ammascarài , vrb Definizione imbrutare de mascara, de tzintziedhu; arrennegare meda, fàere niedhu o pèrdere sa bisura po s'arrennegu: nau de su tempus, isconciare, fàere tempus malu Sinonimi e contrari intentiedhare 2. si mi lassas ammascarai ti dh'ongu dèu, su tanti!…◊ dh'apu bia ammascarara…, fiat cosa de timi! ◊ candu si ammàscarat su mari, balla, gi est cosa de dhui acostai!… 3. chi mi bit ammascarau, bai ca su piciochedhu nc'istupat debressi! Etimo ctl. (en)mascarar Traduzioni Francese se farder outrageusement Inglese to soil oneself, to make up in an overdone way (oneself) Spagnolo repintarse, enfadarse mucho Italiano imbrattarsi, truccarsi in mòdo esagerato Tedesco sich übermäßig schminken.

ammascherài , vrb: mascarare* Definizione bestire a màschera, divertire a carrasegare bestios a màschera; fàere fintas, passare po un'àteru o una cosa po un'àtera; nau de su tempus, fàere malu Sinonimi e contrari caratzare, carotare, trusare / bovare, disfalsai 3. si su tempus si ammàscherat, de innòi tocat a si fuiri! Traduzioni Francese se déguiser Inglese to disguise oneself Spagnolo disfrazarse Italiano travestirsi Tedesco sich verkleiden.

ammassulàre , vrb rfl Definizione fàere a unu massule; istare totu coment'e allorigaos crocaos, istare chentza fàere, ammandronaos Sinonimi e contrari ammadredhare, ammassudhare 2. sa catedha fit ammassulada afaca a sa giaga faghindhe de sentinella Etimo srd. Traduzioni Francese s'amasser, se pelotonner Inglese to crowd together, to curl up Spagnolo amontonarse, acurrucarse Italiano ammassarsi, raggomitolarsi Tedesco sich versammeln, sich zusammenkauern.

ammudíre , vrb: ammutire, ammutiri, mutire Definizione callare, parare mudos, istare citios, pèrdere sa limba, su foedhu, fàere citire Sinonimi e contrari acaire, ammudai 1, ammudigare, ammudulire, assamudare, citire, ismudulare | ctr. chistionai, faedhare Frasi si est ammutidu ◊ is duus giòvunus furint arrexonendi candu dhus at ammutius un'istragassu ◊ de sas undhas ammudis s'abbolotu (B.Chessa) Etimo itl. ammutire Traduzioni Francese se taire subitement, faire chut, devenir muet Inglese to become dumb, to fall silent Spagnolo callarse, enmudecer Italiano ammutolire, zittire Tedesco verstummen.

ammurredhàre , vrb Definizione bogare su murru primmandhosi, ofèndhere, fàere murros grussos Sinonimi e contrari ammurrumustiare, ammurriare, ammurrighinare, ammurrionai, annicare, irmurrare, pirmare Etimo srd. Traduzioni Francese se renfrogner Inglese to sulk Spagnolo amorrarse, amostazarse Italiano immusonire Tedesco schmollen.

ammurrionài, ammurrionàre , vrb Definizione istare a murru bocau, primmare Sinonimi e contrari abruncudhiri, ammurrocare, ammurrumustiare, ammurredhare, ammurrighinare, ammussolai | ctr. allegrare, arriri, cuntentai Frasi est unu piciochedhu chi arrít candu is atrus si ammurrionant e si ammurrionat candu is atrus arrínt Etimo srd. Traduzioni Francese se renfrogner Inglese to sulk Spagnolo enfurruñarse Italiano immusonirsi, immusire Tedesco schmollen.

ammutèssi, ammutèssiri , vrb Definizione chellare a sa muda, istare mudos, citios, pèrdere su foedhu Sinonimi e contrari ammudai 1, ammudigare, ammudire, assamudare, citire, ismudulare | ctr. chistionai, faedhare Frasi Antonica si fiat ammutéssia a pagu a pagu, inserrendusí totu in sèi Traduzioni Francese se taire, devenir muet Inglese to become dumb Spagnolo callar, enmudecer Italiano ammutire Tedesco verstummen.

