abbujàre , vrb rfl Definizione fàere iscurosu, nau prus che àteru de sa bisura de chie s'intristat Sinonimi e contrari abbutzare, annapai, annozare, imbujare Frasi si abbujat s'orizonte, lampos e tronos fúlminat s'aera ◊ si est abbujadu in cara ca si fiat acatau chi su paperi fiat fatu cun ingannu Etimo itl. abbuiare Traduzioni Francese s'assombrir, obscurcir, offusquer Inglese to dim Spagnolo ensombrecerse Italiano offuscare, rabbuiarsi Tedesco verdüstern, sich verdüstern.

abburraciài , vrb rfl Definizione bufare a tropu cosa cun àrculu Sinonimi e contrari imbreacare, imburraciai 2. cun su babbu abburraciadu si sunt postos a ciarrare Etimo srd. Traduzioni Francese s'enivrer Inglese to get drunk Spagnolo emborracharse Italiano ubriacarsi Tedesco sich betrinken.

abburràre , vrb rfl Definizione afundhare in s'abba, in su ludu o fintzes in àteru (es. in su cundhimentu) Sinonimi e contrari abburgare, infangaciai / abburrigare Frasi custa cosa che dh'abburro in su putzu ◊ che apo abburrau sa manu in su lavamanu de s'abba 2. poniant sa panceta in su fumu e abburrànt sa mustela in s'aghedu Etimo spn. embarrar Traduzioni Francese se crotter Inglese to muddy Spagnolo enlodar, enfangar Italiano infangarsi Tedesco sich mit Kot beschmutzen.

abbuselcàre, abbusercàre , vrb: abbusescare Definizione prènnere sa busériga, betare a bentre, nau po papare o bufare meda Sinonimi e contrari abbentrare, abbentruscare, abbiscarzare, abbudagare, abbuzare, aelcare, atatamacare, imbrentai, sgagliubbai Frasi si ant proendha za si abbusercant! ◊ abbuseschèndhesi de erva frisca allentorida a s'animale si che li podet inchibberare sa bentre ◊ at truvadu su cadhu a sa funtana pro l'abbuselcare de abba ◊ sas tràilas brincaiant a sa mindha a s'abbusescare de ferràina ◊ recueint abbusercados che guntorzos chi torrant dae mortóriu Etimo srd. Traduzioni Francese se gaver Inglese to stuff oneself Spagnolo atiborrarse Italiano rimpinzarsi Tedesco sich vollstopfen.

abiài , vrb: aviare Definizione pigare su camminu e andharesindhe, andhare a unu logu, pigare a in artu, a pitzu, fintzes mòrrere / aviai is ogus = artziare sos ogros, sa crista Sinonimi e contrari andharesindhe, andharesiche / andai, alciare, imbonai, incarrebai, pigai 1, tocai 1 / mòrrere | ctr. torrae Frasi primmu de si che aviare li tocheit sa manu ◊ prite torraias: no ti che fist aviada? ◊ si l'aviat chito pro che la corpare in sa tanca ◊ insudhidu, si li bortat contra invitèndhelu a si aviare, si no cheriat ciafos ◊ candho s'ierru faghet niadas mi avio cun su tazu a sas bassuras 2. abianci a susu! ◊ candu as a èssi béciu as aviai is manus e un'atru ti at a ponni su bestimentu 3. già as fatu impresse a ti che aviare chena mancu unu saludu! Etimo ctl., spn. aviar Traduzioni Francese acheminer Inglese to start, to set out Spagnolo encaminarse Italiano avviare, incamminarsi Tedesco sich auf den Weg machen.

acabbúlli , vrb Sinonimi e contrari ibbrodhiai, spodhai Traduzioni Francese débrouiller Inglese to disentangle Spagnolo desenmarañarse Italiano sbrogliarsi Tedesco sich herausziehen.

acadrancài , vrb: acardancai Definizione apicigare che una cadanca Sinonimi e contrari acadenanciare, apicigai, incadranancare Etimo srd. Traduzioni Francese se coller Inglese to stick, to cling Spagnolo pegarse Italiano appiccicarsi Tedesco sich an jdn.hängen.

