apiadàre , vrb Sinonimi e contrari imbasciai Traduzioni Francese se baisser Inglese to stoop (down) Spagnolo agacharse Italiano abbassarsi, chinarsi Tedesco sich bücken.

apodhilàre , vrb Definizione artzare a su pudhàrgiu, istare in s’acuiladórgiu o acorru de is pudhas Sinonimi e contrari apudhai, apudhalzare / acadhai, alciare, ampiai Frasi sas pudhas sunt apodhiladas in su cannitu ◊ sa pudha si est apodhilada e at comintzadu a si pulire (Z.Zazzu) 2. si nch'est apodhilata a supra de su carru Etimo srd. Traduzioni Francese se percher Inglese to roost Spagnolo posarse los pájaros Italiano appollaiare Tedesco sich auf die Stange setzen.

apogiài, apogiàre , vrb: apogliai, apollai, apozare Definizione su si pònnere o istare asuta de un'aprigu, asuta o aintru de calecuna cosa o logu po s’iscabbúllere de s'abba o de àteru chi podet fàere male o istrobbu; giare agiudu e, in cobertantza, un’ispinta po otènnere calecuna cosa no própriu meritada, a praxere; si narat fintzes in su sensu de istare in asséliu, firmos, pausandho Sinonimi e contrari abbigare 1, aggrundhare, apaltare, apigai, arrociare, arrundhare, crancare, frànghere / acobiai, amparai, apojai, assebiai, assussegai Frasi a inue su póveru si apozat daghi no at inue si apozare? ◊ no podindhe in sa pinneta mi apozo in d-unu chercu! ◊ cussos pecos sont acuconaos dae su fritu apozaos inue bi at corcadorza ◊ ti fuent fizos tuos pro chircare sidhados aterue, apozados a upas de tristesa 3. apolladí, ca mi fais pigai fúrrius de conca! (M.A.Cappai)◊ su pentzamentu no mi at lassau apollai in totu noti!◊ si tenit sonnu giai si apògliat!◊ cussos tzérrios no lassant apogiare a nemos in biginau!◊ connada mia iat basau su nebodedhu e si fut apollada inguni, istrantaxa, incillia e muda Etimo itl. appoggiare Traduzioni Francese s'abriter, se protéger Inglese to protect oneself Spagnolo refugiarse, ampararse Italiano ripararsi, protèggere Tedesco sich flüchten, beschützen.

apompài, apompàre , vrb Definizione fàere braga, su si pentzare bellos meda o àteru deasi Sinonimi e contrari bragai, impazosire, impompare, impomponare, sisirinare Etimo srd. Traduzioni Francese se pavaner Inglese to strut about Spagnolo pavonearse Italiano pavoneggiarsi Tedesco sich brüsten.

aprontàda , nf Definizione su aprontare; su si giare a bíere o essire de botu, totinduna; su pigare a unu a face manna, comente faent is prontudos, is isfacios Sinonimi e contrari improntada, improvisada Etimo srd. Traduzioni Francese se montrer brusquement Inglese surprise Spagnolo aparición repentina Italiano comparsa improvvisa, improvvisata Tedesco Auftauchen, Überraschung.

apubulàre , vrb Definizione bènnere gente meda, prènnere de gente, nau de unu logu Sinonimi e contrari abbudronare, afiotulare, afollare, assaurrare, atrepillai, atropare, atrumare, atutinare, pobulare | ctr. ispobulare Etimo srd. Traduzioni Francese se presser Inglese to crowd (together) Spagnolo agolparse Italiano affollarsi Tedesco sich drängen.

apudhài , vrb: apudhare Definizione su si che artzare a su pudhàrgiu, a s’acorru de is pudhas, artzare a pitzu de calecuna cosa che is pudhas; andhare a in artu; su si crèdere meda, bogare atza che pudhu in mesu de pudhas Sinonimi e contrari apiculai, apodhilare, apudhalzare / ampiai, alciare / alleporedhare, alleporizare, apudhichinare, incaboniscai, ingrigliare Frasi ma càstia cussu caboni chi si est apudhau asuba de sa carrada! ◊ custa pudha fiat apudhada asuba de unu muntoni de òru… 2. sa nébida a mengianu de su Frumindosa si ndi apudhat a bidha Etimo srd. Traduzioni Francese se percher, ragaillardir, remplir d'orgueil Inglese to perch, to make proud, to make cocky Spagnolo posarse los pájaros, engallarse Italiano appollaiarsi, ringalluzzire, insuperbire Tedesco sich niederkauen, eitel werden, stolz werden.

