A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

donnàghe dennàghe

donnamànna , nf: onnamanna Definition sa mama de su babbu, de sa mama Synonyms e antonyms aba 1, ajaja, bisàgia, mannedha, minnanna, tiatia Sentences istaimus a inghíriu de donnamanna a nos contare sos contos ◊ donnamanna si setziat cun su fusu e sa ruca a filare pubadas de linu ◊ donnamanna fit fémina sàbia comente lu podet èssere chie at ludrigadu totaganta vida ◊ fit a sa criadura donnamanna e connada dae frade… Scientific Terminology ptl Translations French grand-mère English grandmother Spanish abuela Italian nònna German Großmutter, Oma.

donnéri , agt, nm Synonyms e antonyms bragheteri, ebbaresu, feminari Etymon srd.

dónni, dónnia dògna

donniasàntu , nm: dugnassantu Definition su de úndhighi meses de s'annu Synonyms e antonyms santandria Scientific Terminology tpc Translations French novembre English November Spanish noviembre Italian novèmbre German November.

donniúnu dognúnu

dónnu , nm Definition fut su títulu de arrespetu de is Giuighes e fintzes de is píscamos, apustis fintzes de ómines de famíglias nóbbiles erricas sardas; títulu de arrespetu chi si giaet a persona manna, parente; ómine erricu chi cumandhat in sa bidha, su mere, su chi cumandhat in calecunu trebballu / donnu sogru (nadu onnusogru) = sogru, su babbu de sa muzere pro s’ómine, su babbu de su maridu pro sa fémina; donnu mannu = ajaju; donnu fradi = su frade prus mannu Synonyms e antonyms don / pressipale 2. sos donnos no si abbàssiant a su paris de sos pedhones ◊ su riu est diventadu cumbessu, brutu, isciumosu, tzotzu, teracu de pagos donnos chi istant in sa comodidade Etymon ltn. dominus Translations French seigneur English sir, mister, gentleman Spanish señor Italian signóre German Herr.

donnumànnu , nm Definition su babbu de mamma o de babbu Synonyms e antonyms abu, ajaja, bisàgiu, mannoi, minnannu, nannai, nonnoi 1, tadaju Scientific Terminology ptl Translations French grand-père English grandfather Spanish abuelo Italian nònno German Großvater, Opa.

donnútzu , nm Definition mere de terrenos e de bestiàmene grussu, bacàrgiu.

donosía , nf Synonyms e antonyms donosidade Sentences sa donosia sua est tantu manna e innossente est che un'anzeledha (M.Z.Funedda) Etymon srd.

donosidàde, donosidàdi , nf Definition su èssere donosos, nau mescamente de sa bisura, de sa manera de fàere e de si mòvere Synonyms e antonyms dechidesa, ermosura, galania | ctr. legesa 2. su beranu at bestidu de donosidade acisadora totu sa cussorza Translations French beauté, charme English prettiness Spanish donosidad Italian graziosità, avvenènza, leggiadrìa German Anmut.

donósu , agt Definition chi tenet donos meda, pruschetotu in bellesa Synonyms e antonyms déchidu, galanu / cdh. dunosu Sentences candho mi as fatu innamorare fist donosa che una fada ◊ sento cantu manna e santa est s'òpera mia úmile e donosa preparendhe a sa vida fatigosa de s'ómine sa débbile pianta (A.Casula)◊ tue in su rampu donosa mustras su tratu galanu ◊ cun su coro ti miresi ca fis dechida e donosa ◊ no pràngiast, maurredhina donosa, po sa malasorti! (E.Spiga) Etymon spn. Translations French séduisant, joli English pretty Spanish donoso Italian avvenènte, grazióso German hübsch.

dóntzi dògna

dónu , nm Definition cosa, bene, chi si faet a dadura, chentza nudha in càmbiu (si no est fatu cun iscopu); calidade bona, capacidade chi no dipendhet de imparu ma chi si tenet de naturale; su pl. sos donos funt s'oraria (is sinnalis o donatia) chi su cojuau nou giaet a sa fémina Synonyms e antonyms dàdiva, donatia, presente, regalu / donesa Idioms csn: in donu = chentza paga, a regalu; papadonus = amantiosu de regalos, chi istat apitendhe regalos Sentences bellu, mih, su donu chi li at dadu sa sogra a sa nura! ◊ a s'isposonzu ant fatu donos meda e bonos ◊◊ su donu inturpat a chie giuchet sos ocros apertos e irvortat fintzas sas paràgulas de sos giustos (Es.) 2. si no tenet su donu, ite nachi at a cantare a poesia! ◊ funt medas is donus chi tenit de natura, cussu ◊ Deus no mi at dadu cussu donu 3. si Deus favoressit s'annada, po Santuanni ti fatzu domanda e ti dongu is donus de òru ◊ sos de domo sunt andhados a comporare sos donos 4. pro issu, malu no bi ndh'at, de binu, ca bufat sempre in donu e mai pagat! ◊ unu mandrone cun totu est annuzau ca no li dant a mandhigare in donu! Etymon ltn. donu(m) Translations French cadeau English gift Spanish don, regalo Italian dóno German Gabe.

dònza dògna

donzèlla , nf Definition piciochedha manna, giòvana Synonyms e antonyms bacadiba, zinzella Etymon itl. donzella.

dónzi, dónzia dògna

donzúne, donzúnu dognúnu

dópia , nf Definition moneda de oro de su Regnum Sardiniae Sentences eh, balla, una brogna manna manna prena prena de dopiedhas de òru: gei mi apu a arricai pagu!…

dopiadòri , nm Definition sagrestanu o a dónnia modu unu bonu a sonare is campanas a repíchiu sa die de is mortos.