afangàre , vrb Definizione calare a fundu in su ludu Sinonimi e contrari aciufae, afundae, afungai 1 Frasi in cussu terrinu no timo de che afangare Etimo srd. Traduzioni Francese enfoncer Inglese to sink Spagnolo hundirse en el lodo Italiano affondare nel fango Tedesco in den Schlamm einsinken.

afenàre , vrb Definizione abbrovendhare a fenu; immalaidare, portare sos fenos Sinonimi e contrari incubae Frasi teniat de múrghere bacas e berveghes e de afenare Etimo srd. Traduzioni Francese affener, contracter la strongylose Inglese to feed on hay, to catch strongylosis Spagnolo dar el heno, coger la strongilosis Italiano affienare, contrarre la strongilósi Tedesco mit Heu füttern, sich die Strongyloidosis zuziehen.

afochízu , nm: afoghígiu, afoghizu Definizione is pagamentos chi betant is amministratziones (Comunu, Istadu); su pònnere fogos, abbruxamentu; disígiu de fémina, de ómine, de mascu, budhidore fintzes de male, tzacu Sinonimi e contrari fogagi, pagamenta / cdh. fuchizamentu / fogu / ampuadura, imbritziolu, insuamentu / arrabiori Frasi mabadita s'ora chi mi seu fatu braberi: mancu su dinai de s'afoghígiu ndi essit! ◊ dhi funt arribbaus is avisus de pagamentu, is billetus de s'afoghígiu ◊ devo pagare s'afoghizu betzu e nou 2. oe sas feras no sunt timindhe sas temporadas, ma s'afoghizu chi faghet sa zente 3. cun s'afoghígiu, is mascus non si podiant tratenni de isfogai s'istintu ◊ sa picioca dh'iat fatu disigiai e po afoghígiu de sànguni una pampada de fogu dh'iat fertu de suncuna ◊ s'intendiat un'afoghígiu in sa camba e dhi beniat gana de s'iscrafi ◊ ti apu oféndiu, ma dèu puru unu pagu de afoghígiu a conca dh’apu portau!◊ si boliant pasiai líbberus de s'afoghígiu de sa dí de sa coja ◊ funt benendimí is afoghígius de su nervosu abetendi custu dotori! Etimo srd. Traduzioni Francese paiement, taxe Inglese tax Spagnolo tributos, impuestos, el pegar fuego, deseo sexual Italiano tributo Tedesco Zahlung, Steuer, Gebühr.

afràmicu , nm: fàmigu Definizione su mantènnere, lassare o istare a fàmene Sinonimi e contrari aframicosamentu Etimo srd. Traduzioni Francese privation de vivres Inglese starving Spagnolo el hacer pasar hambre Italiano affamaménto Tedesco Aushungerung.

agiobadúra , nf: giobadura Definizione su allobare, nau mescamente de is boes acapiaos a su giuale Sinonimi e contrari agiobu, agiuamentu, cropadura, giungidura Etimo srd. Traduzioni Francese mise sous le joug Inglese yoking Spagnolo el enyugar Italiano aggiogaménto Tedesco Einspannen ins Joch.

alleputzadúra , nf Definizione pulidesa sobrada in su bestire, su si fàere bellos meda, totu bene o fintzes tropu cuncordaos de bestimentu, a braga, comente faent is pageris Etimo srd. Traduzioni Francese s'habiller avec une certaine recherche Inglese refinement in dressing Spagnolo refinamiento en el vestir Italiano ricercatézza nel vestire Tedesco sich gesucht kleiden.

allústra , nf, nm: allústriu, allustru, lustra* Definizione genia de pasta o crema chi si frigat po fàere lúghida calecuna cosa (mescamente pedhe) Sinonimi e contrari illustru Frasi teniat allústriu de butinus po bendi ◊ po giogai a peincaredhu si ghetat una perda ciata o un'iscàtula de allustru Traduzioni Francese cirage Inglese shoe-polish Spagnolo betún, crema para el calzado Italiano lùcido per scarpe Tedesco Schuhcreme.

ammusadúra , nf Definizione su ammusare, pònnere is musas in is brúcios arrestandho a unu Etimo srd. Traduzioni Francese arrestation par menottes Inglese handcuffing Spagnolo el sujetar a alguien con esposas Italiano ammanettaménto Tedesco Anlegen von Handschellen.

andhónzu , nm Definizione su andhare, su istare andhandho po bisóngiu siat o po àteru Sinonimi e contrari andheju, caminonzu / cdh. andugnu Frasi sa limba si addatat a s'andhonzu de sa realidade ◊ in sos andhonzos, assunessi, réguladi! ◊ a pagu a pagu si allenat s'andhonzu ◊ s'andhonzu nostru est tropu, no asseliamus mai!◊ a ndhe tenes de andhonzu!… Etimo srd. Traduzioni Francese démarche Inglese trend Spagnolo el ir, andar Italiano andaménto Tedesco Gang.

