insàmus , prep, cng, avb: antamas, intàmada, intamas, intambus, intamen, intames, intamis, intamu, intemes, intomas, intramus Definizione coment’e prep. e cng. giaet s'idea de unu càmbiu, de fàere, o pònnere o nàrrere una cosa a su postu de un'àtera; podet giare fintzes s'idea de àteru, cosa in prus Sinonimi e contrari annotamala, imbecis, tamen* / assora, inciandus / annotamala Frasi intamas de sa manu iat artziau su pei ◊ dispraxit a sa genti manna puru, intamis de a is pipius isceti ◊ no si fidaiat mancu de sos ojos suos intrames de sos ojos anzenos ◊ immoi is crabas no dhas faint caminai mancu a dedí insamus de a denoti 2. intamen de ndi dhi bèniri gosu dhi fiat abarrau unu sentidu de isbuidori ◊ si abbaidaiant a ógiu tortu, intames de si faedhare ◊ mancu abba dhi at dadu, intomas de dhi dare dinari!◊ intemes de las iscríere, sas cantones, si las at registradas 3. de custu intamas sos ambassadores no ndhe faedhant (G.Sanna)◊ intamis, una fémina si est acostada a su tziu po dhu preguntai Traduzioni Francese au lieu de, au contraire Inglese instead of, on the contrary Spagnolo en vez de, en lugar de Italiano invéce di, anziché Tedesco statt.

irgàbbu , nm: isgabbu Definizione genia de marchighedhu, fossitedhu, chi si faet a is bardúfolas cun calecuna punta; genia de fossitedhu chi in sa pedhe abbarrat de sa fruschedha de sa pigota, marcu, singiale de unu male, de dannu Sinonimi e contrari iscabbu / ciarolu, cocone 1, fítulu, majodha, pizolu 1 / cdh. smarroculata 3. oje est morta Zigliana: cantu ne dat irgabbu!… Traduzioni Francese cicatrice de pustule de la variole Inglese variolous pustule scar Spagnolo picadura de viruela Italiano cicatrice da pùstola vaiolósa Tedesco Pockenausschlag.

irraghilàre , vrb Definizione bogare de is pantalones is coedhas o alas de sa camisa o de àteru bestimentu de pitzu Sinonimi e contrari irbardellare, irragare, isbragare, isbragugliare, ischígnere | ctr. aggheronare, arraghilare Etimo srd. Traduzioni Francese délier Inglese to ungird Spagnolo estar la camisa fuera de los pantalones Italiano discìngere Tedesco entgürten.

isaminaméntu , nm: isanimamentu Definizione ischinnitzu de istògomo de chie est arrefinau de su fàmene, genia de fàmene, de apititu forte o chi s'intendhet forte Sinonimi e contrari afinamentu, afinu, fàmene, francusina, isanimadura, sfinighimentu Frasi sa mammaluca mi gustabat ma apustis mi picabat a isanimamentu ◊ zuto su coro andhendhemindhe de s'isanimamentu! Etimo srd. Traduzioni Francese creux à l'estomac Inglese pangs of hunger Spagnolo languidez de estómago Italiano languóre di stòmaco Tedesco Gefühl der Leere im Magen.

iscampiàda , nf Definizione su bíere o su si fàere a bíere (e fintzes su andhare a bíere, a compidare) impresse impresse, un'iscutighedha, giustu su tanti de nàrrere chi s'est bistu o est andhau Sinonimi e contrari acerada, acherada, acrarada, incarada, incrarada / acostada, lómpia / iscuta, istraviara | ctr. cuada, iscumpàssida Modi di dire csn: èssere a iscampiadas, a s'iscampiada = a bicuacas, a tretus, a iscutas; fàghere css. a s'i. = in su mamentedhu chi unu si agatat chentza abbaidadu, chentza tentadu Frasi at fatu un'iscampiada a una de sas bidhas de su fúrriu ◊ semus triballendhe umpare ma nos vidimus a iscampiadas 2. l'apo bidu un'iscampiada Etimo srd. Traduzioni Francese en passant, instant Inglese glimpse, moment Spagnolo de pasada, instante Italiano sfuggita, àttimo Tedesco Augenblick.

