acocovedhàe, acocovedhài , vrb Definizione incrubare, pinnigare in sèi etotu, fàere a un'arcu, a gobba, comente faet sa gente antziana Sinonimi e contrari abbajonare, abbrentai, acocobetare, aggobbae, agionedhare, allachedhare, annacai, atrotiai, atzumborai, colembrai, corcobare, inconchedhare, inconcobare Etimo srd. Traduzioni Francese cambrer, courber Inglese to arch Spagnolo encorvarse Italiano inarcare, ingobbire Tedesco sich krümmen, bucklig werden.

acodomài, acodomàre , vrb: acomodai, acudomai, acumodai Definizione pigare o pònnere is comodidades, is cumbénias; pònnere o istare a códumu, bene Sinonimi e contrari adaretzai, assantai, assetiai Frasi si so pastore mi acòdomo ◊ pro finis, già ses bene acodomada cun chie ailti tanta iltimassione Etimo itl. Traduzioni Francese arranger Inglese to arrange Spagnolo acomodarse Italiano accomodare Tedesco es sich bequem machen.

acoidài, acoidàre , vrb: acoitai, acoitare, acuitai, acuitare, coidai Definizione fàere sa cosa in lestresa, cantu prima, a presse Sinonimi e contrari apressare, illestrire, incoire | ctr. istentare Frasi s'atóngiu acoidendi pesat unu lentzoru niedhu de nuis ◊ tocat a s'acuitai ca no s'aspetant ◊ issu si fut acoitau a crocai ◊ acoita a torrai! ◊ acoitaisí a si ndi andai! ◊ acoitate ca tenzo de fàchere su pranzu! Etimo srd. Traduzioni Francese presser Inglese to hurry Spagnolo apresurarse, darse prisa Italiano affrettare, fare in frétta Tedesco sich beeilen.

acomunài , vrb: acomunare Definizione pònnere a cumone, pigare cunfidàntzia cun ccn. o calecuna cosa / cussu si acomunat cun totu = istat o si agatat bene cun totugantos Sinonimi e contrari abbetuare, abesare, acostumai, arranguai, ingustai Traduzioni Francese lier amitié, se familiariser Inglese to familiarize Spagnolo aunar, familiarizar Italiano accomunare, familiarizzare Tedesco vereinigen, sich vertraut machen.

aconchizàre , vrb Definizione abbetiare po calecuna cosa Sinonimi e contrari abbetiae Etimo srd. Traduzioni Francese s'obstiner Inglese to be obstinate Spagnolo emperrarse Italiano incaparsi Tedesco sich versteifen.

aconnoltàre, aconnortài , vrb: acrunnotai, acrunotai, acunnortare, acunortai, acunortare, aggunnortare, agunnortare Definizione giare acunnortu, cunfortu, fàere coràgiu; pigare su dannu cun passiéntzia, baliare unu dannu chi no si dhue podet fàere nudha, su si acuntentare de sa cosa coment'est: a logos narant custu vrb. in su sensu de si atrivire, de si fàere coràgiu o de provare a fàere calecuna cosa Sinonimi e contrari aliviai, cufortare / acuntentae / atrevire Frasi non mi agunnortat àtera siendha nen de apentu su coro prus at boza (G.Brocca)◊ Noè, chi fit fachèndhesi su teju in s'arca mesu sorta, biet su sole e li torrat a seju su coro e si acunnortat (A.G.Solinas)◊ su pipiu est totu sa noti prangendi, no arrinnèsciu a dh'acunortai! 2. chi ti acunnortas, gei andat bèni de aici ◊ po ndi essiri de sa poboresa si fiat aconnortada de impromiti su fillu a su tiàulu ◊ meda cosa perdesi, ma mi ndhe acunnortesi ◊ sa vida mi est una pena, ma benit chi mi acunorte! ◊ su dannu est tropu mannu: no mi potzu acrunnotai! 3. no est cosa de crèiri chi una picioca si siat acrunotada a cantai unu mutetu aici ◊ de prus no mi acrunotu a nai! (F.Pilloni)◊ foras de innòi e no ti acunòrtisti mai prus! Etimo spn. conhortar Traduzioni Francese consoler, soulager Inglese to comfort Spagnolo consolar, resignarse Italiano consolare, rassegnarsi Tedesco trösten, sich abfinden.

acorriàre , vrb Definizione est su chi faet a is dentes su frutuàriu papau aghedu chentza èssere ancora bene cotu e druche; atrotigare, fàere coment'e corria, a corria; baliare ccn. cosa Sinonimi e contrari incurriatare / agguantai, babiai Frasi sa pruna crua mi at acorriadu sas dentes ◊ sa frúture cherva acórriat ◊ mi sento acorriare solu in bídere custa ua: no ndhe cherzo assazare!(P.Mossa) 2. no faghet a bos nàrrere peruna cosa: no acorriades nudha! Etimo srd. Traduzioni Francese agacer Inglese to set on edge Spagnolo dar dentera Italiano allegare i dènti Tedesco sich zusammenziehen.

