abbacàbbile , agt Definizione chi si podet abbacai, menguare de fortza, de fuliesa Traduzioni Francese qui peut se calmer Inglese peaceable Spagnolo que se puede calmar Italiano calmàbile Tedesco beruhigbar.

abbarbeàre, abbarbiài, abbarbiàre , vrb: abbrabiai, abbrabiare, barbiai Definizione fàere sa braba; in cobertantza, cullonare Sinonimi e contrari afaitai Frasi seo andhadu po mi abbrabiare ◊ at abbrabiau a lepa ◊ ita ti creis, ca mi depu abbrabiai in conca?!◊ is piciocas immoi si abbràbiant is cambas… 2. est tontu e abbarbiau de totus! Etimo srd. Traduzioni Francese se raser Inglese to shave, to make up Spagnolo afeitarse Italiano ràdersi Tedesco sich rasieren.

abbeltudàre , vrb: abbertudare, abbirtudare, aveltudare, avertudiare Definizione apèrrere is ogos ischidandhosi, ischidare, cumprèndhere; torrare in sensos, nau de unu chi si est dimajau, imbortighinau Sinonimi e contrari irvertudare, ischidare, isvizuliare, scidai, solbèschere Frasi su sonnu ischida, abbertúdadi un'istante! (G.M.Ruggiu)◊ su pitzinnu est abbarradu drommidu e pustis ora si est abbertudadu ◊ in s'assuconu ispasimendhe mi so dae su sonnu abbertudadu ◊ pro non pèrdere totu, sa mischina si fit avertudiata e aiat postu mente ◊ no est fàtzile a pessare chi nudha tet èssere piús che a prima, a ti aveltudare apoi de su chi est sutzessu 2. un'ora so istau mortu in terra: de poi mi ndhe so abbirtudau Etimo srd. Traduzioni Francese se réveiller Inglese to wake (up) Spagnolo despertarse Italiano svegliarsi Tedesco aufwachen.

abbentràre , vrb: abbrentare Definizione papare, betare a bentre a meda, a tropu, tzatzare; portare su bestiàmene a pàschere, po si tzatzare Sinonimi e contrari abbentruscare, abbidhiai, abbiscarzare, abbuselcare, abbuzare, aelcare, apasterare, atatamacare, imbrentai, mascare, tesciare / atatare Frasi cussu puzone est semper chin su pitu apertu pessandhe a s'abbrentare ◊ ponzesint sa peta e s'abbentresint cun fàmine caninu ◊ su sirbonedhu aiat sutu e si fit abbrentadu ◊ a s’abbentrare est avesu de porcos: su mannicare a serentis est de ómines ◊ si fit meda, de su produtu si ndhe abbrentaiat ca su cummérciu de oe no che fiat! 2. a pitzinnedhu aio duas vacas e andhao dogni die a las abbrentare 3. issu abbrentau a binu e sa famíglia a fàmine! ◊ fimus bene abbrentadas e cuntentas e amus cantau e ballau 4. tue abbrentas sa zente a fàulas! Etimo srd. Traduzioni Francese se bourrer s'empiffrer, se gaver Inglese to stuff oneself Spagnolo llenarse, atiborrarse Italiano rimpinzarsi Tedesco sich vollstopfen.

abberchedhàre , vrb Definizione fàere che berchedha (totu bentre), giare a papare o a bufare meda, tzatzare Sinonimi e contrari abbentrare, abbentruscare, abbiscarzare, abbudagare, abbuselcare, abbuzare, imbrentai Frasi tue, dutore, ti abberchedhas: fumas che turcu, màndhigas che boe, bufas e pones fatu a sas munnedhas! ◊ unu grodhe atacat a manigare ua finas a si abberchedhare: si che at fatu sa mata che túmbaru! Etimo srd. Traduzioni Francese se bourrer, s'empiffrer, se gaver Inglese to stuff oneself Spagnolo llenarse, atiborrarse Italiano rimpinzarsi Tedesco sich vollstopfen.

abbibbirinài, abbibbirinàre , vrb Definizione abbasciare piegandho is cambas, coment’e cicindhosi in pitzu de is carrones Sinonimi e contrari abribidhai, abribidhincare, apatai, apibiredhare, apimpirinare, aprapiedhai, sterriedhai 2. abbibbirinau fura: dh'at a isciri cussu ita fut fendi! ◊ gioghendi a pingiadedhas si poniaus abbibbirinadas cun is manus in chintzu e is cuidus a inforas Etimo srd. Traduzioni Francese se blottir Inglese to crouch Spagnolo agazaparse Italiano accovacciarsi Tedesco sich zusammenkauern.