anghelúra , nf Definizione su èssere un’ànghelu, sa calidade o capacidade de is ànghelos Frasi cussa divina anghelura nos siat de cumpannia! Etimo srd. Traduzioni Francese angélique Inglese angelness Spagnolo el ser ángel Italiano angelicità Tedesco Engelhaftigkeit.

anneulàre , vrb: neulare Definizione calare o pònnere sa népide ammontandho su logu; tocare, immalaidare a népide, nau de cosas prantadas; pigare o annapare su cumprendhóniu, sa mente Sinonimi e contrari abboerai / achichinare, afurconare, annebidae Frasi innoghe su logu no si annéulat e s'umididade dat pagu infestu 2. custu tempus chi est faghindhe mi at anneuladu totu su basolu 3. cussas tassas de cosa mi leant su sentitu e mi annéulant sos ammentos Etimo srd. Traduzioni Francese embrumer Inglese to dim, to affect by smut Spagnolo anieblarse, coger el añublo, ofuscar Italiano annebbiare, ingolpare Tedesco umnebeln, vom Steinbrand befallen werden.

annéulu 1 , nm Definizione su si pònnere o calare sa népide Sinonimi e contrari anneuladura, anneulamentu Etimo srd. Traduzioni Francese obscurcissement Inglese dimness Spagnolo el cubrirse de niebla Italiano annebbiaménto, rannuvolaménto Tedesco Aufsteigen von Nebel, Bewölkung.

anniscài , vrb Definizione pònnere s'esca in is nassas, a su pische (a. su pisci, is nassas); cúrrere a s'esca, nau de ccn., su si lassare collonare Sinonimi e contrari bromigiai, frighigiai, ingraenzare 2. iscipiaridha pigai… cun s'arti, giai chi anniscat! Etimo srd. Traduzioni Francese apâter Inglese to lure, to bite Spagnolo cebar, morder el anzuelo Italiano adescare, abboccare all'amo Tedesco anlocken, anbeißen.

anzonína , nf Definizione totu is angiones pigaos o cunsideraos impare / a s'a. = che anzone, acomenti si fait cun o a is angionis Frasi fatendhe s'alte sua matzonina, a sos massajos lis furat sa ua e a tie si dat s'anzonina! (A.M.Scanu) Etimo srd. Traduzioni Francese tous les agneaux Inglese the whole of lambs Spagnolo el conjunto de los corderos Italiano l'insième degli agnèlli Tedesco Lammherde.

aogàre , vrb: aograre, aojare, aoxare Definizione betare o furriare is ogos a castiare ccn. cosa po che dha pigare, po dha bòllere, disigiandhodha Sinonimi e contrari abbadiai, addojulare, oghiai Frasi aiat aojadu unu fiotu de tràilas pro che las furare ◊ no fint pagos sos chi l'aiant aojada, candho fit in sos vint'annos! Etimo srd. Traduzioni Francese jeter les yeux Inglese to glance at Spagnolo echar el ojo Italiano adocchiare Tedesco liebäugeln.

aojadúra , nf Definizione su aojare Etimo srd. Traduzioni Francese œillade Inglese glancing Spagnolo el echar el ojo Italiano adocchiaménto Tedesco Anblicken.

apatentàdu , agt Definizione chi tenet o at leau sa patente; nau cun tzacu, chi tenet calecuna calidade mala créschia meda, segura 2. est unu parassita apatentadu, semper chentza fàghere nudha! Traduzioni Francese qui a le permis de conduire Inglese licensed Spagnolo cualificado, que posee el permiso de conducir, redomado Italiano patentato Tedesco zugelassen, mit Führerschein versehen.

arràschiu , nm Definizione singiale de arrasigadura; fintzes cosa chi s’ispudat fata coment'e arrasigandho su gúturu Sinonimi e contrari arraschiatura, arrasigadura, arrasigamentu / carràschiu, grúspidu, iscaràsciu, scupidura Etimo srd. Traduzioni Francese abrasion Inglese bruise Spagnolo rascadura, el carraspear Italiano abrasióne Tedesco Abkratzen.

arríbbu , nm Definizione su arribbare 1; sa cosa chi si chistit Modi di dire csn: pònnere in a. = costoire; bestimenta de a. = de càstigu, bona Frasi za est malu su ispèndhere a tropu, ma s'arribbu puru, lampu!…◊ faghent s'arribbu pro sa betzesa ◊ aiant cosa collita e dinari de arribbu puru ◊ fit bestita chin sos pintzos de arribbu fintzas in diatòglia Etimo srd. Traduzioni Francese conservation Inglese kept by Spagnolo el guardar algo Italiano sèrbo Tedesco Aufbewahrung.

«« Cerca di nuovo