mischinzàre , vrb Definizione èssere o istare in mischinzia, a mindhighiu, in su pagu a tropu, in su bisóngiu, àere bisóngiu / m. de… = àere bisonzu de… Sinonimi e contrari arrunzinare Etimo srd. Traduzioni Francese avoir de la pénurie Inglese to be in shortage Spagnolo vivir en la estrechez Italiano avére penùria Tedesco mangeln, in beschränkten Verhältnissen leben, abgebrannt sein.

mofàda , nf: mufada Definizione cropu giau cun sa manu a trempas / papai a mufadas = coment'e a bufadura, a s'airada, cun allurpidura, a meda Sinonimi e contrari bussinada, ciafu, iscantargiara, iscavanada, istuturada, smantulada, sporsugada 2. dh'at puntu un'espi a sa língua comenti fiat papendi unu troni de àxina a mufadas Etimo srd. Traduzioni Francese gifle, tarte Inglese slap in the face Spagnolo bofetada Italiano sbèrla, ceffóne Tedesco Ohrfeige, Maulschelle.

noantàmas , cng: nointamas, nointames, nointàmene, nontamus, notammis Definizione (cng. cuncessiva) genia de foedhu chi giaet un'idea de cosa contrària: cun totu cussu…, no solu de…, no solu no…; po giare prus fortza a su chi si narat, s'impreat coment'e po repitire unu foedhu / noantamas de... antzis = no de..., no solu… antzis, fintzas Sinonimi e contrari tamen*, mancumale, prusaprestu / cdh. nointamu Frasi nointamas sas cosas sunt andhadas a su revessu (G.Ruju)◊ si est cugudhadu in cara che batia frisca, nointamas l'ant connotu ◊ no apo mai crétidu in cussos contos, nointamas in su pessamentu mi prammizaia totu sas naravellas intesas dai sos mannos 2. nointamas at faedhadu male de me, ma de tota s'eréntzia ◊ nointames de sere a cadhu a sa nuda, no rezo mancu in sedha! ◊ nointamen de mi frimmare, devia andhare piús lestru ◊ notammis a no torrare a nàrrere nudha, ma fut issu etotu a andhare in agiudu a chie ndhe teniat bisóngiu 3. no solis ant bidu sa pupa de s'ómine, ma l'ant finas connotu, nointamas! Traduzioni Francese cependant, malgré, néanmoins Inglese in spite of, however Spagnolo sin embargo, a pesar de Italiano tuttavìa, nonostante, nondiméno Tedesco auch wenn, obwohl, trotzdem.

pabarúncula , nf: paburúncula Definizione fruschedha pitica, essidura; genia de cosa bianca, grassu, chi si arregollet in is gràndhulas de sa pedhe; fintzes orrughedhu de calecuna cosa segada, farinedhu Sinonimi e contrari brúgula, buizola / cífrinu, fanialla, palfaruza Frasi li at essidu una pabarúncula in buca Etimo srd. Traduzioni Francese pustule, bouton d'acné Inglese small red pimple in the face Spagnolo pústula, grano Italiano pustolétta Tedesco Pickel.

paltòlza , nf: pantògia, pantolza, pantòrgia, pantorza, partògia, partòglia, partonza, partòrgia, partorja, partorza, partoxa, partroxa, patroxa, prantòrgia, prantoxa, prentoxa Definizione fémina in partu, o chi at tentu pipiu a friscu, de pagu, pesandho de parturàgiu Sinonimi e contrari paltolzana, pana, partera Frasi a sa pantòrgia in su partu dh'agiudaiant is féminas de su bighinau, is parentes ◊ sa partòglia est galu istéssita in su letu ◊ sa partorza s'est illierada 2. sa chi dhu at ispitzuau depit èssi un'arxa prentoxa! ◊ candu dhi ant donau sa pipia de tzapu at cumentzau a si assebiai: cussa fut arxa prentoxa! Etimo srd. Traduzioni Francese parturiente, accouchée Inglese woman in labour, puerpera Spagnolo parturienta, puérpera Italiano partoriènte, püèrpera Tedesco Gebärende, Wöchnerin.