iscartài , vrb: iscartare 1, scartai Definizione seberare e bogare abbandha o fintzes fuliare cosa metzana, su malu; giogandho a cartas, betare sa carta de iscartu; rfl. iscrobare, istesiare s'unu de s'àteru Sinonimi e contrari schiviri, stagiai 2. s'iscartat de sos amigos e si ritirat po contu suu Etimo itl. Traduzioni Francese écarter Inglese to reject Spagnolo descartar, descartarse de Italiano scartare Tedesco ausscheiden, abwerfen.

ischinàda , nf Definizione cropu de ischina, genia de móvia lestra Sinonimi e contrari innadu, ischitzinada, sédhidu Frasi iscúdere un'ischinada pro sere a cadhu ◊ s'àinu cun duas ischinadas sàrtiat concas de perda e prantones ◊ in pagas ischinadas ch'est pigadu a s'àrbure Traduzioni Francese coup de reins, frétillement Inglese blow with one's back Spagnolo golpe de riñones, esguince Italiano schienata, guizzo Tedesco Rückenstoß, Ruck.

ischissonàre , vrb: iscrissonare, scriscionai Definizione bogare sa raga (ischissone) a sa castàngia, bogare sa castàngia de su corgiolu ispinosu Sinonimi e contrari irragare, iscocotare, iscucudhare Frasi mi pogno a iscrissonare castagna a manos límpias! ◊ est ischissonanno e bodhinno castagna Etimo srd. Traduzioni Francese enlever la bogue Inglese to husk Spagnolo quitar el erizo de las castañas, escabuchar Italiano diricciare Tedesco Eßkastanien schälen.

iscoítu , agt Definizione nau de ccn., chi no tenet ite de fàere o impícios, fintzes in su sensu de iscabbúlliu, de no tènnere prus un'óbbrigu Sinonimi e contrari irgaitzu, líbberu | ctr. impreadu / dipendhente, presu Frasi si unu frade tuo ebreu o un’ebrea si vendhet a tie, ti at a servire ses annos, ma a su de sete che lu depes dispatzare iscoitu (Bb)◊ non bi at ne iscravos e ne iscoitos ◊ est iscoitu dae donzi incàrriga Traduzioni Francese sans engagements Inglese free Spagnolo libre de empeños Italiano lìbero da impégni Tedesco frei.

iscrúfulu , nm Definizione su iscrufulare Sinonimi e contrari cróchidu Etimo srd. Traduzioni Francese éclatement d'une bagarre Inglese burst of laughter Spagnolo estallido de risa Italiano scòppio, bòtto di risa Tedesco vor Lachen platzen.

iscufidàda , avb: iscunfidada Definizione a s'i. = a s'ispessada, candho unu no si dh'est ibertandho Sinonimi e contrari fidada, irfidiada, ispensada Frasi l'ant trampadu a s'iscufidada ◊ si fóscigat che colora e a s'iscufidada daet sa mossigada ◊ li at leadu su fizu a s'iscunfidada (T.Rubattu)◊ che un'isfoetada iscuta a s'iscunfidada mi as pienu su coro de assuconu Etimo srd. Traduzioni Francese traîtreusement Inglese treacherously Spagnolo de forma traicionera Italiano proditoriaménte Tedesco verräterisch.

iscúria , nf Definizione orina retesa, neghe de no urinare Traduzioni Francese rétention d'urine Inglese retention of urine Spagnolo retención de orina Italiano ritenzióne delle urine Tedesco Harnverhaltung.

isgangagliàre , vrb Definizione erríere a iscracàlios, a tzérrios, mòrrere de s'errisu Sinonimi e contrari chighigliare, iscacagliare Etimo srd. Traduzioni Francese rire à se décrocher la mâchoire Inglese to split one's sides with laughter Spagnolo desternillarse de risa Italiano sganasciarsi dalle risa Tedesco sich krummlachen.

ispalesónzu , nm Definizione su giare o fàere a ischire a craru, nau mescamente de s'acabbamentu de cójua, candho is parentes de s'ómine andhant a domo de sa fémina po assegurare sa cójua Sinonimi e contrari assecuronzu, cojancraru, ispalexinzu / cdh. palisugnu Traduzioni Francese action d'être évident Inglese revelation Spagnolo manifestación de que dos novios se van a casar Italiano palesaménto Tedesco Offenbarung.