abbidhiài , vrb Definizione papare meda, agiummai coment'e bogare su bídhigu, s'imbíligu, de cantu est prena sa bentre Sinonimi e contrari abbentrare, abbentruscare, abbiscarzare, abbrentosicare, abbudagare, abbuselcare, abbuzare, afraschedhare, atatamacare, imbrentai Etimo srd. Traduzioni Francese se rassasier Inglese to shift oneself Spagnolo atiborrarse, hartarse Italiano satollarsi Tedesco sich sättigen.

abbigàre 1 , vrb rfl: abbrigare, abrigare Definizione pònnere in aprigu, asuta de calecuna cosa o logu po no pigare bentu, o abba o àteru Sinonimi e contrari aggrundhare, apigai, apogiai, arrundhare, crancare, frànghere, partare Etimo spn. Traduzioni Francese se protéger, s'abriter Inglese to protect oneself Spagnolo ampararse, abrigarse Italiano ripararsi Tedesco Zuflucht suchen.

abbigiàre , vrb: abbisari, abbitzare, abbizai, abbizare Definizione arrennèscere a bíere o intèndhere (o fintzes a cumprèndhere) a manera de atinare o atuare a ccn. cosa candho acontesset o fintzes innanti (s'impreat fintzes in forma pronominale); ischidare, passare de dormiu a ischidau Sinonimi e contrari abbídere, abbillai, acatae, ischidare, saerare, sagamare, sapire Modi di dire csn: abbizàresi de una cosa, abbizàresi una cosa, abbizàresi chi…; a ti ndhe cheres abbizare!… = ma càstia a biri tui!…; su malàidu no si abbizat = no atuat, at pérdidu sos sentidos Frasi mi abbitzo de mi atzapare in locu chi no connosco ◊ custos canes sunt distintos pro abbizare ◊ cudhos si nche fint abbizaos chi dego mi picabo sa merendha ◊ no ti abbizas chi cue bi at irballu?! ◊ mi apo abbizadu chi at intradu zente a s'ortu ◊ cosa ti as abbizadu istanote? ◊ est una cosa chi benit dae sene, chene mancu ti n'abbitzare ◊ canno cudhos si fint abbitzatos de s'istrantzu, l'aiant giuliatu ◊ fiza mia, ses prepotente chi non ti abbizas iscussiderada! ◊ sunt vetzos e si parent pitzinnos: a non si ndhe abbizare!…◊ su padronu est drommidu e non si abbizat de nudha ◊ chi mi ndi fuia abbisau, cussa trassa no dhi fut arrennéscia ◊ ti ndi furant sa cosa e mancu ti ndi abbisas! 2. a ite ora ti ndhe ses abbizadu? ◊ ndhe tia chèrrere abbizare a su pitzinnu, ma est chito 3. a ti ndhe cheres abbizare, ite pretesas chi tenet cussu muconosu?! ◊ a ti ne cheres abbitzare… e geo chi credia chi!… Cognomi e Proverbi prb: iscuru a chie no si abbizat de su chi est! Etimo srd. Traduzioni Francese s'apercevoir, se rendre compte Inglese to perceive Spagnolo percatarse, darse cuenta Italiano accòrgersi, notare Tedesco bemerken.

abbirgonzíre , vrb: abbrigonzire, avirgonzire Definizione pigare a befa, fàere a bregúngia Sinonimi e contrari abbefiare, abbilgonzare, ibregungire, ifachilare, ilvilgonzare Frasi pro abbirgonzire unu criedhu bastat pacu! 2. at incrinidu sa conca avirgonzidu Etimo srd. Traduzioni Francese se moquer Inglese to deride Spagnolo escarnecer, mofarse Italiano derìdere Tedesco auslachen.

abbiscarzàre , vrb Definizione prènnere bene s'iscàrgiu, papare meda Sinonimi e contrari abbentrare, abbrentosicare, abbudagare, abbuselcare, abbuzare, imbrentai, sgagliubbai Etimo srd. Traduzioni Francese se bourrer, s'empiffrer, se gaver Inglese to stuff oneself Spagnolo llenarse, atiborrarse, hartarse Italiano rimpinzarsi Tedesco sich vollstopfen.

abbonantzài , vrb: abbonatzare Definizione pònnere, torrare o fàere torrare in bonu, nau de su tempus e fintzes de gente Sinonimi e contrari abbacai, abblandai, achedare, apachiare, apasaogare, assebiai, asselenare, assussegai, illenare Frasi dh'at abbonantzau cun unu bàsidu ◊ apustis de su certu s'est abbonantzau ◊ su tempus si est abbonantzau Etimo srd. Traduzioni Francese se calmer Inglese to calm down Spagnolo apaciguar Italiano abbonacciare Tedesco beruhigen.

