Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

agígu , nm, avb: azicu, azigu, azizu Definitzione pagu, pagu pagu de css. cosa; a trebballu, cun dificurtade Sinònimos e contràrios acantu 4, addizu, aizaredhu, atzicu, atzítzigu, izedhu, pachedhu, pachitzedhu, tzúniu Frases azicu prus addainantis bi at una buteca ◊ aispeta azigu! 2. fit dormiu, azicu nche l'amus ischidau! ◊ fit grae meda: azigu bi l'amus fata a ndhe lu pesare dae terra ◊ azizu si trateniat de erríghere candho intendhiat su chi naravat cudhu ◊ unu commo agigu dhu cumprendhet! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu peu Ingresu little Ispagnolu poco Italianu pòco Tedescu wenig.

aizarédhu, aizédhu, aizighédhu , nm, avb Definitzione unu tanti pagu pagu, un'apenedha Sinònimos e contràrios agigu, atzítzigu, izedhu, pachedhu, pachitzedhu, talighedhu, tzúniu | ctr. meda Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu un petit peu Ingresu only a little Ispagnolu un poquito Italianu pochino Tedescu wenig.

apènas , nm, avb, cng Definitzione unu tanti pitichedhu, pagu pagu; coment'e cng. inditat tempus, pagu pagu, luego apustis Sinònimos e contràrios acalaizu, addizu, apenedha, impensus, pacu / imperis, impesci Frases daemindhe un'apenas de su chi zughes! ◊ mi mànigo apenas de pane ◊ ndhe li apo dadu apenas, za li bastat 2. so apenas torradu ◊ su pane apenas cotu est budhidu ◊ fiat unu logu illuminau apenas de una candela a carburu ◊ babbai in iscola at apenas apenas imparau a lígere ◊ cussu no depiat nasci, o apenas nàsciu mortu! 3. apenas chi at bidu gai si ndh'est allegradu ◊ apenas dh'iant bia totus si ndi fuant ispantaus ◊ apenas arribbaus ant allutu su fogu in sa forredha Ètimu spn. apenas Tradutziones Frantzesu à peine, un petit peu Ingresu just Ispagnolu apenas Italianu appéna Tedescu kaum.

atzichédhu , nm: cichedhu, tichedhu Definitzione un’apenas de calecuna cosa de bufare, o fintzes de àteru, de css. cosa o fàere Sinònimos e contràrios atzicu, bucada, súrbia, tichichedhu, ticu* | ctr. meda Frases si sos ómines aiant pessau atzichedhu a s'áteru mundu aiant caminau prus zustos! Tradutziones Frantzesu un petit peu Ingresu very little Ispagnolu poco Italianu pòco pòco Tedescu bißchen.

azichédhu , nm Definitzione pagu pagu, un'apenedha Sinònimos e contràrios agigu, atzítzigu, izedhu, pachedhu, pachitzedhu, talighedhu, tzúniu Tradutziones Frantzesu assez peu, un petit peu Ingresu only a little Ispagnolu poquito Italianu pochino Tedescu bißchen.

carrainàri , nm Definitzione cuarra de dinai…, in cobertantza, dinare de pagu valore Sinònimos e contràrios grúglia Tradutziones Frantzesu monnaie de peu de valeur Ingresu worthless coin Ispagnolu patacón, parpalla, ardite Italianu patacca Tedescu geringwertige Münze.

chinníre , vrb: cinni, cinniri Definitzione fàere un'ingestu po inditare calecuna cosa; mòvere; mòvere is prabaristas serrandho e aperindho is ogos; tirare sa fune a is boes giuntos, po dhos manigiare Sinònimos e contràrios abbadiai, chizire, fritire, gínniri, mòere, tzindhire, tzirigare Maneras de nàrrere csn: fuire a chinnire oju = fuire che lampu; chinnire s'oju = itl. strizzare l'òcchio Frases su note no chinnit ocru, no fachet una ghilimada ◊ no cinniat ogu ◊ si ndhe riet a tostu a tostu poi tzinnit de oju a sa comare ◊ malos, chena chinnire pibirista a unu póveru animale ant fatu gherra 2. no mi at mancu chinnidu ◊ ndhe giuches de intreore: no saludas, colas téteru, intreu, no ti chinnis mancu apenas! ◊ est ruta e la creiant morta ca isteit maigantu chena chinnire 3. su bentu chinnit sa fiama de sa candhela ◊ chi ti cinnis de ingunis arguai de tui! ◊ est tremendhe prus de tzinnindhe ◊ ti matzucant, ti chinnint che sedatu ◊ cun is ossus arrogaus, no si podiat mancu cinni ◊ no si chinnit in ojos ◊ candu fuedhàt issu nisciunus si cinniat (I.Murgia) Ètimu ltn. cinnus Tradutziones Frantzesu remuer, bouger, se mouvoir peu Ingresu to move (little) Ispagnolu esbozar, hacer señas, mover Italianu muòvere, muòversi pòco pòco Tedescu bewegen, sich bewegen.

