ispínnicu , nm: ispínnigu, ispinnu Definizione is ossos chi abbarrant de un'animale mortu, fintzes sa pedhe; nau in cobertantza, unu o un'animale candho est làngiu meda, totu ossos, o fintzes pòberu / ispinnu de silingra = it'est, su fusu de sa siringa? Sinonimi e contrari carasu, carúmene, spéigu / pòberu Frasi si capitaiat morte de carchi berveghe, su mere cheriat s'ispínniu 2. apo bidu sos tazos a currillu in sa terra aturrada, semenada de ispínnicos ◊ depet picare a isposu unu chi siat de sa cunditzione sua, no un'ispínnicu de che imbolare ◊ de mortes in bidha bi ndhe ant fatu àteras e sos calancones si pieneint de ispínnigos 3. l'at lassada andhare a dommo de sos ispinnos a imparare comente si balanzat su pane Etimo srd. Traduzioni Francese squelette, carcasse Inglese skeleton, carcass Spagnolo esqueleto de animales muertos Italiano schèletro, carcassa Tedesco Tierskelett.

ispínu , nm: spinu Definizione ischina de procu, sa petza de s'ischina (ambidhiola) impare cun is ossos (segada a orrugos po ndhe giare a parentes o bighinos) Frasi candho uchidiant su mannale secavant sos ispinos de dare a sos parentes e amicos ◊ mandhaiant sos pitzinnos a giúghere sos ispinos a parentes o famílias amigas Etimo ltn. spinus Traduzioni Francese carré de porc Inglese saddle of pork Spagnolo lomo de cerdo asado Italiano àrista Tedesco Schweinsrücken.

ispinzadúra , nf Definizione su ispinzare; genia de fortza, de capacidade de fàere male a s'àteru solu po dh'abbaidare; male chi benit a chie dh'ant pitzigau de ogu Sinonimi e contrari fura / ispinzamentu, oguliau Etimo srd. Traduzioni Francese sort (mauvais) Inglese evil-eye Spagnolo aojadura, mal de ojo Italiano iettatura Tedesco unheilbringender Einfluß.

ispitighedhàre , vrb Definizione fàere una segada a sa castàngia po no isciopare orrostindhodha: agiummai coment'e innasedhare (ma no importat inue est fata sa segada) Sinonimi e contrari ispitare, ispitudhare Etimo srd. Traduzioni Francese inciser les châtaignes Inglese to slit Spagnolo hacer una incisión en la cáscara de las castañas Italiano castrare le castagne Tedesco die Kastanien einschneiden.

ispótigu , agt Definizione chi est de ccn. e suo ebbia tanti de si ndhe pòdere serbire chentza impedu perunu de parte de nemos Sinonimi e contrari dispóticu Frasi custos sunt totu terrinos ispótigos Etimo itl. spotico Traduzioni Francese propriété absolue Inglese freehold property Spagnolo de exclusiva propiedad Italiano di assoluta ed esclusiva proprietà Tedesco Alleineigentum.

isprúnza , nf: ispundha, ispunza, spunda Definizione is oros de su letu Etimo ltn. sponda Traduzioni Francese bord du lit Inglese edge (of a bed) Spagnolo borde, orilla de la cama Italiano spónda del lètto Tedesco Bettkante.

istalléri , nm Definizione chie atendhet pegos in istalla Etimo itl. Traduzioni Francese garçon d'écurie Inglese stable boy Spagnolo mozo de cuadra Italiano stallière Tedesco Stallbursche.

istampíglia , nf: stampíglia Definizione genia de iscritura a manu, coment'e fata a istampa Traduzioni Francese moulé (caractère) Inglese block letters Spagnolo letra de molde Italiano stampatèllo Tedesco Druckbuchstaben.

istecàre , vrb: istegare, stegae Definizione arregòllere, istacare sa tega sicada o sicandho de sa canna de sa fae, de su cannàile de su pisu, de su prisuche / istecare fàulas = contai fàulas Sinonimi e contrari iscoinai 2. no credetas chi siepo contanne fàulas, ca geo no n'isteco mai! Etimo srd. Traduzioni Francese écosser Inglese to shell Spagnolo recoger las vainas de las legumbres Italiano sbaccellare Tedesco aushülsen.

istelévru , nm Sinonimi e contrari ifraschédhiu, scimíngiu Frasi sa de su catolaju est un'arte de istelevru (P.Casu)◊ comintzei a bisare sonnos dendhe bolu a chentu istelevros (M.Bua)◊ no ischiat si crere a cudhu contu o lu leare pro istelevru de unu betzu rembambidu Etimo srd. Traduzioni Francese action de se creuser la cervelle Inglese licking Spagnolo comedura de coco Italiano lambiccaménto Tedesco Kopfzerbrechen.