paraletàre , vrb: parletai, prallatai, preletare Definizione istare a paraleta, a chistionu meda, deasi fintzes chentza importu Sinonimi e contrari argiolae, arrallai, badaciare, badulare, ciaramedhare, friganzare, ispralletare, prillissai Frasi e ita chi dhu intendis prallatendu, a fillu tuu: fuedhat in dónnia linguatzu! ◊ za ti piaghet a istare paraletendhe! Etimo srd. Traduzioni Francese bavarder Inglese to talk in a low voice Spagnolo charlar Italiano parlottare, ciarlare Tedesco schwatzen.

recrusàre , vrb Definizione pònnere in recusione, in presone o àteru logu deasi, in logu serrau de no pòdere essire Sinonimi e contrari acorrae 1 | ctr. bocare, iscapae 2. mi che creio recrusada in carchi ospítziu Traduzioni Francese enfermer Inglese to shut in Spagnolo encerrar Italiano rinchiùdere Tedesco einschließen.

rumbicàre , vrb Definizione arrespòndhere, in su chistionu, a su chi narat unu, ma mescamente refatzare calecuna cosa, arregodare a unu coment'e a briga, a impróveru (ca no ndhe at fatu contu), su bene chi dhi ant fatu Sinonimi e contrari afrontai, agiostrare, atzuridare, cadojare, iscamurriare Frasi s'àteru in lestresa rumbichesit a totu su chi s'ómine li nesit Etimo itl. rimbeccare Traduzioni Francese jeter à la figure (fam.) Inglese to fling in s.o. face Spagnolo reprochar, echar en cara Italiano rinfacciare Tedesco vorhalten.

sciurmài , vrb Definizione pinnigare o andhare a sciurmas, a chedhas, a cambarada Etimo srd. Traduzioni Francese aller en groupe Inglese to go in a crowd Spagnolo ir en grupo Italiano stormeggiare Tedesco sich zusammenscharen.

secúndhe , prep: segundhu, segundis, sicundhe, sicundhu, sicunne, sicunnu, sincundhu Definizione foedhu chi (a solu o cun sa prep. a) acumpàngiat unu númene o pronúmene po giare s'idea chi calecuna cosa est cunforma, adata, adatada a cussu: si podet nàrrere fintzes a solu po giare un'idea de diferente possibbilidade Sinonimi e contrari cuforma Modi di dire csn: sicundhe mene, tene, isse = a pàrriri miu, tuu, suu; a sicundhe de… = segundhu su…; in sicundhe + nm. pl. chi inditat logu = in tzertos (nm.)… dhoi at (nm.) aundi… Frasi secundhe issu no si ndhe acatat un'àtera gai bella ◊ sicunnu ite faches fuitinne! ◊ segundhu tue mi pagas cun cosas de nudha!…◊ su telarzu faghet sonu divressu segunnu su chi tesset ◊ a sincundhu s'istampu su bobborrotzi ◊ a segundu de su daori si pigat sa mexina ◊ si bendit sa cosa a segundu de su tempus ◊ a segundis, est cosa de arriri o de timiri ◊ Cristos est torradu a biu segundhu sas Iscrituras ◊ sicundhu tene est gai 2. podet andhare bene comente podet andhare male: segundhu! ◊ in sicundhe cussorjas andhat peri su focu ◊ gopai andàt a domu insoru po dhis aderetzai is pilus, dónnia tres cidas o una borta su mesi, segundu (B.Lobina) Cognomi e Proverbi prb: segundhu su pastore sas belveghes Etimo ltn. secundum Traduzioni Francese selon Inglese in accordance with, according to Spagnolo según Italiano secóndo Tedesco nach, gemäß.

segalatràngas , nm Definizione chie istat sèmpere segandho sa passiéntzia, giaendho ifadu, istrobbu Sinonimi e contrari aconciabbraghetas, arremiculu Frasi custas segalatrangas si che sunt andhadas e pagu bi at mancadu chi no mi ndhe apant bogadu sos ojos Etimo srd. Traduzioni Francese casse-pieds Inglese pain in the neck Spagnolo pelma Italiano rompiscàtole Tedesco Nervensäge.

