spallerài , vrb: ispallerai* Definizione fàere su pageri, su si giare bàntidos Sinonimi e contrari abantai, bragai, lantarinare, spamparrai, sproboxai Frasi at arrespúndiu spallerendusí ◊ si fiat castiau in d-una scivedha de àcua e spallerendusí iat nau: Pàrgiu própriu unu signori! Traduzioni Francese se vanter Inglese to boast Spagnolo jactarse Italiano vanagloriarsi Tedesco prahlen.

spollincài , vrb: ispollincare* Definizione bogare totu su bestimentu Sinonimi e contrari innudare, ischígnere, ispogiare, spollitai | ctr. bestire, chígnere Frasi lah, chi brintant a innòi cussus ti fatzu spollincai e ti fatzu sorfatai totu! ◊ si non fiat po sa bregúngia si spollincamus e bienta ca nosu seus límpius che sa prata! Traduzioni Francese déshabiller, se déshabiller Inglese to undress Spagnolo desnudar Italiano spogliare Tedesco entkleiden.

sprobigài , vrb: isprobigai*, sprobugai Definizione arrennèscere a cumprèndhere, a bíere, a fàere calecuna cosa de dificurtosu; fàere impresse Sinonimi e contrari cumprèndhere, sebeltare, spirigai, spodhai / acoidai, ispontziai Frasi dhui est sa giustítzia, chi sprobigat totu ◊ dèu de italianu ndi spróbigu pagu ◊ citudidha, ca immoi seu isprichendidhu sa cosa po chi su pratori dha potzat sprobugai! ◊ cumbenit chi si sprobighit prima de iscurigai! Traduzioni Francese se débrouiller Inglese to extricate Spagnolo desenredar Italiano sbrogliare Tedesco entwirren.

stantissài , vrb: istantissai* Definizione nau de cosa de papare, pèrdere sa perfetzione sua, pèrdere su sabore suo, su sabore bonu; nau de ccn., essire un'ibbambiau Sinonimi e contrari istantiare Frasi su grandu calori stantissat is ous Traduzioni Francese moisir, se gâter Inglese to stale Spagnolo desabrir, desazonar Italiano invietire Tedesco alt werden, ranzig werden.

strafudhài , vrb: strufudhai Definizione importaresindhe, de sa cosa, lassare istare chentza ndhe fàere contu Sinonimi e contrari afutire, impipai 1, strufudhire Frasi si ndh'est strufudhau Traduzioni Francese se ficher de Inglese not to care Spagnolo pasar, tener sin cuidado Italiano infischiarsi Tedesco pfeifen auf.

stramudíri , vrb: istramudire* Definizione cambiare colore in cara po arrennegu, assíchidu, ispantu Sinonimi e contrari incerai, irgrisire, stramudiai Traduzioni Francese se troubler Inglese to get upset Spagnolo demudarse Italiano turbarsi Tedesco sich beunruhigen, sich verwirren.

sucèdere , vrb: sucèdiri, suceri, sunsèdere, suntzedi, sussedi, sussèdiri, sutzèdere, sutzedi, sutzèdiri Definizione su capitare de is cosas e fatos chentza dhu bòllere ccn.: vrb. intransitivu, ma si su sugetu no est precisu, in is tempos cumpostos podet pigare su ausilàriu àere Sinonimi e contrari acadessi, acontèssere, capitai, cumbinare, incapitae Frasi ma ita totu est sussedendu? ◊ su chi no sucedit in chentu annos sucedit in d-un'ora ◊ ite bi at sutzessu in sa cussorza?◊ po si èssi azardau de fai is tres missas at sucédiu in issa tres cosas de ispantu (R.Pani Murgia)◊ ite ist sunsedendho inongi?!◊ fiza mia, ite t'at sutzessu? ◊ una dí iat sutzédiu una cosa unu paghedhu istrama (M.Porru)◊ si fiat abarrara in domu, totu custu no fiat sucériu!◊ eite at sussédiu? Etimo itl. Traduzioni Francese se passer, arriver Inglese to happen Spagnolo pasar, ocurrir Italiano succèdere Tedesco geschehen.