istorrài, istorràre , vrb: storrai Definizione torrare o fàere torrare agoa, torrare a pentzare a una decisione pigada o idea e decídere de àtera manera, cambiare idea, cambiare abbitúdine, bogare de cabu a calecuna cosa fintzes decídia; fintzes menguare, torrare a prus pagu / picioca istorrada = fidantzada chi si est lassada cun su fidantzadu Sinonimi e contrari ibbortare, ilfurriare, stolli, tonchinare | ctr. cumbínchede Frasi su bentu aiat istorradu sas naves de su viàgiu insoro ◊ andhamus candho cherimus, no nos at a istorrare s'ite de fàchere! ◊ sos coros istorrant de dolore ◊ che fia in sa de sorre mia pro ndhe l'istorrare de fàghere cussa lassapia a sa crésia (G.Ruju) 2. bòcali de capu, mira chi babbu at resone de no lu chèrrere e de t'istorrare! ◊ tue no as a istorrare de is paràulas chi as ispesu! 3. a bias tocat de istorrare sa fiama torrèndhela a iscaldire a fogu lentu pro li acontzare sa tèmpera ◊ su frumi in s’istadi istorrat a coreta Cognomi e Proverbi prb: mellus a s'istorrai de s'àcua pagu Etimo srd. Traduzioni Francese dissuader, changer d'avis Inglese to dissuade, to change one's mind Spagnolo disuadir, cambiar de idea Italiano dissuadére, ripensare, recèdere, cambiare idèa Tedesco abbringen, seine Meinung ändern.

istranzàre , vrb: strangiai Definizione andhare a logu angenu, fàere s'istràngiu, andhare a foraidha; bogare a logu istràngiu (nau de animale, istesiare de sa chedha); arrecire s'istràngiu Sinonimi e contrari essire / allargai, stratallai / stagiai / acasagiai Frasi cussu est in bidha nostra istranzendhe ◊ in Sardigna sa gianna est sempre abberta pro sos chi ant sa fortuna de che istranzare ◊ amus istranzadu in sa Luna cun su coro imberriadu de iscàscios ◊ unu mese intreu b'istranzei 2. sempri bírdia cun sa genti tua, as istrangiau medas fillus peri su mundhu 3. si est afetzionada a chie l'at istranzada ◊ sa zente fit cuntenta ca in terrinu sou aiat istranzadu unu santu ◊ sunt totu impedinados de nos istranzare Traduzioni Francese aller en villégiature, loger Inglese to spend one's holiday, to take in Spagnolo irse de vacaciones, hospedar Italiano villeggiare, ospitare Tedesco seinen Urlaub verbringen, Gastfreundschaft gewähren.

istrepítzu , nm: istribitu, istripitzu, istripitu Definizione sa moida forte chi si faet camminandho, tragandho o pistandho is peis; genia de ballu lestru Sinonimi e contrari apeisinzu, apeitu, atrepillu, ischidu 1, ischimuzu, istriminu / apetigu, atrípidu, istrípidu, tribitu / cdh. stripitza, stripitzu / badhu Frasi un'istrepitzu paret chi mi che butet su coro, ma est solu unu lèpore currenne ◊ isse connoschet sa zente a s'istribitu ◊ chena fàchere istripitzu ne fracassu, a peutu a peutu, atentu atentu ◊ su sirbonedhu no intendhiat istripitu perunu in sa bubada Traduzioni Francese piétinement Inglese shuffling Spagnolo ruido de pasos Italiano calpestìo, scalpiccìo Tedesco Getrappel.

istrínga , nf Definizione tirighedha fine (mescamente de pedhe), ma fintzes biculedhu, orrughedhu piticu, tantighedhu pagu de calecuna cosa / téssidu a i. = a iscringadas, a tiras de diferente colore Sinonimi e contrari corria, tira / arrogalla, biculaza / butiu, stídhiu 2. de ozu non be ndh'aiat falau nemmancu un'istringa Etimo itl. stringa Traduzioni Francese lacet Inglese lace Spagnolo correa, tira de cuero, pizca Italiano aghétto Tedesco Schnürband.

istrípidu , nm Definizione moida de passos, cropos de peis a terra Sinonimi e contrari apetigu, atrípidu, istrepitzu, istrimutu, tribitu Frasi su cadhu est a istrípidos Traduzioni Francese piétinement Inglese scuffling Spagnolo ruido de pasos Italiano trepestìo Tedesco Getrampel.

