borrúculu , nm Definizione essidura in sa pedhe, coment'e una puntighedha chi si faet in matéria Sinonimi e contrari caciúmbulu, fruscedha, furuncu 1, popoti, puburunca, sangiolu Traduzioni Francese bouton, furoncle Inglese furuncle Spagnolo grano Italiano forùncolo Tedesco Furunkel.

brúgula, brúgura , nf: búlgula, búrgula Definizione genia de essidura pitichedha in sa pedhe (e fintzes neu); nau in cobertantza, neghe, difetu / no bi at, no bi at restadu una b. = nudha Sinonimi e contrari buizola, burbuja, malcitu / ampístula, brussedha, caigioni, dolimazosa, frusca, fruscedha, pabedha 1, sembu 2. pro che leare s'errore e redímere sa zente mortu est subra sa rughe chena búrgula e neu ◊ su logu est netu che istedhu: no che at una búrgula! Etimo itl. brùcola Traduzioni Francese acné, bouton, furoncle Inglese acne Spagnolo acné, grano Italiano acne, foruncolétto Tedesco Akne, kleiner Furunkel.

buischèdha , nf Definizione genia de essidura pitichedha chi si martzit, si faet in matéria, in sa pedhe Sinonimi e contrari brúgula, buizola, burbuja, malcitu Traduzioni Francese bouton, furoncle Inglese furuncle Spagnolo grano, espina Italiano forùncolo Tedesco Furunkel.

dolimazòsa , nf Definizione fruschedha chi dolet, cumenciandho a fàere sàngia Sinonimi e contrari ampístula, brúgula, brussedha, caigioni, frusca, pabedha 1, fustema, postema Etimo srd. Traduzioni Francese furoncle Inglese furuncle Spagnolo grano Italiano forúncolo Tedesco Furunkel.

frúsca , nf Definizione essia, essidura manna in sa carre, unu pagu a guronedhu, orrúbia, e poi martzida / min. fruscedha, fruschedha fruschedha bóina = zenia de fruschedha madura meda chi essit a sos boes Sinonimi e contrari ampístula, brúgula, brussedha, caigioni, dolimazosa, fustema, pabedha 1, postema, sangiolu, sembu / brutura, frustigu Frasi dhi fut essia sa conca a fruschedhas e po ndhe ciupire sa matéria poniat paperi 2. prima de ndi bogai sa frusca de s'ogu allenu, bogadindi sa traja de s'ogu tuu! ◊ cussu no tocat una frusca a nisciunus Cognomi e Proverbi prb: sa fruschedha prana no martzit oe Traduzioni Francese abcès, furoncle Inglese furuncle, abscess Spagnolo absceso, grano Italiano ascèsso, forùncolo Tedesco Geschwür, Furunkel.

grànu , nm Definizione su sèmene de unas cantu erbas, ma mescamente de is laores; pibione de àghina, fintzes frutu de unas cantu tupas o matas (es. murta, lidone); biculedhu de cosa piticu, tundhitu, coment'e arena; fintzes una genia de ammosta o figura chi si faet in s’orrobba, mescamente in tessíngiu / min. granichedhu, granixedhu; sos granos = sa gràtzia, su lori chi ghetant a is cojaus nous bessendi o torrendi de crésia Sinonimi e contrari nau 1, ranu / gràtzia Frasi de sa fava, a tie su granu e a mie su corju?! Terminologia scientifica rbr Etimo ltn. granum Traduzioni Francese grain, pépin Inglese grape, grain Spagnolo grano Italiano chicco, granèllo Tedesco Korn.

nàu 1 , nm Definizione su sèmene de unas cantu erbas, ma mescamente de su trigu e totu is laores / min. nauxedhu Sinonimi e contrari granu*, ranu Frasi s'ispiga portat is naus, is naus portant sa camisedha o capa chi finit cun s'arista Terminologia scientifica rbr Traduzioni Francese grain Inglese grain Spagnolo grano Italiano chicco Tedesco Korn.

pabarúncula , nf: paburúncula Definizione fruschedha pitica, essidura; genia de cosa bianca, grassu, chi si arregollet in is gràndhulas de sa pedhe; fintzes orrughedhu de calecuna cosa segada, farinedhu Sinonimi e contrari brúgula, buizola / cífrinu, fanialla, palfaruza Frasi li at essidu una pabarúncula in buca Etimo srd. Traduzioni Francese pustule, bouton d'acné Inglese small red pimple in the face Spagnolo pústula, grano Italiano pustolétta Tedesco Pickel.

