néssiu , agt, nm Definizione nau de ccn., chi o chie no est bonu a nudha, fatu e lassau, de pagu abbilidade Sinonimi e contrari acinnessi, bovo, cartzellete, casticau, dissalliu, iltrudhadu, innangaradu Etimo spn. necio Traduzioni Francese de rien, incapable Inglese unfit, incompetent Spagnolo incapaz, inepto Italiano dappòco, inètto Tedesco untüchtig, nichtsnutzig, Nichtskönner, Stümper.

niàda 1 , nf, nm: niadu 2, nibada, nivata Definizione su frocare, fàere nie, ma fintzes fritu meda Sinonimi e contrari fiocada, niadura / nibera Frasi est fiochendhe meda: custa essit niada de sas mannas! ◊ tra una ghidhighia e una nibada, su tempus fit colandhe ◊ morzeit sa robba de sa niada manna in cuss'altura ◊ no l'apo a ilmentrigrare mai po cantu duro s'annu de su niadu mannu! 2. inoghe che at sole, ma in cuss'umbrinu bi est sa niada! Etimo srd. Traduzioni Francese chute de neige Inglese snowfall Spagnolo nevada Italiano nevicata Tedesco Schneefall.

niedhigòre, niedhigòri , nm Definizione negru de fumu, mascara bogada de linna ogiosa abbruxada po usu de imbarchinamentu, po giare o fàere colore niedhu po muros; fintzes marcu druchesau de pistadura Etimo srd. Traduzioni Francese noir de fumée Inglese lampblack Spagnolo negro de humo Italiano nerofumo Tedesco Ruß.

nuèra 1 , nf Definizione nues mannas a meda e càrrigas de abba, niedhas Sinonimi e contrari annuadura Frasi aeras pídigas e umbrosas solu traschias carrant e nueras de iscunortu (F.Piga) Traduzioni Francese amas de nuages Inglese mass of clouds Spagnolo nubarrón Italiano nuvolàglia Tedesco Gewölk.

nuschínzu , nm Definizione su nuscare Frasi ses inoghe cun nuschinzos de late a pretèndhere una parte de sole e de luna! ◊ e cantu tempus a ti chircare in su nuschinzu de onzi fiore! Etimo srd. Traduzioni Francese action de flairer Inglese smelling Spagnolo olfateo Italiano odoraménto Tedesco Riechen.

obèschere , vrb: ovèschere Definizione arrèschere in su gúturu, nau de sa cosa de papare chi no andhat a bia dereta e faet a tussire o chi s'ingurtit a trebballu / mi so obéschiu = m'est postu su mossu in bula, femu allupendimí Sinonimi e contrari abèschere, ammadèschere, arrancare, arrèghere, arrèschere, iscaussire / arròsciri Frasi si mi obeschet su pane de chiarju in s'obu de sa gorgobena (G.Delogu)◊ cudhu binu nche l'at ghetau a imboladura e azomai s'est obéschiu! 2. ma proite mi sichis a ingromorare, a obèschere solu a ti bíere acoconau, incolonconiu, barrosu? Traduzioni Francese avaler de travers Inglese to go the wrong way Spagnolo atragantarse Italiano andare di travèrso (détto di cibo) Tedesco sich verschlucken, in die Falsche Kehle geraten.