acamingiài , vrb Definizione bogai camíngiu, bogare ragas, arrennèscere a fàere una cosa Sinonimi e contrari intzodhai, spodhai Frasi a ti nai ca nou, no ndi acamíngiu nudha ◊ candu at biu ca a sou no ndi acamíngiat nudha currit a circai agiudu Etimo srd. Traduzioni Francese comprendre Inglese to gather Spagnolo comprender, salir Italiano raccapezzare Tedesco sich zurechtfinden.

acampàre , vrb rfl Definizione fàere acampamentu, aprigu provisóriu po gente in logu de sartu Traduzioni Francese camper Inglese to camp Spagnolo acampar Italiano accamparsi Tedesco sich lagern.

acanciofài , vrb Definizione aferrare a pilos brigandho e iscudendho o fintzes pigare de mala manera; betare apare, totu a méschiu Sinonimi e contrari aciufai 1, atzuntzudhare, incabigliare, tipiliare, tipilire Frasi nosu iscioperendu e is crumirus andendu a trabballai: ma is féminas gei dhus iant acanciofaus, iant ispinniau fintzas s'autista! 2. cumentzat s'esami e ge m'iant acanciofau: de dogn'arratza mi nd'iant fatu, fintzas acapiau a manus e a peis in d-una cadira! Etimo srd. Traduzioni Francese se crêper le chignon Inglese to brawl Spagnolo andar a la greña Italiano accapigliarsi Tedesco sich raufen.

acapotài, acapotàre , vrb Definizione pònnere, bestire su capoto, ammontare cun capoto; fintzes furriare de parte in su sensu de covecare Sinonimi e contrari acabbanai, acaparronare, acugudhare, ammantai, incaparonare, incapotai / acavacai, furriai 2. circhendi sitzigorrus cussu no fadhit sa téllura de acapotai! Etimo srd. Traduzioni Francese s'envelopper d'un manteau Inglese to cloak Spagnolo abrigarse Italiano ammantellare, coprirsi ben bène Tedesco sich bedecken.

acartàre 1 , vrb Definizione su s’iscríere in calecunu corpus, pigare postu, intrare in servítziu Sinonimi e contrari arrolai Traduzioni Francese enrôler Inglese to recruit enlisted Spagnolo alistarse Italiano arruolarsi Tedesco sich einberufen lassen.

aceràda , nf: aciarada Definizione su bogare sa conca, su andhare po bíere, su essire a fora; sa manera de presentare una cosa / s'a. de su manzanu = sa fata de sa die Sinonimi e contrari acherada, acrarada, incarada, incrarada, iscampiada / presentada | ctr. cuada, iscumpàssida Frasi a s'acerada de su Sole, su manzanu, iscumparent sos istedhos Etimo srd. Traduzioni Francese présentation Inglese prospect Spagnolo asomada, el asomarse, aspecto Italiano affacciata, prospètto Tedesco Sich zeigen, Präsentation.

aceràre , vrb: aciarare, aciorare Definizione essire a fora, bogare sa conca o su si pònnere in craru po castiare, po bíere Sinonimi e contrari acarare, acherare, acontrare, acrarare, afacare, afaciai, imbraconare, incarai, inciarare, ingiarare, iscampiare | ctr. cuai Frasi est una not'e luna, de cudhas lunas giaras chi, candho tue ti aciaras, isperas novamente in sa fortuna (A.Casula)◊ sa luna subra de sos montes si aciarat ◊ issa si acerat a sa fentana a iscultare ◊ acèradi, bella, ca est bénnidu s'amante! ◊ si fit a fagher su contu de tantos males, mancu nos timis acerare a gianna! ◊ istaia in su balcone aciorada abbaidendhe s'abba chi pioiat ◊ deo puru mi aciorei Etimo srd. Traduzioni Francese se montrer Inglese to overlook Spagnolo asomarse Italiano affacciarsi Tedesco sich zeigen.