apudhalzàre , vrb: apudharjare, apudharzare Definizione artzare a su pudhàrgiu, istare in s’acorru de is pudhas Sinonimi e contrari apodhilare, apudhai, apudhionare 2. bi at unu paone apudharzadu subra de una conchita Etimo srd. Traduzioni Francese se percher Inglese to perch Spagnolo posarse los pájaros Italiano appollaiarsi Tedesco sich auf die Stange setzen.

arnài , vrb: arniai Definizione pònnere s'arna, pàschere de s'arna Sinonimi e contrari abbrumai, imbremigai, infarraciai, pipionire, pubujonare Frasi su pruini arnat sa robba de lana ◊ su tempus at arniau su comodinu Etimo srd. Traduzioni Francese se vermouler Inglese to get worm-eaten Spagnolo apolillar, carcomer Italiano tarlare Tedesco von Motten zerfressen sein.

arrabbiài , vrb: arrabbiare, arraviare Definizione su si pigare arrennegu, tzacu meda, pèrdere sa passiéntzia de mala manera Sinonimi e contrari abbetiae, achibberare, acroconai, afutare, airai, allulluriai, aorcare, arragiolire, arrannegai, collobbiare, inchibberare, inchietae, inchimerai, infelai, infuterare, insutzuligai, renignai Frasi no ti arràbbies pro ti nàrrere sa cosa! ◊ no ndi ballit sa pena de si arrabbiai! Etimo itl. Traduzioni Francese se mettre en colère Inglese to rage Spagnolo enfadarse Italiano adirare, arrabbiare Tedesco sich erzürnen.

arragiolíre , vrb: arrajolire, arrazolire, arrejolire Definizione ingòllere s’arrajolu, sa maladia chi benit a is canes; arrennegare che cane arrajoladu Sinonimi e contrari arragiolare* / achibberare, acroconai, afutare, airai, arrabbiai, arrannegai, inchietae, inchimerai, infelai, insutzuligai, intziminire, renignai Frasi dae atentu ca cussu cane est arrejolidu! 2. candho li at nadu sa veridade si est arrazolidu Traduzioni Francese se mettre en colère Inglese to rage Spagnolo padecer la rabia, encolerizarse Italiano contrarre la ràbbia, arrabbiarsi Tedesco sich die Tollwut zuziehen, zornig werden.

arragodài , vrb: arregodae, arregodai, arregodare, arregoldare, arregorai, arregordai, arregordare, arrigordai, arrogodai, recordare Definizione portare presente in sa mente o batire a sa mente unu fatu o cosa passada de tempus (meda o pagu) Sinonimi e contrari ammentai, subènnere | ctr. ilmentigare, scaresci Frasi m'est arregordau ca…◊ dèu dhi pongu s'allomíngiu po mi arragodai mellus ◊ arragodaisindi ca no depeus portai traitzioni a nemus! ◊ po cantu apu a bivi m'at a arregordai ◊ s'apu nau custu poita arregodeis chi si nd'apu giai fuedhau ◊ no dh'arregoru, no! ◊ ti ant arregordai is fuedhus mius! Traduzioni Francese se rappeler, se souvenir Inglese to remember Spagnolo acordar, recordar Italiano ricordare Tedesco sich erinnern.