óbiga, óbighe , nf, nm: ópica, ópiche, ópicu, úpigu Definizione arretza a forma de sacu, acapiada a una pértia, po piscare trota, fata cun pigionatzos de ollastedhu de erriu (ma a logos fintzes gamu, àghimu); in cobertantza, brulla mala, fura / min. obighedhu Sinonimi e contrari arraciallu, arretza, filau, ganghiledhu, trotiadore / ghelea, giogada Modi di dire csn: fàghere s'óbiga = nadu in suspu, fàghere una cosa in debbadas, fàghere una cosa seguramente irballada; tortu che un'óbiga = dortu a unu gantzu (nadu de ccn., chi no arrexonat e no ponet mente) Frasi fint in su riu trazendhe s'óbiga prena de trota e ambidha ◊ tiu Gabini abiat pistau àndhalas de piscadore, cun arretzas a codhu, su berticale e s'ópiche 2. si cumandhas a isse già la faghes s'óbiga: mancu t'iscurtat! ◊ si ti pones a isse a sótziu già la faghes s'óbiga!…◊ bi est istada sa ruina de s'annada mala e de sas óbigas Terminologia scientifica ans Traduzioni Francese filet de pêche en forme de sac Inglese sack net Spagnolo red en forma de saco Italiano réte a sacco Tedesco sackförmiges Netz.

obighédhu , nm: opighedhu, pighedhu Definizione min de óbiga: genia de arretza pitica, intéssia craca, intrada in d-una frochidha de ferru posta in màniga Terminologia scientifica ans Traduzioni Francese petit filet de pêche Inglese small creel with a handle Spagnolo red pequeña Italiano cóppo Tedesco Kescher.

ocrítu , pps, agt Definizione de ocrire; chi est ammanniandho is ogos po isparare o frorire Sinonimi e contrari obiu Traduzioni Francese couvert de bourgeons Inglese gemmate Spagnolo brotado Italiano gemmato Tedesco Knospen treibend.

odhiólu , nm Definizione sa trota candho est de naschidórgiu, ancora pitica Sinonimi e contrari groli, seju 1, sodhiscu, trotischedha, tzurrita Terminologia scientifica psc Etimo srd. Traduzioni Francese alevin de la truite Inglese fry trout Spagnolo alevín de la trucha Italiano avannòtto della tròta Tedesco junge Forelle.

oghiadòre, oghiadòri , nm Definizione cudhu chi nanca pítzigat de ogu, ferit a ocru Sinonimi e contrari oghiesse, ogriarzu, pedhinu, pindàciu Frasi a unu chi podet fàghere male cun s'oghiada lu giamant oghiadore Etimo srd. Traduzioni Francese jeteur de sort Inglese jinx Spagnolo gafe, cenizo Italiano iettatóre Tedesco Unglücksbringer.

oindí, oindía , avb Definizione a dies de oe, a tempus de como Sinonimi e contrari como, oe Frasi sa bisura chi si podeus fai oindí de sa Sardigna est cussa de una terra cun d-un'ànima antiga Etimo srd. Traduzioni Francese de nos jours Inglese nowadays Spagnolo hoy en día Italiano oggigiórno Tedesco heutzutage

ólchidu , nm, nf: órchida, órchidu, órghidu, óschidu, úlchida Definizione prus che àteru, boghe, grida po dolore forte o dannu mannu Sinonimi e contrari addólimu, bérchida, írchidu, tzérriu Frasi fuindhe, a donzi passu una ruta e donzi ruta un'órchidu ◊ leados a istocadas, ant betadu un'óschidu e sunt mortos ◊ a s'acumpagnamentu de su mortu una giòvana fit pianghendhe a óschidos ◊ s'órchida sua tremiat sa domo, pariat chi bi aiat faladu unu lampu Etimo srd. Traduzioni Francese cri de douleur Inglese howl of pain Spagnolo grito de dolor, alarido Italiano urlo di dolóre Tedesco Schmerzenschrei.

oldíu , nm: ordidu, ordiu Definizione su filau chi s'isterret de unu ixubru a s'àteru in su telàrgiu (tramítidu in is litzas) po fàere su tessíngiu Sinonimi e contrari odríngiu Terminologia scientifica ts Traduzioni Francese chaîne, ensemble des fils parallèles disposés dans le sens de la longueur d'un tissu Inglese warp Spagnolo urdimbre Italiano ordito Tedesco Kette, Zettel.

