A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

aúfu aúfa

augiaúgia , nf Definitzione genia de ebrúgiu: faet a fundhighedhu piticu, fògia in colore birde craru, unu pagu a bisura de cicória de campu ma a crosta bianca acanta a s’arraighina, e in sa candhelita faet una sitzia groga Sinònimos e contràrios mammaluca Terminologia iscientìfica rbz.

augiunàre ageunàre

augiúnu , nm Sinònimos e contràrios geunu*.

auguàle aguàle

auguradòre, auguradòri , nm Definitzione una genia de deinu Sinònimos e contràrios addeinadore.

augurài, auguràre , vrb: aurare Definitzione giare is norabbonas, disigiare ccn. cosa, pruschetotu de bonu, a unu Sinònimos e contràrios | ctr. malaígere Frases bos àuro de lu bídere comente bois pregades e desizades ◊ como bos dia chèrrere aurare chi sa fortuna bos acumpanzet comente bos pregades Ètimu its ltn. a(u)gurare? Tradutziones Frantzesu souhaiter Ingresu to wish Ispagnolu desear Italianu augurare Tedescu wünschen.

auguritziósu , agt Definitzione nau de ccn., chi tenet apédhiu, disígiu forte a ammachiadura Sinònimos e contràrios apedhiosu disigiosu, inganatzidu Frases su piciochedhu fiat tropu schissiau po imparai a arrepicai, auguritziosu de isciri totu is signalis chi si fiant in bidha nosta.

augúriu , nm Definitzione cosa chi si narat disigiandhodha po ccn. / dare sos augúrios, fàere, fai is augúrius Sinònimos e contràrios norabbonas, ura Frases po custa ocasioni ti mandu is saludus e is augúrius ◊ custu merí de festa telèfonant totus po is augúrius ◊ como intro e gai li dao peri sos augúrios ◊ funt benios a fiotos a fàere sos augúrios a sos isposos Tradutziones Frantzesu souhait Ingresu wish Ispagnolu deseo Italianu augùrio Tedescu Glückwunsch.

augurósu , agt Definitzione chi est de augúriu Ètimu srd.

aúi àba 2

àula , nf Definitzione istàntzia, prus che àteru logu ue si faet letzione Terminologia iscientìfica dmo Tradutziones Frantzesu salle Ingresu hall Ispagnolu clase Italianu àula Tedescu Klassenzimmer.

auldàre , vrb: aurdare Definitzione atundhare s'atza de un'aina segante a fortza de dh’impreare Sinònimos e contràrios angudrai, ingudrai, irburdare, irmarrare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu émousser Ingresu to blunt Ispagnolu embotar Italianu ottùndere Tedescu abstumpfen.

aúldu , agt: aurdu 1 Definitzione nau de s'atza atundhada de un'aina po segare, chi no segat, chi no est acutzada Sinònimos e contràrios angudru, ingudru, irburdadu, irmarradu Ètimu ltn. gurdus Tradutziones Frantzesu émoussé Ingresu blunt Ispagnolu embotado Italianu smussato, non affilato Tedescu abgestumpft.

aúldu 1 , agt: aurdu 2 Sinònimos e contràrios burdu 1 Frases s'intendhet tronos auldos, sonu aurdu.

aúlghere , vrb: aúrghere Definitzione mòvere, pruschetotu nau de gente, in su sensu de si girare o s’incrubare, po comente unu est grassu / pps. aúlghidu Sinònimos e contràrios indugi, muciare, tròdhiri / aggafiare Frases no si podet aúrghere, mancu, de cantu est rassu ◊ dae sas concutzas e dae tratalios ti che ingrassas chi mancu ti aulghes! (Piras) Ètimu ltn. a(d) + urgere Tradutziones Frantzesu plier, bouger Ingresu to bend, to stir Ispagnolu inclinarse, moverse Italianu piegarsi, muòversi Tedescu sich bücken.

aulídu , agt: aullidu Definitzione chi est disigiosu a tropu, cun ingurdoneria / mandhigare a s'aullida = cun allurpidura Sinònimos e contràrios abbramidu, apedhiosu, assuriu, asuriosu, spedhiosu 2. trumas e trumas totu isvariadas las ingulliat sa gruta aullida totu che trigu in mola maghinadas (P.Casu)◊ sos ojos mios fint tantu aullidos a si catzare sidis de deghe annos chi moltos fint sos àteros sentidos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu assoiffé, avide Ingresu eager Ispagnolu anhelante Italianu bramóso Tedescu begierig.

auliméntu , nm Sinònimos e contràrios abudesa, agudéntzia, arràngulu, asuréntzia, asurímini, codícia, limiore Ètimu srd.

aulíre , vrb Sinònimos e contràrios acasagiai, acolligire Ètimu srd.

aúlla, àulla , nf: aurra 1, àurra, àurri 1, urra Definitzione genia de acorru, de aprigu serrau fatu prus che àteru po su porcu, ma fintzes po àteru animale (es. cuadhu, àinu)/ procu de aurra = mannale Sinònimos e contràrios àrula*, aurredhu Frases s'aurra tenit sempri una portixedha, siat de procu, de mobenti o de cuadhu.