corroédhu , agt Definitzione corroi minore, nau de su piciochedhu chi est unu pagu malu Sinònimos e contràrios arrabbugiu, mauchedhu Tradutziones Frantzesu un peu méchant Ingresu naughty Ispagnolu malo Italianu cattivèllo Tedescu etwas unartig.

cotichínu , agt Definitzione unu cotu pagu, male cotu Sinònimos e contràrios crudonzu Tradutziones Frantzesu peu cuit Ingresu cooked a little Ispagnolu poco cocido Italianu cottìccio Tedescu halbgar.

cruàncinu, cruànciu, cruàngiu, cruàntzinu, cruàntzu , agt Definitzione nau de frutuàriu, chi est pagu cotu Sinònimos e contràrios cruatzu, cruàxini, crudonzu, cruinciolu / cdh. crudànciu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu un peu vert (pas mûr) Ingresu a little harsh Ispagnolu un poco verde Italianu acerbétto Tedescu etwas unreif.

crudónzu , agt: cruonzu, cudronzu Definitzione nau de cosa posta a còere o de frutu, chi no est cotu bene Sinònimos e contràrios arbau, cruànciu, cruàxini, cruinciolu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu un peu cru, un peu vert Ingresu a little cooked (unripe) Ispagnolu un poco crudo Italianu crudetto Tedescu etwas roh.

curtzarínu , agt: curtzurinu Definitzione min. de curtzu, chi est unu pagu curtzu Sinònimos e contràrios cultighedhu, cultzitu, cursiciolu | ctr. longhitu Frases s'at postu cartzones curtzarinos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu un peu court Ingresu a little short Ispagnolu cortito Italianu un po' córto Tedescu etwas kurz.

debbilóngiu, debbilónzu , agt Definitzione debiledhu, unu pagu débbile Sinònimos e contràrios | ctr. folte Frases fit mesu surdu e zughiat sa vista puru debbilonza Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu un peu faible Ingresu pretty weak Ispagnolu un poco débil Italianu debolùccio Tedescu schwächlich.

ingeniài , vrb: ingeniare, ingignai, inginnai, inginniai, inzeniare Definitzione andhare a géniu, èssere a gustu, pràghere; fàere sa cosa faendho a médiu fintzes si no est fàcile, pentzandhodhas totu, imbentandho calecuna cosa noa, diferente (mescamente in forma rfl.), fintzes cuncordare calecuna cosa; fàere s'inginna, s'incàsciu in is doas de is carradas po dhis pònnere is fundhos / i. a unu (nadu mescamente de fizos) = betàresi, tènnere su betu, s'assemizu de sos parentes; èssiri inginnau a… = èssere a zisa de…, fatu a…; inginnai trassas = trassai, ordiminzare carchi cosa a trassa Sinònimos e contràrios geniare / abbirtiai, arragnare, imbentai, indeletare, inteltiare / cuncodrai / abbaradhare, abbelare, imbelare, indeosare Frases a mimi no m'ingéniat: tropu arrústicu est! (A.Garau) 2. at biu s'ómini fracóngiu? at ingeniau a su babbu! ◊ sa fémina mala fait s'ómini trasseri e aici su pobidhu est custrintu a inginnai trassas po pòdiri papai ◊ su chi no tenit cosa de fai nd'inginnat de cosas!… 3. mi so ingeniadu a chircare ◊ cussu s'inzéniat a fàghere de totu, ma chentza fàghere no abbarrat ◊ pro bois m'inzénio a totu su chi poto ◊ cun carilloni e follas de iscraria inginnant una pipia de serbussu (G.Moi)◊ don Masedhu non iat mai ingeniau nudha: su bèni e su mali dh'iat fatu su fradi (I.Lecca)◊ mi depu ingeniai po unu tzichedhu de binu 4. tui ses inginnau a tiàulu! (G.Mura) Sambenados e Provèrbios prb: chie no s'inzéniat no campat Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu plaire, faire un peu de tout, s'arranger Ingresu to try hard, to go down well Ispagnolu caer bien, ingeniárse Italianu andare a gènio, ingegnarsi, industriarsi Tedescu gefallen, sich bemühen.

