melàgi , nm: melàrgiu, melaxi, melaxu Definizione parte de su casidhu inue s'abe faet su pane de su mele; covecu de ortigu o sipa chi tupat is casidhos de is abes Etimo ltn. *melariu Traduzioni Francese hausse de ruche Inglese honeycomb Spagnolo melero Italiano melàrio Tedesco Honigwaben.

melarègia, melarèja , nf: melarregra, melarreja Definizione taedha de mele, su pane de chera totu buidedhos paríviles, búsciulos, ue s'abe ponet su mele; su mele ancora in sa bresca Sinonimi e contrari arrega, avere, bresca, tipa 1 Terminologia scientifica sbs Etimo srd. Traduzioni Francese rayon de miel, gaufre Inglese honeycomb Spagnolo panal, bresca Italiano favo Tedesco Wabe.

mesanía, mesaníu , nf, nm Definizione su tretu o parte de mesu de una cosa, de unu logu, de una mannària, de unu tanti, tra duos logos / a m. de su séculu = a sa bandha de sa metade de su séculu Sinonimi e contrari mesale, mesu Frasi no so giómpidu mancu a mesania de su resultadu ◊ su monumentu l'ant fatu in mesania de sa piata ◊ canno ti bient superendhe sas sinzas de mesania, in s'istrada, ti faghes contare perigulosu ◊ cussu logu si agatat a mesania de duas bidhas ◊ su fabedhare de unu pópulu no est su matessi dae su mesaniu a s'oru (M.Columbu) Etimo srd. Traduzioni Francese ligne médiane, ligne de sécurité (di una stada) Inglese middle Spagnolo medianería Italiano mezzerìa Tedesco Mitte, Straßenmitte.

minestròne, minestròni , nm Definizione papare fatu mescamente cun pisu, chíghere, lentígia o àteros laores deasi, cun erbas, patata, fenugu (areste), àpiu e minestra (sucu, frégula) o fintzes macarrones orrugaos; nau in cobertantza, ammesturitzu, improdhu, cosas betadas apare chentza régula Terminologia scientifica mng Etimo itl. Traduzioni Francese soupe de légumes Inglese minestrone (vegetable soup) Spagnolo menestra Italiano minestróne Tedesco Gemüsesuppe, Mischmasch.

mintevógu , nm Definizione chie ponet o bogat fogos, nau in cobertantza in su sensu chi ponet sa gente a brigare, a gherrare, s'unu contr'a s'àteru Sinonimi e contrari bestivocos, imbrastieri, imprenidore, insulladori, piliseri, supuzadore, supuzeri, trebuleri, triuladore Frasi est unu mintevogu de sos mannos, e puru imbrastieri! Etimo srd. Traduzioni Francese fauteur de troubles Inglese instigator Spagnolo instigador Italiano sobillatóre Tedesco Hetzer.

mischinzàre , vrb Definizione èssere o istare in mischinzia, a mindhighiu, in su pagu a tropu, in su bisóngiu, àere bisóngiu / m. de… = àere bisonzu de… Sinonimi e contrari arrunzinare Etimo srd. Traduzioni Francese avoir de la pénurie Inglese to be in shortage Spagnolo vivir en la estrechez Italiano avére penùria Tedesco mangeln, in beschränkten Verhältnissen leben, abgebrannt sein.

moderína , nf, nm: modinia, moredina, moretina, moridina, muderina, mudrina, muredhina, muredina, muredinu, muretina, muridina, muridinu, muritina Definizione mura de pedra, muntone de pedra arregorta comente ndhe essit in s'aríngiu, in is terras trebballadas, ma fintzes assentada: muredinu est muredhu puru Sinonimi e contrari morighina, muragadha, muredha, murissina Frasi sos narvonajos faghiant sa linna a carvone e sa pedra la colliant tota a moderinas ◊ fit tota sa tzitade una ruina, muredinas de pedra cun calchina ◊ sa tzitade l'ant fata a una muridina cun sos bombardamentos ◊ su pastoredhu est a libbru in manu in sa mudrina, cun sos anzones paschinne 2. si est sétziu in su muredinu isciorrocau Etimo srdn. Traduzioni Francese amas de pierres Inglese heap of stones (rubbles) Spagnolo majano, montón de piedras, escombros Italiano murìccia, cùmulo di piètre, di macèrie, mòra Tedesco niedrige Steinmauer, Steinhaufen.

