abbarrigàre , vrb Definizione
fàere fortza faendho pesu o ispinghendho de pitzu, incracare faendho pesu
Sinonimi e contrari
abbaticare,
apretigare,
carcare,
imbarrigare,
incalcare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
appuyer,
presser
Inglese
to press
Spagnolo
apretar
Italiano
prèmere
Tedesco
drücken.
abbaticàre , vrb: abbatigare,
abbatzicare Definizione
fàere pesu incracandho o ispinghendho de pitzu
Sinonimi e contrari
abbarrigare,
acacigai,
apistulare,
carcare,
incalcare,
pretare
/
strecae
Frasi
su pesu de sa carena l'abbatzicaiat
2.
sa lamedha l'at abbatzicata che tubbedhu líticu de dentifritzu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fouler
Inglese
to press
Spagnolo
apretar,
comprimir
Italiano
pigiare,
comprìmere
Tedesco
drücken.
afíere , vrb Definizione
aferrare e istrínghere, pigare o pònnere cosa cun fortza meda, chi no fatzat giogu, chi no si potzat mòvere, serrare o acapiare faendho fortza, pònnere cosa meda in pagu logu, incracare a forte / ind. pres.: 1ˆ p. pl. afimus [afiimus], 2ˆ p. pl. afides [afiides]; ger. afindhe [afiindhe]; ind. imp.: 1ˆ p. sing. afiaia, 1ˆ p. pl. afiaimus; pps. afissu
Sinonimi e contrari
acoltziare,
afissare,
aggafiare,
astrínghere,
ispremiare,
supressai
/
bídere
| ctr.
illascare
Modi di dire
csn:
afíere su punzu, sa manu, sos pódhighes, unu nodu, sos ogros = serrare sa manu forte, fàghere unu nodu chi no s'isorbat, serrare sos ogros cun fortza; cantu afiet ogru = totugantu su chi si arrennescit a biri; a. su punzu (nau de cumportamentu)= èssiri susuncus, donai pagu; a. sas orixas = allutai is origas, fai atentzioni bèni; a. s'oxu a unu puntu, a unu logu = abbaidare a fissu, bene, a unu logu
Frasi
s'àinu candho móssigat afiet e no lassat fintzas chi no tocat sas dentes apare ◊ sa fasche de sa linna tocat a l'afíere ca sinono si che irfaghet ◊ sas vites cherent afissas ◊ no mi afias sa manu ca mi est dolindhe!
2.
sas ampullas cherent afissas ca leant tropu logu si sunt atesu de pare
3.
cantu afiet ogru largu e rassu, atesu atesu, totu li at mustradu nendhe: Abbà, custu est totugantu meu!
4.
sos ricos su punzu l'afient prus de sos pòveros
Etimo
ltn.
affigere
Traduzioni
Francese
serrer
Inglese
to tighten
Spagnolo
apretar,
hacinar
Italiano
strìngere,
pressare
Tedesco
pressen.
aggafiàre , vrb Definizione
incasciare una cosa in mesu de àteras cun fortza de dh’arrèschere, pistare o istrecare puru; fintzes inghiriare a bratzos o cun àteru una cosa po dha pigare totu
Sinonimi e contrari
afíere,
inciassare,
ingatzinai,
tènnere
/
inchínghere
Frasi
sa zanna mi che at aggafiadu su pódhighe ca si ch'est serrada chentza mi ndhe abbizare
Traduzioni
Francese
serrer
Inglese
to grip
Spagnolo
apretar
Italiano
strìngere
Tedesco
drücken.
apretàe, apretài , vrb: apretare 2,
apretari Definizione
pònnere in apretu, in dificurtade manna, pònnere presse, essire o fàere prus càdriu, prus fruscu; rfl. caminare prus impresse, istirare su passu camminandho
Sinonimi e contrari
acadriare,
apressurai,
apretonare,
trotinare
Modi di dire
csn:
apretare una cosa a… (a sole, a fogu, a chíngia, e gai) = fàghere dannu a sa cosa cun su sole, cun su fogu, sa chíngia a tropu; apretare sa màchina = fàghere andhare prus lestra
Frasi
sighint sas agonias a apretare ◊ su sole apretaiat sa campagna chena piedade ◊ bae a sa friscura, ca a tardu ti apretat su sole! ◊ a su malàidu li at apretadu su male ◊ in cussu logu mergiani apretat e no fait a fidai is angionis
2.