abbréntu , nm Definizione papada de cosa meda de prènnere bene e tropu puru sa bentre / dàresi un'a. de chistione = fàghere una bella chistionada Sinonimi e contrari abbentrada, abbuzada, atatada, atatina, imporrada, irbentrada, sassada Frasi si at fatu un'abbrentu de patata ◊ cussu teniat sa gana de chimbe e s’abbrentu de duas pessones ◊ tocat de agguantare sa gana e s’abbrentru!◊ che at furadu sa robba anzena pro un'abbrentu! 2. cudhos s’ant dau un'abbrentu de chistione Etimo srd. Traduzioni Francese se gaver Inglese blow-out Spagnolo atracón, panzada Italiano scorpacciata Tedesco übermäßige Esserei.

abbrumài , vrb Sinonimi e contrari arnai, azannarare, pipionire, pubujonare 2. sa barca est abbrumada Etimo srd. Traduzioni Francese se vermouler Inglese to be worm eaten Spagnolo carcomer Italiano tarlare Tedesco wurmstichig machen.

abbuàre , vrb: abbubare, buare Definizione cuare in sa buada, istare o abbarrare coment'e cuaos Sinonimi e contrari abbusare 1, acuae, acusciare, afufai, ammacionai, ammagare, atanai, atracare, atupare, impertusare, incalancare, intanae, intupai, intuvedhare, intuzare, istugiai, tudai / asciuconare Frasi chie l'ischit ite s'abbubat in sa mente de su poeta in cada mamentu de sa die e de sa note? (G.Piga) Traduzioni Francese se terrer, se cacher (fig) Inglese to go back Spagnolo esconderse Italiano rintanarsi Tedesco sich verkriechen.

abbudhài, abbudhàre , vrb Definizione tzatzare a meda, a tropu (e mescamente nau cun tzacu); púnghere cun calecuna cosa; pèrdere su bonumore / abbudhaisí de sonnu = drommire meda Sinonimi e contrari abbentrare, abbentruscare, abbidhiai, abbiscarzare, abbudagare, abbudhescare, abbuzare, aelcare, imbrentai, intrudhiri / istocagiare / abbudhonadu, annicare, pirmare Frasi si ndhe fit abbudhadu tantu chi su giagadu in su labiolu che fit faladu piús de unu prammu Etimo srd. Traduzioni Francese se bourrer Inglese to stuff oneself Spagnolo atiborrar, llenar Italiano rimpinzare Tedesco vollstopfen.

abburràre , vrb rfl Definizione afundhare in s'abba, in su ludu o fintzes in àteru (es. in su cundhimentu) Sinonimi e contrari abburgare, infangaciai / abburrigare Frasi custa cosa che dh'abburro in su putzu ◊ che apo abburrau sa manu in su lavamanu de s'abba 2. poniant sa panceta in su fumu e abburrànt sa mustela in s'aghedu Etimo spn. embarrar Traduzioni Francese se crotter Inglese to muddy Spagnolo enlodar, enfangar Italiano infangarsi Tedesco sich mit Kot beschmutzen.

abbuselcàre, abbusercàre , vrb: abbusescare Definizione prènnere sa busériga, betare a bentre, nau po papare o bufare meda Sinonimi e contrari abbentrare, abbentruscare, abbiscarzare, abbudagare, abbuzare, aelcare, atatamacare, imbrentai, sgagliubbai Frasi si ant proendha za si abbusercant! ◊ abbuseschèndhesi de erva frisca allentorida a s'animale si che li podet inchibberare sa bentre ◊ at truvadu su cadhu a sa funtana pro l'abbuselcare de abba ◊ sas tràilas brincaiant a sa mindha a s'abbusescare de ferràina ◊ recueint abbusercados che guntorzos chi torrant dae mortóriu Etimo srd. Traduzioni Francese se gaver Inglese to stuff oneself Spagnolo atiborrarse Italiano rimpinzarsi Tedesco sich vollstopfen.

abbuvudhàda , nf Definizione papada manna, de cosa meda, nau pruschetotu a disprétziu, cun tzacu Sinonimi e contrari abbentrada, abbrentosicada, abburbudhu, abbuvata, afraschedhada, atatamacada, atatina, imporrada, isbuserigada Etimo srd. Traduzioni Francese se gaver Inglese blow-out Spagnolo atracón, panzada Italiano scorpacciata Tedesco übermäßige Esserei.

abejài , vrb Definizione pentzare meda o èssere apedhiau a calecuna cosa (giogu, trebbalu, àteru), agiummai maniàticu Frasi ma lah ca est abejau cun cussa loredha, lah!… Traduzioni Francese se fixer Inglese to be a stickler Spagnolo tener manía Italiano avére una fissazióne Tedesco eine fixe Idee haben.

«« Cerca di nuovo