abbrusciàre , vrb: abbrussare, abbrutzai, abbrutzare, abbultzare, abbursai, abburtzai, abburtzare Definizione tocare su brúciu po connòschere su motu de s'artéria, su tochedhu de su coru; mòvere is bratzos, istrínghere cun is bratzos, cun is brúcios, a logos giare e istrínghere sa manu saludandho Sinonimi e contrari apulsai, brucitai / anatare Frasi bengat, su dotori, a mi abburtzai! ◊ bi at dutore chi ti faghet sa retzeta e mancu ti abbrutzat ◊ mi abbultzo: su coro est martedhendhe ◊ pustis chi si l'at bene abbadiada l'abbrúsciat e fit débbile de motu 2. Tzipirianu si nc'est ghetau a s'àcua: dhu bideis abbrutzendi? ◊ ndhe apo abbrussadu de àrbures, sempre a su piga e fala a segare sida a su bestiàmine!… 3. aus annovau e abbursau is amigus partendu Etimo srd. Traduzioni Francese tâter le pouls au poignet, prendre le pouls Inglese to feel s.o.’s pulse Spagnolo tomar el pulso Italiano tastare il pólso Tedesco den Puls fühlen.

abriàre , vrb Definizione dhu narant de su porcu chi a fortza de arratzare male si che faet coment'e a sirbone, si che arestat de arratza Sinonimi e contrari aferare, agrestare, arruarzare, eremire, imburdiri Etimo srd. Traduzioni Francese devenir sauvage Inglese to grow wild Spagnolo volverse salvaje el cerdo Italiano inselvatichirsi Tedesco verwildern.

acabbanài, acabbanàre , vrb rfl: aggabbanare Definizione pònnere o bestire su cabbanu Sinonimi e contrari acaparronare, acavanai, acucullai, incaparonare, incapotai Etimo srd. Traduzioni Francese envelopper dans un manteau Inglese to wrap up in a coat (s.o.) Spagnolo poner el abrigo Italiano incappottare Tedesco einen Mantel anziehen.

acatastàe , vrb Definizione iscríere unu bene, terras, domos, in su catastu, a manera chi arresurtet a distintu sa propriedade Sinonimi e contrari incatastare Traduzioni Francese cadastrer Inglese to pile (up), to register to the land-registry office Spagnolo inscribir en el catastro Italiano accatastare 1 Tedesco in den Kataster eintragen

aceràda , nf: aciarada Definizione su bogare sa conca, su andhare po bíere, su essire a fora; sa manera de presentare una cosa / s'a. de su manzanu = sa fata de sa die Sinonimi e contrari acherada, acrarada, incarada, incrarada, iscampiada / presentada | ctr. cuada, iscumpàssida Frasi a s'acerada de su Sole, su manzanu, iscumparent sos istedhos Etimo srd. Traduzioni Francese présentation Inglese prospect Spagnolo asomada, el asomarse, aspecto Italiano affacciata, prospètto Tedesco Sich zeigen, Präsentation.

achingiài, achingiàre , vrb: acringare, chingiare Definizione pònnere sa cringa o chintórgiu issedhandho is animales Sinonimi e contrari cingrai, inchingiare Frasi est acringhendhe s'imbastu ◊ dh'iant achingiau coment'e unu cuadhu e acapiau is funis a sa màchina po ndi dhu tragai Etimo srd. Traduzioni Francese ceinturer Inglese to strap, to bandage Spagnolo poner el cinturón Italiano cinghiare, fasciare Tedesco festschnallen.

achitài , vrb Definizione giogandho a biliardu, cumenciare su giogu, tirare su primu cropu Traduzioni Francese donner l'acquit Inglese to lead off Spagnolo abrir el juego Italiano acchitare Tedesco den Ball aussetzen.

achizàre , vrb Definizione su cambiare bisura, de face, coment'e inchietandhosi o intristandhosi Sinonimi e contrari acristai, inchigiare, inchizire, incilliri, increstare, ingrispire Etimo srd. Traduzioni Francese froncer les sourcils Inglese to frown Spagnolo fruncir el ceño, contrariarse Italiano accigliarsi Tedesco die Stirn runzeln.

acioadúra , nf Definizione ponnere is ciòs, nau prus che àteru po is crapitas e po is ferros de un'animale; tocadura de ciou, su pitziare s'animale in sa carre bia ponendhodhi is ciòs Sinonimi e contrari acioladura, cravadura, inclavadura, intzoadura, puntzadura Etimo srd. Traduzioni Francese clouage Inglese nailing Spagnolo remachado, el clavar Italiano inchiodatura, chiodatura Tedesco Benagelung, Hufbeschlag.