istrònscia , nf, nm: istròscia, istrósciu 1, istrossa, istróssia, strossa Definizione dannu meda chi orroinat totu; in cobertantza si narat de chie si movet chentza crabbu e faet dannu Sinonimi e contrari arruinu, derruta, desacatu, destrossa, sderrocu, sderrota, sderruimentu / bròmbulu, igenillau, ildeoltu, ilgrabbuladu, isocu, istramu / cdh. scimpiatu Modi di dire csn: a istròscia = a meda, aira; istrònscia, istrósciu de abba = dellúbbiu; cannonare a istròscia Frasi sunt carrendhe abba a sos sididos in custa istrossa de annada ◊ pro donzi note de istròscia bi at un'avréschida de paghe (G.Maieli)◊ a su póveru no li mancat istrossas ◊ Cristos nos at sarvadu de s'istrossa eterna ◊ bei ndh'at bonos ma, si no sunt bene bidos, custos amministradores lis dant istròscia 2. istrossa, ue pones manu tue faghes dannu! ◊ istrossa, t'iscollas in su paris netu! 3. s'istròscia de sa zente chi benit onzi annu a sa festa?!…◊ at cumentzau a proi a istrossa e mi seu totu isciustu Etimo itl. stroscia Traduzioni Francese catastrophe, désastre, tempête Inglese disaster, storm Spagnolo desastre, manos de mantequilla Italiano disastro, bufèra, fracassóne Tedesco schweres Unglück, Sturm, Lärmmacher.

istrúntzu , agt, nm: struntzu, ustrunzu Definizione trotzu, orrugu de merda; persona de dispretziare, macacu, nau prus che àteru cun tzacu Sinonimi e contrari cioco, contàciu, enzosu / babbalocu, gingiorre, scimpri, strontoni, tolondro, tontu / ischifosu Etimo itl. Traduzioni Francese individu méprisable Inglese turd Spagnolo trozo de mierda, cabrón Italiano strónzo, persóna spregévole Tedesco erbärmlicher Kerl.

labía , nf: labija, lapia Definizione genia de istrégiu mannu (prus che àteru de arràmene), largu, cun su fundhu unu pagu acociarau, a costaos artos e cun duas asas de ferru po dhu pòdere pigare prenu in duos; lapia est a logos su calighemuru Sinonimi e contrari cadhàrgiu, labiola Frasi restaia ispantada a bídere cudha labia manna prena de late supesada cun su bratzu de una grua ◊ commo mi ammento cussa lapia de ràmene luchente ◊ sos labiolos sunt diventados labijas Cognomi e Proverbi smb: Labia, Lapia Terminologia scientifica stz Etimo ltn. lapidia Traduzioni Francese chaudière, grande chaudière Inglese cauldron Spagnolo caldera de cobre Italiano grande caldàia, calderóne Tedesco großer Kessel.

labiòla , nf, nm: labiolu, lapiolu Definizione genia de istrégiu mannu de arràmene, largu, cun su fundhu unu pagu acociarau, a costaos artos e cun duas asas de ferru po dhu pòdere pigare prenu in duos, impreau prus che àteru po budhire cosa meda, còere papare o àteru, po caentare su late de fàere a casu / min. labioledhu, lampioledhu; pròghere a lapiolos = aira, a meda Sinonimi e contrari cadhàrgiu, labia, labiedhu, lantzone, nabiolu Frasi su chi est labia est labiolu ◊ sos lapiolos fummiandhe inditant intas a largu ca incue in su riu bei sunt sas lavadoras Etimo srd. Traduzioni Francese chaudière Inglese copper Spagnolo caldera de cobre Italiano caldàia Tedesco Kessel.

labòre , nm: laore, laori, lavore, leori 1, liòri, loi, lori Definizione totu is erbas chi si sèmenant po su granu bellu chi faent, de grandhe valore alimentare e de resa manna: si dhis podet nàrrere de candho funt a erba a candho funt lómpios, cumprios de arregòllere o fintzes incungiaos in magasinu; is terras semenadas a laore; trebballu, pelea / genias de laore: loris cumunus (totu is laores, foras su trigu), loris a semenadura o a messadura (trigu, órgiu, avena, linu), loris a ghetadura o a tiradura (fae, chíghere, prisuche, lentígia, pisedhu), loris de brovenda (o de musúngiu, po su bestiàmene), loris de biranda o coxibis (a còere po sa gente: fae, prisuche, chíghere) Modi di dire csn: betare, iserbare, tzapitare, contivizare, messare, triulare, incunzare su laore; su lori podit èssiri cabudraxu, coàinu, fertu o aflachilau, a erba, cumpriu, istrumpau; fughire a labor'e pedes = fuire chentza s'ídere mancu sos pes, a tota fua, a palafua; sos laboredhos = su nènniri Frasi su laore s'est fintzas rutu de cantu est imbénnidu ◊ custu labore est bellu paret pintau ◊ aviat piutu meda e in su lavore sa zente afungavat a ghinúcios ◊ in s'istiu su lavore fit a messare ◊ su campidanu est terra de leori ◊ sunt pesaus a su solàriu a cumpudai in mesu de su liori ◊ unu granu de leori apu cun fidi a seminai 2. chie at carchi sodhu si est fughindhe a labor'e pedes Cognomi e Proverbi smb: Loi, Lori / prb: àcua e soli annada de lori Etimo ltn. labore(m) Traduzioni Francese grains Inglese corn Spagnolo semillas de cereales Italiano granàglie, mèsse Tedesco Getreide.

«« Cerca di nuovo