A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

desinò , avb Synonyms e antonyms deghinò, sinoncas Sentences cussu no tenit gana de trabballai, desinò su postu dh'iat giai agatau.

desintragnài , vrb rfl: disintragnai Definition bogare de is intragnas, su si fàere in bàtoro, fàere dónnia ifortzu o sacrifíciu po ccn. Synonyms e antonyms smeraisí Sentences isculta su lamentu chi ti fato, de coro su rigore disintragna! Etymon spn. desentrañarse.

desinúnca dassinúncas

desizàre , vrb: addisigiai, disigiai, disigiare, disigliai, disilgiai, disillai, disixae, disizare Definition pentzare a calecuna cosa po dha tènnere, fàere disígios Synonyms e antonyms abbramire, apitare, bòliri, chèrrere Sentences Bona Pasca cun pragere e cuntentu comente disigiais! ◊ nci fiat una borta un'ómini chi disigiàt de si arricai ◊ augurandu totu su chi disillais! ◊ bos pregamus cantu disizades ◊ isse addaghi disizat una cosa est puntu e mortu! ◊ candho unu est sididu disizat s'abba ◊ como che frundhis sa cosa, ca ses mascadu, ma candho irfàmigas za l'as a disizare! ◊ apo disigiau cosas vonas ◊ un'aràngiu ge fia disigendidhu! Etymon ctl. desitjar Translations French désirer English to wish, to want, would like Spanish desear Italian desiderare German wünschen.

desizàu , pps, agt Definition de desizare Synonyms e antonyms chérfidu.

desizósu , agt: disigiosu, disigliosu, disillosu, disixosu, disizosu Definition chi est disigiandho, chi est in disígiu, chi bolet ccn. cosa fintzes chi no depet, chi dhi arrechedet Synonyms e antonyms apendhitziau, arravanadu, ganosu, imbozadu, inganatzidu, inganidu, ingudroniu / cdh. disiciosu Sentences totus mirant a tie, o bella nue, pro chi s'abba bramada iscapes a sa terra disizosa ◊ custa terra est disigiosa ca est de diora meda chentza de trabballai ◊ semper disigiosu deo istau faenno certos disígios cena lè ◊ toca, seidí ca seu disigiosa de ti fuedhai! Etymon srd. Translations French désireux English desirous Spanish deseoso Italian desideróso German verlangend, sehnsüchtig.

desízu , nm: disígiu, disígliu, disílgiu, disillu, disitzu, disixu, disizu Definition su disigiare, bòllere calecuna cosa; sa cosa disigiada; mància de sa pedhe Synonyms e antonyms ànsia, apicónia, apitu, bolla, gana / cdh. disíciu Idioms csn: disígius de fémmia impedia = cosas chi disizat una ràida, unu pagu foras de su normale, e fintzas una zenia de marcos chi essint in sa pedhe a sa criadura de naschidorzu; d. de cani malàdiu = disizu unu pagu macu, raru, de cosas chi no si tenent; fàghere unu d. = disigiai; catzare, vocare, istudai su d. = torraisí disígiu de una cosa, bogaisindi unu disígiu; acantzare unu d. = resessire a tènnere su chi si est disizadu; tènniri una cosa a disígiu = èssere disizèndhela dae meda; èssere a d. o in d. de ccn. cosa = disigiaidha ca serbit, ammancat, est paga; a disígiu de!… = apo, as, at, amus, e gai, coloviadu, cascaviadu (ccn., ccn cosa) a tropu!, nos semus irbulados de…; fai una cosa a d. = apustis de l'àere disizada meda; mòrrere, morririsí de su d. = àere una gana maca de carchi cosa Sentences cussu est disillu chi podit acansai ◊ su disizu meu est a bídere a tie ◊ pro si catzare totu sos disizos, mancu sa domo de sos afoghizos solit sa zente gai visitare! ◊ bogamindi su disígiu, chi t'isposu! ◊ custus giòvunus no tenint perunu disílgiu bonu 2. est pena manna su ti biri a disígiu! ◊ a prandi eus fatu frégua istufara: dha tenestis própiu a disígiu! ◊ depu portai totu su matzàmini lissiau: tanti gei mi ndi seu pesau una borta po disígiu, pigau a cagaredha!…◊ semus a disizu fintzas de erbuzu, pro no andhare a ndhe collire ◊ fintzas a disizu de abba semus, inoghe! ◊ a disígiu de nci èssi sodraus!… stupamincedhus! Etymon ctl. desitj Translations French désir English wish Spanish gana (f), deseo, antojo Italian desidèrio German Wunsch, Hautfleck.