sudhíre , vrb: assudhire Definizione su si acatare de ccs., pruschetotu nau in su sensu de abbarrare dispràxios, tènnere sudhu po su male fatu, istare impentzamentaos, timendho; fintzes pentzare, intzertare coment'e po cossígiu, agiudu de ccn. / sudhíresi de una cosa = interessaisí, tenni pentzamentu po calincuna cosa, coment'e timendi Sinonimi e contrari arrepentire, impudare, penètere / consigiai, indetare Frasi sudhi sudhi e a s'abboja abboja apo, prima ch'inserrent sas aeras, su torradorzu bostru assebertadu (G.Marras)◊ tiu Raga si la sudhiat de àere annada mala ◊ mi sudho in s'ànima coment'e chi no ape mancu comintzadu 2. mancu male no apo curadu in binza, deris, paret chi mi l'at sudhidu calicunu chi oe deviat pròere! Traduzioni Francese se troubler, avoir des remords Inglese to get upset, to feel remorse Spagnolo turbarse, tener remordimientos Italiano turbarsi, impensierirsi, aver rimòrso Tedesco sich beunruhigen, Gewissensbisse haben.

ticài , vrb Definizione nau de frutuàriu, fàere marcu, manciare, guastare, nau de gente ingòllere maladia; a logos nau de s'orrobba, pèrdere colore Sinonimi e contrari demare, inticae, maciare | ctr. sanai / ilbiadire 2. s'olia ocannu si est totu ticada ◊ si pigais una mata bona, fintzas su frutu suu at a èssi bonu: si pigais una mata ticada fintzas su frutu suu at a èssi ticau (Ev.)◊ cussu apustis de annus emigrau ndi fut torrau a bidha cun cara mala e mesu ticau Traduzioni Francese se remplir de vers Inglese to rot Spagnolo agusanarse Italiano bacare Tedesco anbohren.

trambuscàre , vrb: trobbuscare, trubbuscare, trumbuscare, trummuscare Definizione pònnere avolotu, fàere murigu, pesaresindhe cun fortza po aferrare a ccn. o ccn. cosa, iscúdere, atumbare o àteru deasi; nau de su tempus, isconciare, cambiare in malu / oju trambuscadu = malu, malàidu Sinonimi e contrari agegherai, assulurgiare, isciuliai, ispabuciare, trumbugliai / afarcai, salargiare, trubare Frasi arribbaos a cara a unu tzilleri cumintzant a si trubbuscare: una tropa de zòvanos s'est iscudendhe e picandhe a predas ◊ su procu de pressorju trumbuscadu chin su tirju s'arràsciat su pojolu ◊ cust'atzorodhu at trambuscadu totu sas datas e no si cumprendhet prus nudha ◊ bentos de gherra si sunt trambuscados 2. cust'ómine giughiat un'oju trambuscadu, ma no fit feu Etimo srd. Traduzioni Francese mettre en émoi, se jeter (sur) Inglese to cause a turmoil, to throw oneself Spagnolo alborotar, lanzarse, arremeter Italiano subbugliare, avventarsi Tedesco in Aufruhr versetzen, sich stürzen.

trampistàre , vrb Definizione arrennèscere in calecuna cosa, mescamente a campare, a fortza de ispedientes, a sant'arràngia, coment'e pigandho a trampa; a logos, fintzes andhare coment'e orruendho / trampistare su tempus, sa vida, sa die, sa sorte Sinonimi e contrari trampigiare, trampulinare, tramputzare / trabbucai 1 Frasi fintzas chi campo fato su chi poto, m'isto pasadu e fuo dogni cumbata tentendhe de trampistare a sa dereta (Z.Zazzu)◊ calchi malignu narat chi at furadu, chi at trampistadu ◊ trampistendhe in su pagu fis cuntentu e fatu a sa bonatza ◊ cussos trampistant negusciendhe runza Etimo srd. Traduzioni Francese se débrouiller, vivre d'expédients Inglese to get by Spagnolo apañárselas, ir pasando Italiano barcamenarsi, tirare a campare Tedesco sich durchschlagen.