achibberàre , vrb Definizione essire chíbberu, prenu coment’e ufrau; nau de ccn., su si crèdere meda, arrennegare po pagu; istrínghere / achibberare sa tzinta = istringi su cintu Sinonimi e contrari achighiristai, altivai, incaboniscai, inchibberare, inchighiristai / abbetiae, afutare, airai, arrabbiai, arrannegai, inchietae, incrabudhire, infelai, infuterare, renignai / afíere Etimo srd. Traduzioni Francese s'obstiner, s'entêter, se mettre en colère Inglese to be obstinate, to get angry Spagnolo hincharse, obstinarse, irritarse Italiano incaponire, adirare Tedesco sich versteifen, sich entrüsten.

achigulàre , vrb Definizione fàere su chesciosu, istare sèmpere a lamentu, sèmpere naendho coment'e una chíghela, una cantaganta, giaendho istrobbu Sinonimi e contrari annischissai, apibiare, apurrire, arrosci, cascaviare, memulare, pibincai Etimo srd. Traduzioni Francese ennuyer Inglese to annoy Spagnolo quejarse, aburrir Italiano bofonchiare, annoiare Tedesco sich beklagen, lästig sein.

achizolàre , vrb Definizione pònnere in su chizolu, in calecunu cugigone Sinonimi e contrari achizonare, acuzonare, angronare, arreconai, inchizolare, incozolare | ctr. bocare, essire Etimo srd. Traduzioni Francese rencogner Inglese to put in a corner Spagnolo arrinconar Italiano incantucciare Tedesco in Winkeln stöbern, sich in eine Ecke verkriechen.

aciunciulíre , vrb Definizione su si pònnere o istare coment’e allorigaos Sinonimi e contrari acoconare, aconcolai, acuconare, acuculiare, acugutzare, acuculiedhare, aculigionai, ammacionai, pinnichedhare Traduzioni Francese se pelotonner Inglese to crouch Spagnolo acurrucarse Italiano rannicchiarsi Tedesco sich zusammenkauern.

acobiài, acobilàre , vrb: acoilae, acoilare, acoliai, acoliare, acubilare, acugliai, acuilai, acuilare, acuvilare, aculiai, aculiare, cubilare Definizione fàere fúrriu, torrare a cuile, a su crocadórgiu, andhare a crocare, fintzes pònnere in su crocadórgiu; istare o pònnere in calecunu logu, aintru, asuta, po si aprigare o cuare; istare in asséliu, firmu, su si apaghiare Sinonimi e contrari acoiletare, acojai, acuae, apatai, apogiai, assebiai, impudhilare | ctr. bocare, essire, pesare Frasi iscurtabas sos puzones su sero acubilandhe (P.Mura)◊ furriadorzu de istrias, acoilas bobborrotis e tirpias (L.Loi)◊ sas rúndhines sunt aculiadas in su filu ◊ is pillonedhus fiant acobiaus ◊ su pilloni innòi si acúliat a pausai 2. furiat pruendu e po no m'isciundi mi seu aculiau ◊ no ia postu menti a babbu a m'aculiai in domu sua is dis de cussa strasura Etimo srd. Traduzioni Francese se coucher, s'abriter Inglese to return to the fold to go back to sleep to shelter Spagnolo cubilar, cobijar Italiano rientrare nell'ovile, ritirarsi a dormire, ripararsi Tedesco in den Stall zurückkehren, schlafengehen, sich unterstellen.

acoconàre , vrb: acogonare Definizione fàere a cocone, a bisura de cocone, allorigare a sa manera de is canes, de is gatos candho si crocant e tenent fritu; crocare Sinonimi e contrari aciunciulire, acoconedhare, aconcolai, acucai, acuconare, acuculiare, acuculiedhare, acucunniare, aculigionai, acuncurrionai, allomburedhai, allorigare, allorimmedhare | ctr. istirare Frasi si acoconaiat in palas de unu trutzu ◊ si fint acoconaos in su gabbanu ◊ su cane s'est acogonadu che matassa de lana afaca a sa mere ◊ si est acoconadu comente a unu eritu ◊ nos corcabamus acoconaos intro de su letu ◊ su pitzinnu si acoconabat in su bancu e non fachiat isperu santu in totu s'ora de sa letzione 2. sos puzones sunt andhandhe a s'acoconare Etimo srd. Traduzioni Francese se blottir Inglese to crouch Spagnolo acurrucarse Italiano accovacciare Tedesco sich zusammenkauern.

«« Cerca di nuovo