deslúxiri , vrb Definition fàere una figura pagu bella, no cumpàrrere, no lúghere Synonyms e antonyms iscumpàrrere | ctr. lúchere Etymon spn. deslucir.

deslúxiu , pps, agt Definition de deslúxiri; chi no faet figura bella, chi no lughet, no faet onore.

desmerèsciri demerèssere

desmuronài , vrb Definition su che calare unu muroni, una trema, sa terra de asuba a giosso a muntone mannu Synonyms e antonyms immarginare, irrainare, irribbare, istremenare, sfossonai, smuronai Etymon spn. Translations French ébouler, s'ébouler English to slide (down) Spanish desmoronar Italian smottare, franare German abrutschen.

desnudài , vrb Definition bogare sa bestimentu Synonyms e antonyms innudare, spogiai, spollincai | ctr. bestire Etymon spn. Translations French dénuder English to denude Spanish desnudar Italian denudare German entkleiden (sich).

desnudésa , nf Definition su èssere chentza bestimentu nudha Synonyms e antonyms nudesa Etymon spn. desnudez.

desogài , vrb: disaogae, disaogai, disaogare, disaugare, disogai Definition gosare disaogu, istare a divertimentu Synonyms e antonyms disocai, diveltire, ispassiare, isvrasiare, sdisogai, spreviai, sulassai Sentences aggràssias chi in custa bella die est pótia andhare a si disaogare! ◊ pro la disaugare li at contau sa balentia chi li fit capitada ◊ si est cagliada, como, no cantat piús, no si podet piús disaogare ◊ is piciochedhos si furint disaogaos meda Etymon spn. desahogar Translations French s'amuser English to enjoy oneself, to take one's mind off Spanish divertirse, entretenerse Italian divertirsi, svagarsi German sich unterhalten.

desógu , nm: disaocu, disaogu, disaugu, disocu, disogu Definition cosa chi si faet po istare alligros, cuntentos, chentza pentzamentos / fàchere una cosa a disaugu = a discassu, chentza presse Synonyms e antonyms arrecreu, desviu, dirvagu, diveltimentu, giogu, irbelegu, ispàssiu, ispidientu, sdisogu, spréviu | ctr. matana, tormentu, trabballu Sentences sos contos no sunt beros ma s'ómine los at imbentaos pro disaogu suo ◊ pupa, ses tue su disaogu, su giogu chi rendhet dulche sa vida! ◊ su segnor feudatàriu pro disaogu andhat a cicisbeare (F.I.Mannu)◊ acabbau su trabballu, cussa fit s'ora de su disaogu ◊ angasi si nce colaiant su merie, bastu de abbarrarent paris, ca su disaogu fut cussu Etymon spn. desahogo Translations French amusement, distraction English amusement, recreation Spanish distracción (f), pasatiempo Italian sollazzo, ricreazióne, svago German Ausspannung, Zeitvertreib.

desònra , nf: disondra Definition css. cosa chi pòngiat male de unu, chi dhi faet essire fama mala, dhi leat s'onore o dhi faet dannu Synonyms e antonyms bergugna, desdoru, disonore | ctr. ondra, unore Sentences pro contu meu, no bi at disondra piús fea de cussa Etymon spn. deshonra.

desortài , vrb Definition leare o fàere pèrdere sa sorte, sa fortuna, a unu.

desossài , vrb Definition istacare sa prupa de s'ossu, bogàreche is ossos a sa petza Synonyms e antonyms idossinare, irdossorae, isossare.

despintài , vrb: dispintai, dispintare Definition fàere sa finta de no ischire, fàere a bíere o fàere a crèdere de no ndh'ischire nudha de una chistione, cuare sa beridade, betàresi a… (tontu, macu), agiummai coment'e ammostare una bisura (pinta) diferente; dhue at logu chi bolet nàrrere a s'istorrare, cambiare o fàere cambiare idea po comente unu iat decídiu Synonyms e antonyms fínghere / ibbortare, istorrai Sentences Nannedhu dispintat totu sa die e a su sero si cumbinchet chi sa bardana est resissia: ma no est gai (N.Mureddu)◊ Luisi tantu po dispintare at tirau a su tzilleri e zira zira che sont daos in d-una tropichedha de pitzinnas ◊ non podis dispintai sempri! 2. sa mama est in crica de che dhu dispintare de si cojare Etymon spn. Translations French feindre, dissimuler English to pretend, to dissimulate Spanish fingir, disimular, despintar Italian fìngere, dissimulare German vortäuschen.

desposàre , vrb Definition fàere sa funtzione e sa festa de s'isposóngiu leandho pobidhu o pobidha Synonyms e antonyms afidare, cogiare, cojubare, isposai Etymon spn. desposar.