trancíre, trancíri , vrb: transie, transire 1, transiri, trantzire, trantziri, trasiri, trensiri, trentzí, trentziri Definizione cambiare camminu, istesiare unu pagu, passare de un'oru o tretu a un'àteru, de unu camminu a un'àteru, pigare o ispostare, mòvere de unu logu (o determinu) a un'àteru; fàere a mancu, pònnere a una parte po no istrobbare o èssere istrobbaos, lassare istare a un'àtera borta, a un'àteru tempus / pps. transiu, trànsiu Sinonimi e contrari apaltare, arrociare, cansai 1, frànghere, ischerciai, istransire, issuzire, istregire, passai, pesai, stressiai, tasire, tòlchere, trantziai / crastinare, faltare Modi di dire csn: trantzirisí de pari = lassàresi, irbortàresi (nadu mescamente de ómine e fémina cojendhe o cojados); trantziri su puntu de… = colàreche su límite, isazerare; transire su pretzipitu = muntènneresi o istaresindhe de fàghere carchi cosa de malu, fràngheresi de s'ocasione de fàghere male; s'annu trasiu = s'annu coladu; transire su pecadu, sas cunzunturas malas = itl. fuggire il peccato, le occasioni; transire de + inf. = fàere a mancu de… Frasi si no trancis t'investo! ◊ transidí unu pagu! ◊ transis istrada po no t'incontrare deo? ◊ no transo sos tzumbos de codina in sos buturinos ◊ trantzidí de innòi a ingudheni! ◊ comenti fatzu a trentzí sa màchina po passai tui?! ◊ transit caminu candu bit a mei ◊ fiat màrtura e no si transiat de su letu ◊ su landiredhu no at trantziu sa téula in crabetura ◊ dhi at torrau sa lei sena de transiri una vírgula de su chi dhoi fiat iscritu ◊ ti giuru ca de custu votu no potzu trantziri! ◊ trasiu su soli, bivis in rénniu de bellesa ◊ sas arbeghes de inoghe che dhas trantzo a Sa Serra ◊ che ant trantziu sa làcana de su cugnau ◊ trantzidi de dienanti!◊ de s'opinioni sua no dha pòciu trancí 2. fipo vénniu peri a pede, ma cras apo imperjos chi non poto trantzire ◊ de àteru podis transiri, ma no de mòrriri ◊ no aiat pótiu transire de si cojubare ◊ su pagu chi bivis, no trantzas minutu de acanta mia! (Pillai G.)◊ de su chi mi timemu no mi trancemu! 3. no dhu permitit Deus chi si trantzaus de pari ◊ si m'istimas tui, de pari no trantzeus! ◊ at trantziu su puntu de sa seriedadi e megat de èssiri disonestu ◊ pro transire su pretzipitu donzi die mi castigo ◊ no si podit trentziri su destinu 4. su tempus trasiu est meda ◊ mi timu ca at a tocai a transiri sa coja! Etimo itl. transire Traduzioni Francese éloigner, écarter, se déplacer Inglese to remove, to step aside, to shift Spagnolo apartarse Italiano discostare, distògliere, spostarsi, scansarsi, rinviare Tedesco entfernen, ausweichen.

trasinadràsina , avb Definizione (andhare, pigare o portare t.) tragandho in terra, a tragu Sinonimi e contrari trasigadràsiga, trexinadréxina Etimo srd. Traduzioni Francese en se traînant Inglese shuffling Spagnolo arrastrando, a rastras Italiano strascicóni Tedesco schleppend.