padennòste , nm: parinostu, pedrinostu, perdinnosti, pradennostre, prainnoste Definizione donniunu de is granos de una corona, de una cannaca / collana de prainnostes = zenia de prendha de coradhu Sinonimi e contrari babbunostru / aelmaria / nàcaru Frasi is didus allisant is parinostus, arrosariendi ◊ est unu pedrinostedhu pitiu pitiu ◊ essiat contendhe sos perdinnostis annoischidhados cun filu istramanadu ◊ minuda, ocannu, s'olia: paret pradennostres! Etimo itl. padrenostro Traduzioni Francese grain du chapelet Inglese rosary bead Spagnolo cuenta, grano Italiano grano del rosàrio Tedesco Rosenkranzperle.

pibiòne, pibiòni , nm: pipione, pubugione, pubujone, pupione, pupugione, pupujone, pupuxone, pupuzone Definizione su granu (upm) de s'àghina comente dhu sèberat su frore de su gurdone; genia de puntighedha tundha comente acabbat su chelu de sa buca, apalas, in s'oru de s'ingurtidórgiu; nodighedhu o lobitu de sa trama chi si faet in su tessíngiu in tapetos, fànugas, burras e àteru, po pòdere essire a figuras, ma fintzes àtera genia de nodighedhu piticu / partes de su pipione: nasedhu, fodhone o fodhe, mata o prupa, sèmene o pisu; su pupujone de sa bula = angaule, sa méndula de su gúturu, su fundu de su paladari Sinonimi e contrari aginedhu, pubone / cdh. pupioni Frasi gustant sos pubujones rujos e dorados trones ponent in sas pischezolas ◊ custos fundhos batint ua pupujoni madura ◊ custos sunt sos pupuzones de s'úrtima iscaluza 2. no ischimus si tessent a pibione overas a ranu de ogu ◊ su sudori, messendi, calaiat a pibionedhus Terminologia scientifica rbr, crn Traduzioni Francese grume, grain de raisin Inglese grape Spagnolo grano Italiano àcino Tedesco Beere der Weintraube.

rànu , nm Definizione su sèmene (upm) de unas cantu erbas, ma pruschetotu de is laores; orrughedhu piticu, tundhu, de css. cosa / min. ranighedhu, ranedhu; trigu a mesu r. = abbiveradu, mesu aortitzu / betare sos ranos a sos isposos = ghetai sa gràtzia Sinonimi e contrari granu*, nau 1 / gràtzia Frasi sunt isetendhe a pònnere ranu s'orzu, su trigu, s'avena ◊ cantos ranos maduros màrghinas! ◊ su ranu semenadu naschet, creschet, faghet sede, si aupat, bogat s'ispiga e ingranit ◊ acolli su ranu, fizu meu, ca custas sunt sas gràtzias de Deu! ◊ a ranu a ranu si faghet su muntone 2. semus ranedhos de terra ansida in s'aera intemperiosa (G.Orgolesu) 3. comente sunt colados in carrela, sos isposos, lis amus betadu sos ranos Terminologia scientifica rbr Traduzioni Francese grain Inglese grain Spagnolo grano Italiano chicco, granèllo Tedesco Korn, Funke.

rànza , nf Definizione orrugu pitichedhedhu de ccn. cosa, cosa pagu pagu Sinonimi e contrari granzuta, rena Frasi ranzas de sale, de nie, de tempus ◊ cun sos píberes usa reguardu, su sale ponebbilu a ranza a ranza ◊ est un'incunza lanza: fischinidas de ànima e de coro si coglint chei s'oro a ranza a ranza ◊ che ranzas de sale si ant a sòlvere sas pupias suas! 2. biso ranzas de fortuna ◊ mi so imbenujadu limosinendhe ranzas de terrinu inue piantare rughes de vida ◊ sos prófugos de Oriente sunt limosinendhe ranzas de terrinu Traduzioni Francese grain Inglese particle Spagnolo grano, brizna Italiano granèllo Tedesco Funke.

rènza , nf Definizione orrugu pitichedhedhu de cosa, de pedra Sinonimi e contrari abighíngiu, arritzu 1, brutura, grisu 1, rena, solla Traduzioni Francese gravelle, bribe Inglese scrap Spagnolo grano, pizca Italiano renèlla Tedesco feiner Sand.

«« Cerca di nuovo