sfacidhài , vrb: isfatzidhare* Definizione ghetai in faci, nàrrere in cara a unu su male chi at fatu coment'e brigandhodhu Sinonimi e contrari acarai, agiostrare, atzuridare, cadojare, iscamurriare, rumbicare, sfacidhiri Etimo srd. Traduzioni Francese reprocher Inglese to fling in s.o.'s face Spagnolo reprochar Italiano rinfacciare Tedesco vorhalten.

sfundài , vrb: ifundhare* Definizione istacare, bogare o abbasciare su fundhu, fintzes a segadura Sinonimi e contrari sciundai Traduzioni Francese défoncer Inglese to smash in Spagnolo desfondar Italiano sfondare Tedesco durchschlagen, den Boden ausschlagen.

sfundorài , vrb Definizione pèrdere su fundhu, is fundhos; fintzes bogare de pare, irfundhare Sinonimi e contrari sciundai Etimo srd. Traduzioni Francese se défoncer Inglese to be smashed in Spagnolo desfondar Italiano sfondarsi Tedesco den Boden verlieren.

spadatzài 1 , vrb: ispagatzai, spagatzai, spedatzai Definizione fàere a orrugos sa carena, segare orrobba a orrugos, a pedatzos, fintzes perdimentare o ispèrdere sa cosa, ispèndhere male, in cosighedhas de pagu contu Sinonimi e contrari atzimare chimentare, immelmare, iscualtare, ispetatzare, loriai, steressai / isbaire, ispeldisciare, ispèldere, istravuciare, sparafiai Frasi inchi dha spagatzit su buginu, dha spagatzit! ◊ apu a biri sa vengàntzia de si spagatzai a totus ◊ no eis a crei ca divideus sa propriedadi po si dha spagatzai bosàteras, no?!◊ bolit andai isceti a si spagatzai su dinai me is ristorantis! Traduzioni Francese dévorer, mettre en pièces, démembrer Inglese to dismember, to tear in pieces Spagnolo devorar, despedazar Italiano sbranare, smembrare Tedesco zerfleischen, zergliedern.

subbacuài , vrb Definizione piscare asuta de s'abba Traduzioni Francese pêche sous-marine Inglese to go in for underwater fishing Spagnolo hacer pesca submarina Italiano fare pésca subàcquea Tedesco Unterwasserjagd treiben.

tzacàre , vrb Definizione istichire, intrare in mesu, aintru, a fortza, ue dhue at pagu logu o no andhat tanti bene; su si pònnere aintru, in mesu de ccn. chistione Sinonimi e contrari fichire, imberzire, infruncuai, insertai, intupire, istichire, pònnere | ctr. bocare, leai / essire Modi di dire csn: tz. in ragas = manigare, bufare, betare a corpus, fai su mangiufoni; tz. fogu = apuntai o pònnere fogu; tzacaresiche una cosa in s'ogru (nadu cun fele) = fagheresindhe própiu nudha, èssere cosa chi no serbit a nudha (comenti a nàrriri ca no est bella mancus a si nci dha istichiri in is ogus); tzacàresi fora = fai su bandidu, abbandidai Frasi che mere, si che tzacheit in domo de cudhu a prepoténtzia ◊ una corròncia si che tzacat braghendhe in mesu de sos paones ◊ inue ti che ses tzachendhe: no bides chi no bi at logu?! ◊ no che tzaches sas berbeghes a s'ortu ca podent fàghere dannu! ◊ leat impresse e si che tzacat in petorras su tzoculate chi aiat furadu! 2. su pane si che l'at tzacadu in ragas totu isse! ◊ custa cosa guasta in s'ogru ti la tzacas? frundhichela, aite ti la muntenes?! 3. - Ehi si mi tzaco fora!… - nachi naraiat unu afelonadu, e a bandhidare etotu est essidu! Etimo srd. Traduzioni Francese introduire, se faufiler, se fourrer, s'entremettre Inglese to drive in, to slip in, to meddle Spagnolo meter, entremeterse Italiano introdurre, inserire, ficcare, intrufolarsi, introméttersi Tedesco stecken, sich einmischen.

«« Cerca di nuovo