trexinadréxina , avb: trisinadrísina Definizione andhare o leare t. = a tragu, trisinandho in terra, a trisinadura, fintzes a su friga friga Sinonimi e contrari trasigadràsiga, trasinadràsina Frasi seu alliscinara e apu fatu totu s'iscala trexinadréxina (S.Murru) Etimo srd. Traduzioni Francese en se traînant Inglese shuffling Spagnolo a rastras Italiano strascicóni Tedesco schleppend.

trusàre , vrb Definizione pònnere sa trusa, essire afaciolaos Sinonimi e contrari mascarare | ctr. iscaratzare Frasi a carrasegare sunt dies de trusare ◊ a carrasegare sa pisedhina s'istràviat gioghendhe, a bias trusada ◊ posca de sos impostos, a su secuestradu comintzeint a lu trusare ◊ a carrasegare isse si trusaiat sempre Traduzioni Francese se déguiser Inglese to put on a mask Spagnolo disfrazarse Italiano mascherarsi Tedesco sich verkleiden.

tullíre, tullíri , vrb: atullire Definizione foedhandho de un'arremu de sa carena, su si fàere coment'e retesu, cancarau, chentza fortza, de no serbire Sinonimi e contrari bardai, cancarare Frasi como chi patint sa pena de sos betzos e chi pro ambos nérvios si tullint nemmancu aventurosa ant sa idea (P.Giudice Marras) Etimo spn. tullir(se) Traduzioni Francese se recroqueviller, paralyser Inglese to numb, to paralyze Spagnolo entumecerse Italiano rattrappirsi, paralizzarsi Tedesco sich verkrampfen.

tzacàre , vrb Definizione istichire, intrare in mesu, aintru, a fortza, ue dhue at pagu logu o no andhat tanti bene; su si pònnere aintru, in mesu de ccn. chistione Sinonimi e contrari fichire, imberzire, infruncuai, insertai, intupire, istichire, pònnere | ctr. bocare, leai / essire Modi di dire csn: tz. in ragas = manigare, bufare, betare a corpus, fai su mangiufoni; tz. fogu = apuntai o pònnere fogu; tzacaresiche una cosa in s'ogru (nadu cun fele) = fagheresindhe própiu nudha, èssere cosa chi no serbit a nudha (comenti a nàrriri ca no est bella mancus a si nci dha istichiri in is ogus); tzacàresi fora = fai su bandidu, abbandidai Frasi che mere, si che tzacheit in domo de cudhu a prepoténtzia ◊ una corròncia si che tzacat braghendhe in mesu de sos paones ◊ inue ti che ses tzachendhe: no bides chi no bi at logu?! ◊ no che tzaches sas berbeghes a s'ortu ca podent fàghere dannu! ◊ leat impresse e si che tzacat in petorras su tzoculate chi aiat furadu! 2. su pane si che l'at tzacadu in ragas totu isse! ◊ custa cosa guasta in s'ogru ti la tzacas? frundhichela, aite ti la muntenes?! 3. - Ehi si mi tzaco fora!… - nachi naraiat unu afelonadu, e a bandhidare etotu est essidu! Etimo srd. Traduzioni Francese introduire, se faufiler, se fourrer, s'entremettre Inglese to drive in, to slip in, to meddle Spagnolo meter, entremeterse Italiano introdurre, inserire, ficcare, intrufolarsi, introméttersi Tedesco stecken, sich einmischen.

vengài , vrb: fengai, vengare, vengiare Definizione su si ndhe pagare de un'ofesa, de unu dannu Sinonimi e contrari bindicare, svengai, vinghitare Frasi no ti venghis de ofesas, no torris mai revesas! ◊ mi at imbrollau, ma mi ndi vengu! Etimo spn., ctl. vengar, venjar Traduzioni Francese se venger Inglese to revenge oneself Spagnolo vengarse Italiano vendicarsi Tedesco sich rächen.

«« Cerca di nuovo