is fillus megant de dh'apretai a comporai su tratori ◊ su guvernu cheret apretadu chi muntenzat sas promissas ◊ si apretesint de sighire sa volontade sua ◊ si ti apretat su fritu cugúzadi! ◊ candu mi apretat su fàmini papu ◊ l'est apretandhe su sonnu ◊ su bentu est apretendhe ◊ est comintzendhe a pròere: si apretat abberimus su paracu
3.
a sa padedha abbàssiali su fogu, no l'apretet ca si atacat
4.
cudhu si apretat e aciapat su cani
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
presser
Inglese
to chase closely
Spagnolo
apretar
Italiano
incalzare,
mèttere frétta a qlc.,
intensificare qlcs
Tedesco
jdn zur Eile antreiben,
sich beeilen.
apretigàre , vrb Definizione
fàere fortza o pesu apitzu de ccn. cosa
Sinonimi e contrari
abbarrigare,
abbaticare,
carcare,
incalcare,
pretare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
comprimer
Inglese
to press,
to compress
Spagnolo
apretar
Italiano
prèmere,
comprìmere
Tedesco
drücken,
zusammendrücken.
incalcàre , vrb: incarcare,
incascare,
inchircare,
incracai,
incracare Definizione
ispínghere de parte de pitzu una cosa, fàere pesu in pitzu, ma fintzes istrínghere, fàere fortza; fàere cracu o fintzes bufare (o papare) meda, coment'e a istichidura, faendho prus cracu, tibbiu
Sinonimi e contrari
abbarrigare,
abbaticare,
apretigare,
calcai,
crichiri,
istibbire,
pretare
Frasi
s'at incalcadu sa berrita in conca ◊ si abbutonat su capoto e s'incascat su bonete in conca ◊ su gatu mi pigat su didu in buca, mússiat ma no incracat
2.
comente at torradu a pròere, sos cunzados, sos pasciales, sos mandriolos si sunt torrados a incarcare d'erva ◊ chijinatas umbras s'incascant subra de sos nódidos montes (G.Fiori)
3.
de binu si ndh'incarcat cantu piús podet ◊ candho sunt tirendhe gàrriga manna, sos boes incascant in tuju
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
presser,
s'épaissir
Inglese
to press,
to thicken
Spagnolo
apretar
Italiano
prèmere,
addensarsi,
infittire
Tedesco
drucken,
sich verdichten,
dichter werden.
istrígnere , vrb: istrínghere,
istringi,
stríngiri Definizione
acapiandho o poderandho, tirare forte is càbudos de su lióngiu, agguantare cun fortza; bènnere o pònnere prus acanta, a cracu; foedhandho de cosas de papare, isserrare de su corpus
Sinonimi e contrari
acoltziare,
afianzare,
afíere,
astrínghere,
isserrare
| ctr.
illascare,
isciagai
Frasi
est poderandhosi sa conca e istringhendho is barras po su ferenu ◊ dèu abarru pagu a istringi su crobu! ◊ chin sa manu istringhet su frore ◊ est coment’e s’anguidha candu si bolit istringi po dh’aciapai: illiscinat! ◊ m'istringhent sa manu mandhèndhemi cun Deus ◊ tocat a tirare sa letranga e a istrínghere sa chíngia ◊ po no intèndhere su fritu s'istringhet s'isciallu in tzugu
2.
istringhídebbos de prus, ca no che cabimus totugantos, sinono!
Etimo
ltn.
stringere
Traduzioni
Francese
serrer
Inglese
to grip
Spagnolo
apretar,
estrechar
Italiano
strìngere
Tedesco
drücken.
prèmere, prèmi , vrb: prèmmere,
prèmmiri Definizione
fàere fortza (de pesu o de àteru) apitzu, coment'e incracandho, fintzes coment'e istringhendho
Sinonimi e contrari
afíere,
incalcare,
isprèmere,
istrígnere,
tilpiare
Etimo
ltn.
premere
Traduzioni
Francese
appuyer,
presser
Inglese
to press,
to squeeze
Spagnolo
apretar
Italiano
prèmere,
sprèmere
Tedesco
drücken,
ausdrücken.