maicàntu , agt, avb, prn: maigantu Definitzione mai + cantu, nau in su sensu de unos cantu, meda, medas Sinònimos e contràrios chimai, meda, meditu Frases maiganta zente faghiat chilòmetros de caminu ◊ de Pedru Casu si connoschent maigantas poesias ◊ atraessados maigantos giassos, bussat a una gianna ◊ sa cota de su pane bastat maigantu tempus 2. pesso chi isse si siat fadhidu de maigantu ◊ si mudadu mi agatas maicantu, cal'est s'impressione chi ti do? ◊ cust'avréschida l'amus isetada maicantu! ◊ fit maicantu afochissadu ◊ onzi cosa chi faghiat issa, dae maigantu a cust'ala, no fit zusta 3. maigantos, maigantas faghent gai Tradutziones Frantzesu un certain, une certaine quantité de (adj.), une certaine quantité (pron.), quelque peu, assez, sensiblement (adv.) Ingresu several Ispagnolu bastante, algo Italianu alquanto Tedescu : etwas (Adj.), ein wenig, einige, : ziemlich (Adv.), : etwas (Pron.), ein wenig.

murichèdha , nf Definitzione unu tanti pagu pagu (de cosa de papare, de bufare, de àteru) Sinònimos e contràrios arroghedhu, pibinida, pimpirida, piticada, ticu, tzuniedhu Tradutziones Frantzesu petit peu, petit bout, une goutte de vin Ingresu tiny bit Ispagnolu pellizco, gota Italianu zinzino Tedescu Stückchen (mangiare), Schlückchen (bere).

nobantína , nf Definitzione unu tanti a giru de noranta, ccn. de prus, ccn. de mancu Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu à peu près quatre-vingt-dix Ingresu about ninety Ispagnolu unos noventa Italianu novantina Tedescu etwa neunzig.

orijibesànte , agt Definitzione chi pecat a origas, chi intendhet pagu Sinònimos e contràrios surdànciu, surdatzu, surdíghinu | ctr. orijilébiu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu un peu dur d'oreille Ingresu hard of hearing Ispagnolu duro de oído Italianu sordastro Tedescu schwerhörig.

pachitàte , nf: paghidade Definitzione su èssere pagu de sa cosa; cositedha de perunu contu, de nudha Sinònimos e contràrios gnagneria, innennériu Frases a fàghere male in sa paghidade de s’ideale meu ndhe l’apo segadu una borta pro sempre Ètimu ltn. paucitate(m) Tradutziones Frantzesu peu, étroitesse Ingresu meanness, scarcity Ispagnolu poquedad, escasez Italianu pochézza, esiguità Tedescu Wenigkeit.

pachitzédhu , agt, nm: paghighedhu, paghitzedhu, pazichedhu Definitzione min. de pachitzu: chi est in cantidade pitichedha, de pagu contu, chi est cosa de pagu contu Sinònimos e contràrios acantedhu, agigu, aizaredhu, apenighedhu, izedhu, pachedhu, pagaredhu, pibidedhu, pódhixi, talighedhu, tzúniu / paghitu, paghitzedhedhu | ctr. meda Frases abbarrae galu unu patzichedhu inoche! ◊ cun cudhu paghighedhu s'ingrassat e si campat mes'annu Tradutziones Frantzesu assez peu Ingresu not much Ispagnolu poquito Italianu pochino Tedescu wenig, ein klein wenig.

«« Torra a chircare