acioladúra , nf Definizione imbullitadura, su pònnere is bullitas a is iscarpas Sinonimi e contrari acioadura, intzoadura, puntzadura Etimo srd. Traduzioni Francese cloutage Inglese nailing Spagnolo el embrocar Italiano imbullettatura Tedesco Beschlagen mit Zwecken.

aciufài 1 , vrb: atzofare, atzufare Definizione aggarrare, aferrare a pilos, brigandho e iscudendhosi apare Sinonimi e contrari acanciofai, atzuntzudhare, incabigliare, tipiliare, tipilire Frasi l'atzufat e li lompet airadu ei sas piús pumas bellas li at tiradu (D.Ena)◊ li atzufat torra e l'agganguglitat chi cudhu ndhe bogaiat donzi oju che pirastru! ◊ a mie sa prepoténtzia cumbenit ca mi atzufo sa prima chi mi benit! Etimo itl. Traduzioni Francese attraper Inglese to seize Spagnolo agarrar, coger por el pelo Italiano acciuffare Tedesco beim Schopf fassen.

aciumài , vrb: aciummai Definizione bufare a meda, a cantu tirat cannada Sinonimi e contrari abbumbare, acirrai, atzuntzurrare, bufae, bufetare, cionciare, imbreacare, inciummare, ingúllere, sorgonare, trincai Traduzioni Francese pinter Inglese to tipple Spagnolo empinar el codo Italiano sbevazzare, tracannare Tedesco unmäßig trinken, saufen.

aciúmu , nm Definizione su bufare a meda, imbriagandhosi Sinonimi e contrari cochera, coichina, coidura, cota, cotua, imbreachera Frasi a su primu chi at fatu s'aciumu dh'as ispintu tanti a forti chi unu sonnu símili a sa morti in sa tenda dh'at isterrinau (Matta) Etimo srd. Traduzioni Francese cuite Inglese tippling Spagnolo el beber mucho hasta emborracharse Italiano sbevazzata Tedesco Saufen.

acorriaméntu , nm Sinonimi e contrari acorriadente, acorriadura Etimo srd. Traduzioni Francese agacement (des dents) Inglese setting on edge Spagnolo el dar dentera Italiano allegaménto Tedesco Zusammenziehung.

acorruntzulàre , vrb Definizione fàere su corrúntzulu, seberare sa tega de sa fae, de su pisu, o àteru) Sinonimi e contrari acorruschedhare, seberare Etimo srd. Traduzioni Francese nouer (bot.) Inglese to set Spagnolo transformarse el ovario en fruto Italiano allegare (détto di piante) Tedesco ansetzen (Bot).

acorzolàdu , pps, agt Definizione de acorzolare; chi at fatu su corgiolu, su semu, su càgiu, chi est abbituau a calecuna cosa Sinonimi e contrari acogliadu 2. seu totu acraxobada de s'abbruxadura chi apu tentu ◊ sos cumpanzedhos fint iscurtzos chin sos pes acorzolados e niedhos dae su mughedhu Traduzioni Francese calleux (adj.) Inglese callous Spagnolo con el ovario transformado en fruto, encallecido Italiano incallito Tedesco schwielig.

acristài, acristàre , vrb: aggristare Definizione acostire o abbasciare is cristas coment'e cambiandho bisura po calecuna cosa chi no andhat o no praghet Sinonimi e contrari achizare, inchigiare, inchizire, incilliri, increstare Etimo srd. Traduzioni Francese se renfrogner Inglese to frown Spagnolo fruncirarrugar el ceño Italiano aggrondarsi Tedesco runzeln.

acucuradúra , nf Definizione su acucurrare, su prènnere a meda, fàere a cucurru Sinonimi e contrari acucurada, acucuronzu, acurumada Etimo srd. Traduzioni Francese colmatage Inglese filling in Spagnolo el llenar, colmar Italiano colmata Tedesco Auflandung.

aculaciài , vrb Definizione pigare a nadiadas, a cropos de manu isprata a nàdigas Sinonimi e contrari annadiai, innadiai, isculivitare Etimo srd. Traduzioni Francese fesser Inglese to spank Spagnolo pegar en el culo Italiano sculacciare Tedesco den Hintern versohlen.

addegàre , vrb: atecare, ategai Definizione fàere sa tega, nau de unos cantu laores (fae, pisucre, pisu)/ fasoledhu ategau = a tega fata Etimo srd. Traduzioni Francese nouer (bot.) Inglese to set Spagnolo transformarse el ovario en fruto Italiano allegare (fare i baccèlli) Tedesco ansetzen (Bot).

«« Cerca di nuovo