ammutighinàre , vrb: ammutrighinare Definizione fàere su reberde, su rempellu a unu cumandhu, no pònnere mente, fintzes su si parare mudu prontu a iscúdere o a si furriare Sinonimi e contrari arrampedhai Frasi sos cadhos si funt arrempellados, ammutighinendhe che àscias de raju ◊ cudhu la cheriat tocare, fit imbozidu, ma issa fit ammutighinendhe finas chi l'at corpadu! Etimo srd. Traduzioni Francese se mutiner Inglese to mutiny Spagnolo amotinarse Italiano ammutinarsi Tedesco meutern.

ancrucàre , vrb Definizione abbasciare a cara a denanti, a una parte Sinonimi e contrari dòrchere, grunare, imbasciai, inciunare, incruai, incrunai, ingrutzare Frasi sos úlumos si ancrucant a su bentu ◊ fit ancrucadu e a conca bassa in sinnu de respetu candho su podestade l'at mutidu ◊ in sas iscras sos trutzos birdes de sa chipudha, ancrucados, fint réndhidos Etimo srd. Traduzioni Francese se courber, se pencher Inglese to bend Spagnolo agacharse Italiano incurvare, inchinare, piegare Tedesco biegen, beugen.

annebbiàre , vrb Definizione su si pigare annébbiu, arrennegu meda Sinonimi e contrari abbetiae, afutare, airai, aorcare, arrabbiai, arragiolire, arrannegai, inchietae, inchighiristai, inchimerai, incrabudhire, infelai, infuterare Traduzioni Francese se mettre en colère Inglese to get angry Spagnolo irritarse, encolerizarse Italiano adirarsi, sdegnarsi Tedesco sich erzürnen.

annichidài, annichidàri , vrb: nechidare* Definizione giare o pigare arrennegu, unu pagu prus forte de annicare Sinonimi e contrari abbrodhiare, abbudhai, abbuscinare, acasidhare, amprudhiare, annicare, annozare, atrafudhai, inchietae, pirmare Frasi si est annichidau ca sa genti dh'at lassau a pèrdiri, no fuiat ascurtendi a issu! Traduzioni Francese se fâcher Inglese to disquiet Spagnolo hacer enfadar Italiano inquietare Tedesco ärgern.

annozàre , vrb: annugiai, annungiai, annuzare Definizione su si pigare annozu, su si fàere tristu Sinonimi e contrari abbrodhiare, abbudhai, abbujare, abbuscinare, acasidhare, aconchedhare, annicare, atrafudhai, pirmare Frasi si burlo eo si annuzant e mi faghent sas ficas ◊ su pentzai ca una picioca in su mellus de bivi si nd'iat a èssi dépia andai dhi annugiàt su coru 2. che néula de maju si annuzat e iscrarit onzi die Etimo ctl. anujar Traduzioni Francese se vexer, bouder Inglese to resent, to sulk Spagnolo resentirse, picarse Italiano risentirsi, imbronciarsi Tedesco sich beleidigt fühlen, schmollen.

ansiài , vrb: ansiare Definizione provare ansa, sufrire s'ansa, istare in ansas Traduzioni Francese s'affliger, se tourmenter Inglese to afflict oneself, to be tormented Spagnolo afligirse Italiano afflìggersi, tormentarsi Tedesco sich quälen.

aostàre , vrb Definizione su si aguantare, su si poderare o fàere a mancu de fàere, de nàrrere, de pigare una cosa Sinonimi e contrari astèniri, retènnere Frasi mi ndhe aosto fintzas de faedhare (G.Ruju)◊ mi aosto de l'abbojare Etimo ltn. obstare Traduzioni Francese se priver, s'abstenir Inglese to deprive oneself Spagnolo privarse, abstenerse Italiano privarsi, astenersi, evitare Tedesco entbehren, sich abhalten, vermeiden.

apabassài, apabassàre , vrb: apapasciare, apapassare, pabassai Definizione nau de frutuàriu, fàere o essire a pabassa Sinonimi e contrari acalamai, ammustiai, irmurtire / apilardae Etimo srd. Traduzioni Francese se flétrir Inglese to wither Spagnolo pasar Italiano appassire Tedesco verwelken.