arrannegài , vrb: arrennegai, arrennegare Definizione pigare (o fintzes giare) arrennegu, afuta, tzacu po cosas chi andhant in contràriu Sinonimi e contrari abruncudhí, airai, allulluriai, inchestiare, inchietae, infrascai / abbetiae, acroconai, afutare, aorcare, arrabbiai, arragiolire, collobbiare, inchimerai, infelai, infuterare, insutzuligai, renignai Frasi Luisicu si arrennegàt cun cudhu chi ci dh'iat iscutu in presoni e ndi dh'iat pigau is fillus ◊ no lu subéries ca si arrennegat! ◊ m'imputais unu dannu e mi narais a no mi arrennegai!…◊ su mere si fit arrennegadu cun sos teracos pro cosa chi non deviant fàghere Etimo spn. renegar Traduzioni Francese se mettre en colère Inglese to flare up Spagnolo encolerizarse Italiano infuriarsi, sdegnarsi Tedesco wütend werden.

arrealiàre , vrb Sinonimi e contrari airai, arrabbiai, arrannegai, atediare, inchietae, inchimerai, infelai, infuterare, insutzuligai, renignai Etimo srd. Traduzioni Francese se fâcher Inglese to be peeved, to become vexed Spagnolo picarse Italiano corrucciarsi, indispettirsi Tedesco sich ärgern.

arrebbellài, arrebbellàre , vrb: rebbellai Definizione su si furriare contras a ccn., mescamente contras a chie cumandhat, o fintzes contras a calecuna cosa, candho no si podet o no si bolet baliare prus Sinonimi e contrari acromai, acumbuai, arrampedhai, arrebedhai, calchedhare, calchidare, callidare, carcinai, screnciai Frasi si fut arrebbellau a is autoridadis chi boliant ponni su pei in su tzugu a sa genti Etimo srd. Traduzioni Francese se révolter Inglese to rebel Spagnolo rebelarse Italiano ribellarsi Tedesco sich erheben.

arrecatài 1 , vrb rfl: arrechetai, recatai Definizione fàere su giuditziosu Sinonimi e contrari refrenai Etimo spn. recatarse Traduzioni Francese se retenir, se moderer, garder une prudente réserve Inglese to show reluctance Spagnolo ser juicioso Italiano usare ritégno Tedesco sich scheuen.

arrèndhede, arrèndhere , vrb: arrendi, arrèndiri, rèndhere 1 Definizione cèdere is fortzas, su si lassare bínchere, su si giare a bintu / pps. arréndhidu, arresu Sinonimi e contrari allacare 1, allaventare / ammodhiae, ammollai, cèdere, disarcare, istajire Frasi no si arrendit mai mancu a sa solloca ◊ mi cherzo arrèndhede a sos crabineris ◊ su molenti miu s'est arréndiu, no ci dha fait prus Etimo itl. Traduzioni Francese se rendre, céder Inglese to surrender Spagnolo rendirse Italiano arrèndersi, cèdere Tedesco nachgeben.

arrepicài 2, arrepicàre , vrb rfl: repicare Definizione su si pònnere bene de bestimentu, cuncordare cun arrepicus Sinonimi e contrari allaputzai, impompitare Frasi ma càstia comenti si arrepicat custa bècia! ◊ est totu bèni arrepicau, oi Etimo spn. repicarse Traduzioni Francese se pomponner Inglese to wear frills, to dress elegantly Spagnolo acicalarse Italiano ornarsi di frónzoli, vestire con eleganza Tedesco sich mit Flitterwerk schmücken, sich mit Eleganz kleiden.

arreselài , vrb: reselai* Definizione su no giare fide, su àere bendha o duda Sinonimi e contrari dudai, suspetai / abbabbarrotai, addojare, adumbrai, assumbrai, umbrai | ctr. cunfiai, fidai Traduzioni Francese se méfier, hésiter Inglese to distrust, to totter Spagnolo recelar Italiano diffidare, tentennare Tedesco mißtrauen, schwanken.

arreulài , vrb Definizione pònnere s'arréulu, fàere a befa a unu cun sulitos o tródhios fatos cun sa buca, pigare a súrbios Sinonimi e contrari abbefiare, abbilgonzare, abbirgonzire, dellezare, ibregungire, ifachilare, ilvilgonzare, mofare, strocillai Frasi torru, o Sardigna intzimiara, a sa tita tua múllia, istancu e arreulau (E.Collu) Etimo srd. Traduzioni Francese se moquer Inglese to deride Spagnolo mofarse, ridiculizar Italiano schernire, derídere Tedesco verspotten.

«« Cerca di nuovo