ispallaritzàre , vrb Definizione inartare is codhos, fàere de codhos coment'e po nàrrere chi de su chi at inténdhiu o dhi ant pediu no ndhe ischit, no ndhe dh'importat Sinonimi e contrari incodhare, ingropire Traduzioni Francese hausser les épaules Inglese to shrug Spagnolo encogerse de hombros Italiano fare spallucce Tedesco die Achseln zucken.

ispalpedhàre , vrb: isprapedhai, isprapiedhai, isprepedhai, isprepedhiare, ispripiedhare, sprapadhai Definizione isperriare deunudotu, apèrrere bene is ogos, is prabaristas, o fintzes àteru Sinonimi e contrari ilbambarriare, irbarriolare, ispamparinare, ispamporionare, isparpalociai, ispitzulinare, sparrancai / abberberedhare, acrabionare, allutzighinare, sparrunchiai / allampare Frasi iat isprapedhau is ogus chi pariant duas làntias ◊ Bissentedhu furiat isprepedhendi is ogus po biri mellus ◊ ispripiedhat sos ogos po cumprènnere si est abbizu o drommidu 2. est abarrau cun is ogus isprapedhaus de sa timoria ◊ est siciau cun is manus isprapiedharas in is ginugus Etimo srd. Traduzioni Francese ouvrir grand Inglese to open wide Spagnolo abrir los ojos, abrir de par en par Italiano spalancare gli òcchi Tedesco die Augen aufsperren.

ispampanài, ispampanàre , vrb: ispampinare 1 Definizione apèrrere in campu, deunudotu / ispampinare sos ojos = isprapedhai is ogus, fintzes ischidare Sinonimi e contrari ilbambarriare, ilbarrizare, imbarritzare, ispalpedhare, ispamporionare, isparpalociai, scampaniai, sparrancai / ismedhinare | ctr. serrai, tancare Frasi luego abberit sa gianna pro ch'essire su fiagu e ca s'upore no est pagu ispàmpinat su balcone ◊ mi est essidu de mente de ispampinare sa gianna de su frundhagu ◊ giuchiat sos ocros totu ispampinatos ◊ su butoni de custu frori est deretu a ispampanai Etimo srd. Traduzioni Francese ouvrir grand, rouler les yeux Inglese to open wide Spagnolo abrir de par en par Italiano spalancare, stralunare Tedesco aufreißen, verdrehen.

ispanàre , vrb Definizione nau prus che àteru de vites o cosas deasi, papare o consumare sa filetadura de no intrare prus sidhada e de no poderare ca no istringhet; pps coment’e agt., chi girat chentza istrínghere Traduzioni Francese foirer Inglese to strip Spagnolo pasarse de rosca Italiano spanare Tedesco überdrehen, ausleiern.

ispèra 1 , nf: spera 1 Definizione ràgiu de sole, filighedhu de lughe, súlidu de bentu lébiu lébiu: in is negas, nudha, mancu pagu pagu Sinonimi e contrari luche / frina Frasi sos ojos apenas iscanzados lassant passare un'ispera de lughe ◊ s'úrtima ispera de sole innantis de iscurigare 2. si sedent in carrera ue giòvanos bi at e antzianos a leare s'ispera (A.Casula) 3. est nighedha sa note, chene trata de luna: no si biet ispera! ◊ no bi at mancu un'ispera in cussu logu: su bestiàmine est morindhe de su fàdigu Etimo ltn. spera Traduzioni Francese rayon de lumière, rayon de soleil, souffle de vent Inglese sunbeam, glimmer of light, breeze Spagnolo rayo de sol, soplo de viento, brizna Italiano filo di luce, ràggio di sóle, àlito di vènto Tedesco Lichtbündel, Sonnenstrahlen, Windhauch.

isperragaltzònes , nf Definizione isperra cozones, erba de féminas, bussa de matzone, bussa o muscíglia de pastori (deosi po sa bisura de su frutighedhu): una genia de erba bona a firmare su sàmbene de is segadas (o de is féminas chi perdent sàmbene meda cun su mese) Sinonimi e contrari isperrabbatzinos, sperrabillitu, isperramudandhas Terminologia scientifica rba, Capsella bursa pastoris Etimo srd. Traduzioni Francese bourse-à-pasteur Inglese shepherd's purse Spagnolo bolsa de pastor Italiano bórsa pastóre Tedesco Hirtentäschelkraut.

«« Cerca di nuovo