apaltàre , vrb: apartai, apartare, partare Definizione pònnere a una parte; su si giare o pònnere a una parte, su si cuare po sa giustítzia o àteru / a. unu pensamentu = bogaresiche un'idea dae conca Sinonimi e contrari abbandhare, coigiare / abbuare, aclisare, acuae, ammagare, apatai, frànghere, impertusare, intanae, intupai, intuvedhare, istichire, istugiai Frasi medas si sunt apartados e ti ant negadu provinas unu lughinzu! ◊ ahi cantu atesu mi seu apartau de bosu, Sennori! ◊ propongu de apartai dónnia perígulu de pecai ◊ no istes annuzada pro mi èssere pagu tempus apartadu ◊ ipèrradi una canna e tzoca, si sos iltrunellos si podent apaltare! ◊ cun signalis de tristesa sa Crésia apartat is fielis de is allirghias de su mundu 2. si est apartadu ca lu sunt chirchendhe sos carabbineris ◊ s'amante a ue si est apartada? Etimo ctl., spn. Traduzioni Francese mettre de côté, se réfugier Inglese to put aside, to shelter Spagnolo apartar, refugiarse Italiano méttere da parte, accantonare, rifugiarsi Tedesco beiseitelegen, sich flüchten.

apasaogàre , vrb: apaseguare, apaseogare, apasigare, apasiguai, apasiguare, apasiogare, apasugare, pasiguai Definizione agatare o giare pàusu, asséliu, abbrandhare o asseliare unu patimentu Sinonimi e contrari abbacai, abblandai, abbonantzai, abboniri, ammellare, apachiare, apasigonai, assebiai, asselenare, assussegai, illenare | ctr. agegherai, avalotai, salarzare, supuzare Frasi a s'abbréschida su tempus si est apasaogadu ◊ bogadu cuss'oriolu dae conca, si est apasigada e drommida ◊ candho si est apaseguada, a sa pitzinna li at nadu ca fit ghirandhe su babbu ◊ sorre cara, apaséguati, dae pasu a su dolu, unu pacu de sussegu! ◊ istat chietu e apasigadu a un'ala ◊ cussu pisedhu no appàsigat mai! 2. su consolu apàsigat sa pena ◊ arrè, chi ti si apàsigant sas penas! ◊ chirco de apasigare su coro cun s'amore Etimo spn. Traduzioni Francese se calmer Inglese to become calm Spagnolo apaciguarse Italiano calmarsi, calmare Tedesco sich beruhigen, beruhigen.

apatài , vrb: aplatare, apratae, apratai, piatare Definizione su si pònnere bàscios bàscios, abbasciaos cun is cambas pinnigadas coment'e cicios in is carrones, fintzes solu su si pònnere (nau de bobboi chi bolat, de pigiones); pònnere coment'e cuaos Sinonimi e contrari abbibbirinai, apimpirinare, aprapiedhai, pònnere, sterriedhai / aclisare, acuae, cuerrai, frànghere, istichire Frasi si est apatada coment'e una pudha ◊ su pilloni si apatat in s'àrburi ◊ un'istria si est apatada suba de una mata ◊ s'astronavi si est apatada in terra ◊ fiat apatau in sa sillieta ◊ chi podis, beni tui a su noti: beni apata apata! (F.Cocci)◊ s'abi no si apatat in su frori sicau ◊ sa musca si apatat in logu brutu 3. gomai no tenit ancora fillus: tocat chi s'isturru si torrit a apatai!… Etimo itl. Traduzioni Francese se blotir, se tapir Inglese to conceal oneself, to crouch (down) Spagnolo agazaparse, acurrucarse Italiano accovacciarsi, appiattarsi, acquattare Tedesco sich zusammenkauern, sich verstecken.

apedatzàre , vrb rfl Definizione su si pigare cadha, múngia manna, agiummai su si fàere a orrugos faendho cosa, trebballu o àteru Sinonimi e contrari arrebbentare, diligentziai Etimo srd. Traduzioni Francese se donner du mal Inglese to do one's best Spagnolo aperrearse, ajetrearse Italiano arrabattarsi Tedesco sich bemühen.

apensamentài , vrb: apentzamentai, apessamentare Definizione àere pentzamentos in conca, arreolos, cimbellas, candho unu no est trancuillu po calecuna dificurtade o bisóngiu o ca timet calecuna cosa, pònnere in pentzamentu Sinonimi e contrari acimbellai, afruscare 1, apinnicare, apistichinzare Frasi is brebeis fiant pascendi chietas e no nci fiat de si apentzamentai po cosa peruna ◊ su malàdiu boliat aparèssiri forti po no apentzamentai is parentis Etimo srd. Traduzioni Francese se préoccuper Inglese to worry Spagnolo preocuparse Italiano impensierirsi Tedesco sich Sorge machen.

«« Cerca di nuovo