montarésu , agt, nm Definizione de montes, chi istat in o benit de montes Sinonimi e contrari montalzu | ctr. bidharesu Frasi bentu montaresu, chi falat dae s'ala de montes Etimo srd. Traduzioni Francese de montagne, des montagnes Inglese mountain (dweller) Spagnolo de monte, montano Italiano montano Tedesco gebirglich.

morísca , nf: murisca Definizione figumorisca, genia de mata a tàulas (o palas) totu súciu (is prus noàdiles), ladas e grussas (su truncu), longas prus de prammu, cun su corgiolu chi no lassat passare s'abba, cun is fògias chi parent agúgias, a ispina: faet meda fintzes in logu de terra làngia o paga e agguantat su sicore, bogat (mescamente in is oros de sa tàula) unu frutu cun su corgiolu ispinosu meda, a ispinas pitichedhedhas totus impare, a fileras, est de sabore druche e cun sèmene meda; una calidade (m. areste o cràbina) est prus ispinosa in sa tàula e in su frutu (bonu che a sa maseda) e dha ponent meda a fàere cresura / foedhandho de frutu, sèmpere upm.; crestai sa figumorisca = segarecheli su culatzu, chi zughet prus ispina; morisca incarnada in sa tàula = mustaciolu o sagura; morisca essida in mesu de sa tàula = voe taedhare, marighedha Sinonimi e contrari carrúciu 1, ficumorisca, fiughíndia Frasi su rocarzu l'ant prantadu totu a moriscas ◊ sas moriscas sunt fiorindhe ◊ s'astraore at ispérdidu sas moriscas 2. sa morisca est bona a fàghere saba ◊ bodhi morisca, iscorza e màniga! ◊ a l'ispuligare sa morisca daet cumbata! ◊ sa morisca si leat cun sa punta de duos pódhighes e no a manu prena (e cheret, menzus, iscovitada innanti) Terminologia scientifica frt, Opuntia ficus-indica Traduzioni Francese figuier d'Inde, figuier de Barbarie, figue de Barbarie Inglese prickly pear Spagnolo nopal Italiano fico d'India Tedesco echter Feigenkaktus.

moríscu , nm: muriscu Definizione trigu de Índia (benit de is Américas), genia de laore chi faet a canna grussa, prena, arta mancari metro e mesu o prus, a fògias mannas longas e ladas e bogat coment'e ispigas imbodhigadas in sa terga a tantos pígios: s'ispiga chi bogat (corra, cozorotu, cucuta, pannucra), una o de prus, de unu prammu de longària, in is nodos de sa canna, est fata de un'ossu o cau (trútiri o tutuàciu a bisura de cilindru prenu ma unu pagu a punta) e portat su granu totu a fileras a inghíriu, in colore grogo candho est lómpiu, de forma coment’e dente, est totu imbodhigada a istrintu e a tantos pígios de terga, o capa, impanna (pàgia, genia de fògia), e in punta ndhe bogat sa seda o tzota (genia de pilos longos finedhedhos chi ndh'essint a cherrione comente at fatu su granu)/ a/c. coment'e genia de laore e coment'e granu est upm; unu m., duos moriscos = un'ispiga, duas ispigas de moriscu; isprunire m. = irranare, istacare su granu de s'ossu Sinonimi e contrari cicilianu, tridicumoriscu, trigaíndiri, trighéndia, trigulianu, trigumoria Frasi sa badhe fit totu a ortos prenos a basolu e a moriscu ◊ mi apo manigadu duos moriscos arrustidos Terminologia scientifica lrs, Zea mays Etimo ctl., spn. morisco Traduzioni Francese maïs, blé de Turquie Inglese maize Spagnolo maíz Italiano granoturco Tedesco Mais.

mortuniédhu 1 , nm Definizione nada cun custu númene ca su frutu assimbígiat a una conca de mortu, est erba de sa matessi genia de sa buca de cane o de leone Terminologia scientifica rba, Misopates orontium Traduzioni Francese tête de mort Inglese anthirrinum Spagnolo boca de dragón Italiano gallinàccio, gallinèlla Tedesco eine Gartenlöwenmaulsorte.