olibédhu , nm: oliedhu, olivedhu, ulibedhu Definizione su frutu chi faet s'ogiastu, coment'e olia pitichedhedha, ma dhu narant fintzes a sa mata e a sa fògia de s'olia Frasi si su mere l'aiat innestadu, cust'ozastru no fit istadu goi batindhe galu oliedhu! ◊ de s'oliedhu faint is ollus santus Etimo srd. Traduzioni Francese drupe de l'olivâtre Inglese wild olive drupe Spagnolo drupa Italiano drupa dell'olivastro Tedesco Steinfrucht des Oleasters

ollerícinu, ollerícitu , nm: olleurrícinu, ozuarritzi, ozuerici, ozuerízine, ozuorrízinu, ozurítziu, ozuritzu Definizione s'ógiu chi si faet de sa cagamèngia, ma fintzes sa linna etotu Sinonimi e contrari cagamèngia, ollarrégiu Frasi po ti prugai comporadí s'olleurrícinu ◊ bufa ca ti faet bene, ca no est mancu ozuorrízinu, no! Traduzioni Francese huile de ricin Inglese castor-oil Spagnolo aceite de ricino, carapato Italiano òlio di rícino Tedesco Rizinusöl.

orchidàre , vrb: orchitare, orghidare Definizione abboghinare, pesare a tzérrios, a órchidos, po dolore o dannu mannu Sinonimi e contrari abbochinare, abboigare, addolimai, berchidai, iscramorai Frasi luego torraiat a orchitare comente fachent sos tzecos Etimo srd. Traduzioni Francese crier de douleur Inglese to howl with pain Spagnolo gritar por el dolor Italiano urlare di dolóre Tedesco vor Schmerzen schreien.

pabulósu , nm Definizione coa de margiani o limba de boe, una genia de erba Sinonimi e contrari coilóriga Terminologia scientifica rba, Echium italicum Etimo ltn. *papulosus Traduzioni Francese langue de boeuf Inglese bugloss Spagnolo viborera Italiano viperina maggióre Tedesco blauer Natterkopf.

padhàrzu , nm: palalzu, pallàrgiu, pallarxu, pallaxu, pazàgliu, pazàrgiu, pazarju, pazarzu, pedharzu 1, pedhasu Definizione sa domo de sa pàgia, logu inue si chistit sa pàgia, su fenu Sinonimi e contrari ttrs. padhàgiu / covadhete Frasi custa ua costoida profumat pedharzos e chintinas ◊ ti che ant frundhiu che paza intro de su pazàgliu ◊ at pienu su pedharzu de paza e de proendha pro sos boes ◊ fit lanzu che corru, totu istragiadu e avilongu pariat drommendhe in d-unu pedhasu Etimo srd. Traduzioni Francese meule de paille Inglese barn Spagnolo pajar Italiano pagliàio Tedesco Strohschober.

paltòre , nm: pastore, pastori Definizione chie pesat e contivígiat bestiàmene; foedhandho de cristianos, preide chi tenet contu ànimas, chi atendhet a su bene de s'ànima de sa gente Sinonimi e contrari masoneri Modi di dire csn: dare, leare bestiàmine in pastore = zenia de cuntratu: su mere ponet su bestiàmine e su pastore su pastorigonzu; pastoredha = merrisca, zenia de puzonedhu chi faghet abbitu ue bi at berbeghes Frasi no ti drommas, paltore, mira chi giughes fatu su matzone! ◊ istimo cussas manos de pastore, manos de late e lana, e cussa cara ue bentos fritos e suore bi ant iscritu su prétziu de su pane (S.Corriga)◊ pro unu pastore bi cheret pacu a che abbarrare imbojau in sos tadharanos de sa zustíssia Cognomi e Proverbi smb: Pastore Etimo ltn. pastore(m) Traduzioni Francese berger, éleveur de bestiaux Inglese shepherd, breeder Spagnolo pastor, ganadero Italiano pastóre, allevatóre Tedesco Hirt, Züchter.

«« Cerca di nuovo