acorrochinàre , vrb rfl Sinonimi e contrari abbetiae, aperrighinare, tostoinare Etimo srd. Traduzioni Francese s'obstiner, s'entêter Inglese to get obstinate Spagnolo emperrarse Italiano incaponirsi Tedesco sich versteifen.

acosiàre , vrb: acossiare, acusiare Definizione bènnere o andhare acanta, prus apresu Sinonimi e contrari acodie, acoltziare, acostai, acostire, apriodhai, aprobiai, aproghilare | ctr. istesare Frasi s'incinat a su Sacramentu e si acóssiat a sa barandíglia ◊ dogni manzanu Manuela si li acossiaiat pro li dare su "Bongiorno!" e coment'e dogni die issa la bideit acoltziendhesili ◊ iseto chi su petorriruzu si acósiet pro li dare frafaruza ◊ acúsia a inoghe ca ti naro cumandhu! Etimo srd. Traduzioni Francese s'approcher (de) Inglese to approach Spagnolo acercarse Italiano avvicinarsi Tedesco sich nähern.

acraràre , vrb Definizione bogare sa face (fintzes in su sensu de foedhare), incarare, andhare a bíere; essire, su si presentare Sinonimi e contrari acarare, acerare, acherare, afacare, imbraconare, incarai, inciarare, ingiarare, iscampiare Frasi tue acràrati! ◊ su frade mannu si est acrarau chin su babbu nandhe chi si cheriat fidantzare 2. su Deus de sos Ebreos si nos est acraradu Etimo srd. Traduzioni Francese se montrer Inglese to overlook Spagnolo asomarse Italiano affacciarsi Tedesco sich zeigen.

acrodhàre , vrb: aggradhare 1, aggrodhare Definizione intanare, cuare comente faet su grodhe, su margiane, ibertandho a furare ccn. cosa, abbasciare, su si pònnere abbasciaos coment’e po no si fàere a bíere Sinonimi e contrari abbuare, acuae, ammacionai, apatai, atanai Frasi si acrodhaiat in d-un'istrintorzu, betaiat sa sanna de su rú a s'anzone colendhe e che lu tiraiat ◊ si est acrodhadu acurtzu a una mata de chessa a fàghere de bisonzu Etimo srd. Traduzioni Francese se terrer, être aux aguets Inglese to go back to one's den, to lie in wait Spagnolo esconderse, estar alen acecho Italiano rintanarsi, stare in agguato Tedesco sich verkriechen, auf der Lauer liegen.

acucài , vrb: acucare 1 Definizione coment'e cuare, partare sa conca (cuca), nau in su sensu de si cuare o carragiare fintzes cun totu sa carena, fintzes po si aprigare o pònnere asuta in calecunu logu candho est proendho o faendho àteru tempus malu (acucare a logos nau in su sensu de si incarare) Sinonimi e contrari aciunciulire, acoconare, aconcolai, acuconare, acuculiare / abbuare, afufai, ammacionai, apaltare, apatai, cuerrai, frànghere, istichire | ctr. essire Frasi canno l'intenniat a órulos, si acucaiat in d-unu corrale ◊ in su cozolu su piús asciutu mi acuco in su cabbanu ◊ geo mi acucaia in d-unu corrale tupànnemi sas oricras ◊ fit acucadu, coment'e sempre, addaisegus de calchi logu 2. dogni tantu mi acucai a sa gianna aisetandhe cudhu tedescu 3. si est acucadu dae s'abba Etimo srd. Traduzioni Francese se blottir Inglese to crouch, to protect oneself Spagnolo agazaparse, refugiarse Italiano accovacciarsi, ripararsi Tedesco sich zusammenkauern, Zuflucht suchen.

acuconàre , vrb Definizione pònnere coment'e fatu a cocone, a cumossu, fintzes cuau Sinonimi e contrari aciunciulire, acoconare, aconcolai, acucai, acuculiare, acuculiedhare, acucunniare 2. cussos pecos sont acuconaos dae su fritu apozaos inue bi at concale o corcadorza ◊ candho benit isprazas avrosas si apozat acuconau in palas de unu crastu ◊ su tuturreri dormit acuconau Etimo srd. Traduzioni Francese s'accroupir Inglese to squat Spagnolo ponerse en cuclillas Italiano accoccolare Tedesco sich zusammenkauern.