múculu , nm Definizione sa chera a bisura de cannedhu, a istiàrica; cora de chera comente calat iscagiada candho est alluta sa candhela; fintzes s'orrughedhu chi abbarrat de una candhela ispaciada Frasi sas abes daent sa matéria prima pro s'indústria de sos múculos de chera ◊ su ventu survat e su muculedhu si ndhe morit ◊ unu muculitu morimori fachiat luche a tantu dispiachere… Etimo itl. Traduzioni Francese bout de chandelle Inglese candlend Spagnolo moco Italiano mòccolo Tedesco Kerzenstumpf.

mudecràrju , nm: mudegàrgiu, mudejalzu, mudejarzu, mudexalzu, mudrecarju, mudregarzu, mudregaxu, muldegraxu, muntrecàgliu, murdegàrgiu, murdegaxu, murdegazu, mutrecarju Definizione donnaghe de mudegu, logu totu prenu de mudegu Etimo srd. Traduzioni Francese champ de cistes Inglese cistus grove Spagnolo jaral Italiano cistéto Tedesco Zistrosenhain.

muntonínu , nm Definizione pedhe de mascu brebeghinu Traduzioni Francese cuir de mouton, basane Inglese ram skin Spagnolo piel de musmón Italiano pèlle di montóne Tedesco Schafleder.

muràche , nm Definizione muru de pedra assentada chentza impastu; a logos fintzes nuraghe Sinonimi e contrari muragadha, murubbullu / nurache* Frasi at tancau sas cussorjas a muraches ◊ si est pasau in d-unu murache Traduzioni Francese mur de pierres sèches Inglese dry wall Spagnolo muro en seco, tapia Italiano muro a sécco Tedesco Trockenmauer.

murichèdha , nf Definizione unu tanti pagu pagu (de cosa de papare, de bufare, de àteru) Sinonimi e contrari arroghedhu, pibinida, pimpirida, piticada, ticu, tzuniedhu Traduzioni Francese petit peu, petit bout, une goutte de vin Inglese tiny bit Spagnolo pellizco, gota Italiano zinzino Tedesco Stückchen (mangiare), Schlückchen (bere).

murtàrgiu , nm: murtarju 1, murtarzu, murtaxu Definizione logu totu tupas de murta, chi dhue creschet murta meda Sinonimi e contrari murtale, murtedu, murtitzarzu / cdh. multàgiu Terminologia scientifica slg Etimo srd. Traduzioni Francese lieu planté de myrtes Inglese myrthegrove Spagnolo lugar poblado de arrayanes Italiano mirtéto Tedesco Myrtenhain.

muscéllu , nm Definizione pisci saliu, pruschetotu petza de tunnina salia e asciutada Sinonimi e contrari musciamari Terminologia scientifica mng Traduzioni Francese filet de thon séché Inglese salt fish (generally prepared with tuna meat) Spagnolo mojama Italiano mosciame Tedesco Salami aus Thunfischfilets.

nèa 1 , nf, nm: neu Definizione pintirighinu de diferente colore in sa pedhe, una genia de cancru (po su prus nudha de malu, ma a bortas, candho si tzucat a crèschere, malu e de bogare impresse); foedhandho de linnas o de frutuàrios, genia de nodighedhu; foedhandho de su fàere, de su cumportamentu, pecu, difetu Sinonimi e contrari negru, ula 2. prima fis sentza unu neu, como ses totu perfia! (I.Virdis) Etimo ltn. neus Traduzioni Francese grain de beauté Inglese naevus (spot) Spagnolo lunar Italiano nèo Tedesco Muttermal, Mal, Schönheitsfehler.

nerbiàda , nf: nervada Definizione cropu, iscutulada de nérbiu, de foete Sinonimi e contrari innerbiada, ischirriolada, iscorriada Frasi a sos iscraos los leaiant a nerbiadas si proaiant a ndhe arritzare s'ischina triballendhe Traduzioni Francese coup de cravache Inglese whipping Spagnolo latigazo Italiano scudisciata Tedesco Peitschenhieb.

«« Cerca di nuovo