etimo spn. ausentarse Traduzioni Francese s'absenter Inglese to go away Spagnolo ausentarse Italiano assentarsi Tedesco sich entfernen.

avalèssi , vrb rfl Definizione su si serbire de calecuna cosa o de ccn., nau mescamente in su sensu de ndhe aprofitare Sinonimi e contrari avaliri Etimo itl.t Traduzioni Francese se servir de, faire usage de Inglese to make use Spagnolo valerse, acogerse Italiano avvalérsi Tedesco sich bedienen.

avallài , vrb rfl Definizione pèrdere s'atentzione, istare chentza giare atentzione Sinonimi e contrari iberiai, isagherare Frasi su caboni est sempri a sa fritida, ca, si po pagu si avallat, margiani fraitzu ndi dhi furat is pudhas Traduzioni Francese se distraire Inglese to divert one's mind Spagnolo distraerse Italiano distrarsi Tedesco sich ablenken.

baghigliài , vrb rfl: baghillai Definizione ammostare abbilidade, fàere is cosas impresse (ma si narat fintzes in su sensu de pèrdere tempus, istare faendho e chentza fàere, divertindho) Sinonimi e contrari manizare Frasi est trigadiu e tocat a si baghillai! ◊ mi podia baghillai cun tui, o conca mia, che pilloni mi paríasta de podi bolai! ◊ su prefetu si setzit in su postu de onori e si narat chi si siat baghillau diaderus ◊ agiudamí a mi ndi bogai sa camisa, ca no mi potzu baghillai cun s'artrosi chi tengu! 2. a cust'ora cussa at fatu, bastit chi no si siat baghillada andendu e benendu! Etimo srd. Traduzioni Francese se débrouiller Inglese to manage Spagnolo ingeniarse Italiano destreggiarsi Tedesco sich durchwinden.

bagianài , vrb: abbagianai Definizione giàre bàntidos a sèi etotu Sinonimi e contrari abantai, alabai, isciorai, isfartzare, ladrare Frasi ti bagianas che poberitu de gherra arrichiu (L.Cocco) Etimo srd. Traduzioni Francese se vanter Inglese to boast Spagnolo alabarse, jactarse, presumir Italiano millantarsi Tedesco sich rühmen.

baltzigàre , vrb Definizione foedhare in cobertantza Sinonimi e contrari alaviai, suspare Etimo srd. Traduzioni Francese s'exprimer par métaphore Inglese to speak metaphorically Spagnolo metaforizar Italiano metaforeggiare Tedesco sich bildlich ausdrücken.

bandhiàre , vrb: abbandidai, bandhidare, bannidare, bannitare Definizione essire o fàere su bandhiu, istare faendho su bandhiu, cuau, in logu chi no si potzat bíere Sinonimi e contrari ilbandhidare Frasi s'amicu fit bandhiandhe chin d-una pedhe a pala ◊ si fit dadu a bandhidare pro no fàghere su militare, ca bi deviat istare dóighi annos Etimo srd. Traduzioni Francese prendre la fuite Inglese to go into hiding Spagnolo huir Italiano darsi alla latitanza Tedesco sich verbergen.

bebberecàre , vrb rfl: abbebberecare* Definizione istare a giogu Sinonimi e contrari abbrengulare, ciogare, giochitare, imbalai, ingiogaciai Traduzioni Francese s'amuser Inglese to waste time Spagnolo juguetear Italiano trastullarsi, baloccarsi Tedesco sich unterhalten.

bergungiàe , vrb: birgonzare, bregugnare, bregungiai, bregunzai, brigonzare, brigungiai, ergunzare, virgonzare Definizione tènnere o sentire bregúngia / malu a bregugnare (nadu de ccn.)= chi no tenit o no sentit bregúngia Sinonimi e contrari frigonzare, imbregungiai, rigonzare Frasi Maria, mancari birgonzandhe, li at istrintu sa manu prus forte, a Portolu ◊ bos ponides a assuconare unu malevadadu… birgonzadebbondhe!◊ mi seu bregunzau de àiri iscritu adiasi! Etimo srd. Traduzioni Francese avoir honte Inglese to be ashamed Spagnolo avergonzarse Italiano avére, sentire vergógna Tedesco sich schämen.

«« Cerca di nuovo