acuculiàre , vrb Definizione ponnere coment'e acuguciaus, coment'e cuaos, pònnere in s'acoiladórgiu, in s'acúliu Sinonimi e contrari aciunciulire, acoconare, aconcolai, acucai, acuconare, acuculiedhare, acucunniare, aculigionai Etimo srd. Traduzioni Francese s'accroupir Inglese to crouch (down) Spagnolo ponerse en cuclillas Italiano accoccolarsi Tedesco sich zusammenkauern.

aculigionài, aculingionài , vrb: aculungionai, aculunzonare, aculurgionai, acurruxonai Definizione nau de gente e de animales, fàere coment'e a culurgione, totu arregortu, coment’e acancarronau; fàere totu a pinnigas, atzirbisonau, nau de pedhe o cosas deasi; fàere a bocitedhas (nau de casu, de farra e àteru) Sinonimi e contrari aciunciulire, acoconare, acuculiare, acugutzare, acurruxonai, ammacionai, pinnichedhare / acuguciai, ammischinai / arrunzai / abballinare, allomborae, arrombulonai | ctr. istirare 2. ita in s'ierru, ca ti ndi acurruxonas acanta, in letu! Etimo srd. Traduzioni Francese se pelotonner Inglese to crouch down Spagnolo agazaparse Italiano rannicchiarsi Tedesco sich zusammenkauern.

acussolzàre, acussorgiài, acussorgiàre , vrb: acussorjare, acussorxai, acussorzare, acutzorgiai, cussorzare Definizione fàere cussòrgia, pònnere o istare a cussòrgia in calecunu logu (ma fintzes nau po gente chentza bestiàmene), portare su bestiàmene a una cussòrgia a pàschere calecunu tempus Sinonimi e contrari aposentae, assemidare | ctr. iscussorjare Frasi is pastores in su cumunale si acussòrgiant agantu ant connotu ◊ is Seulesus si fuant acutzorgiaus in custus tretus 2. sa musca detadora est una musca acussorgiada pruschetotu in is coiles Etimo srd. Traduzioni Francese s'établir, se fixer Inglese to settle Spagnolo establecerse, asentarse Italiano stanziarsi Tedesco sich niederlassen.

adasiàu , pps, agt: addaxadu, addasiau Definizione de adasiai; nau de ccn., chi si dha leat tropu addàsiu, abbellu, chentza presse nudha; chi est fàcile o bonu a fàere, chi no ponet presse o pentzamentos / a s'addasiada = abbellu, in manera pàsida Sinonimi e contrari cagallente, dasianu, immajonadu | ctr. coidadosu, fúliu, impressidu, lestru 2. candu proit totu adasiau parit chi no prengat is piscinas ◊ no s'intendhet piús s'addajadu passu de su tzapu ◊ sa tzonca fit cantendhe addasiada su lamentu sou ◊ fiat caminendu cun passu lébiu, aguali, addasiau 3. innoghe za si faghet vida addasiada! 4. mi seu acostiau a su torradroxu a s’addasiada po no trumbullai su bestiàmini Terminologia scientifica ntl Traduzioni Francese lent Inglese slow Spagnolo tardado, lento, tardo Italiano indugiato, lènto, pòco sollécito Tedesco sich verbreitet, langsam.

addàre , vrb: dae 1 Definizione pruschetotu dhu narant de is pipios in su sensu chi si lassant pigare in bratzos fintzes si dhos pigat gente chi no connoschent / addare a ccn. cosa = pentzai, atuai, fai atentzioni a una cosa Frasi custa criadura si addaet: andhat cun chie li porrit sas manos a la leare 2. deo mi aio su contu tiradu: Chissai chi mancu si abbizet de nudha! Invece, belle e maca, bi at addadu! Etimo srd. Traduzioni Francese se donner Inglese to allow oneself Spagnolo darse Italiano concèdersi Tedesco sich überlassen.

addilíre, addillíre , vrb: addirire Definizione giare su cuntentu, atobiare a su chi bolet s’àteru Sinonimi e contrari acuntentae, adduire Frasi su babbu e sa mama lis ant addillidu donzi brama, a sos fizos (C.Meridda) Etimo itl. Traduzioni Francese adhérer Inglese to assent Spagnolo adherir Italiano aderire Tedesco sich anschließen.

aerràre , vrb: arrare 1, errai Definizione fartare in sensu morale; ibballiare, fàere fadhina Sinonimi e contrari mancai / fadhie, irballare Frasi mi ndhe meravizo chi apat aerradu un'ómine che a isse, chi pariat bonu meda! ◊ su préide s'est aerradu de no si pònnede sa capa 2. cantu oretada, sa fera, l'aiant aposta e si l'arrant de sa bramosia ◊ tiradu rutu faghet a seguru mancari siet a colpu de iscuru. No manchet, puru!… chi mi l'ap'arrada? [sa fera] Etimo ltn. errare Traduzioni Francese errer Inglese to make mistakes Spagnolo errar Italiano errare Tedesco sich irren.

«« Cerca di nuovo