umbrài , vrb: umbrare Definizione betare o fàere umbra, pònnere in s'umbra, pigare umbra: si narat a sa matessi manera de assoliare; ingòllere umbra, assicare coment'e biendho umbra mala, pantumas Sinonimi e contrari abbabbarrotai, addojare, adumbrai, arreselai, assumbrai | ctr. assoliare Frasi un'àrbure de nughe umbraiat sa parada ◊ mi ponzo a umbrare ◊ teniat su meriagu po umbrai is brebeis 2. in s'assolada ísula nostra antiga carestias de abba umbrant su logu ◊ a is gianas unu fundu de tamatas dhis est bastanti po umbrai ◊ s'ebba mea si est umbrada Etimo ltn. umbrare Traduzioni Francese faire de l'ombre, prendre ombrage Inglese to overshadow Spagnolo sombrear Italiano ombrare Tedesco beschatten.

ungàda , nf: ungiada, ungrada Definizione cropu de unga, de farranca Sinonimi e contrari frascada, iscarràfiu Frasi issos, in logu de sa bona bénnida, si la leant a bicos e ungiadas ◊ ungiadas e ràfios at pigadu! ◊ su gatu mi at donau un'ungrada a faci Etimo srd. Traduzioni Francese coup de griffe Inglese scratch Spagnolo zarpazo Italiano unghiata Tedesco Krallenhieb.

urósu , agt: aurosu* Definizione chi tenet bonas uras, chi portat fortuna Sinonimi e contrari afoltunadu, assortadu, auradu Frasi rusignolos e canàrios intonant s'urosu cantu Traduzioni Francese qui a de la chance, qui porte bonheur Inglese good wish, lucky Spagnolo que tienetrae buena suerte Italiano augurale, fortunóso Tedesco Glückwunsch.

vavàtza , nf Definizione sa bandha de aintru de is còscias Terminologia scientifica crn Traduzioni Francese partie intérieure de la cuisse Inglese inside face of the thigh Spagnolo entrepierna Italiano fàccia interna della còscia Tedesco Innenseite des Oberschenkels.

vinatéri , nm Definizione bendhiolu de binu Sinonimi e contrari tzilleràgiu Traduzioni Francese marchand de vin Inglese wine-seller Spagnolo vinatero Italiano vinàio Tedesco Weinhändler.

zinzíu , nm, nf: ciciu 1*, zizia 3, ziziu Definizione orrugu de istrégiu de terra o de ghisu; frorighedhu de campu e fintzes frocu o àtera cosighedha po bellesa / ziziu grogo = caragànciu Sinonimi e contrari cicia 1, zínzili / ghísciu / fioredhu, zizioli Frasi cussu curustu no cúmbidat a nemmos mancari lu facant a zizios! ◊ in su presépiu bi aiat berveghedhas de zinziu 2. sos zizios de su campu cherent abba e sole pro èssere bellos ◊ za si ndhe at postu de zizios e de fetas, cussa!…◊ pintat che zizios totu su chi acatat Traduzioni Francese débris de terre cuite, petite fleur Inglese shard, small flower Spagnolo trozos, flor pequeña Italiano còccio, fiorellino Tedesco Scherbe, Blümchen.

zísa , nf: zisu Definizione bisura, prus che àteru nau sèmpere po assimbígiu: a z. de… = comenta a…, a manera de pàrrere…, a usu de… Sinonimi e contrari disa, ghisa 1 Frasi bi aiat pensadu su tempus a la modellare a cussa zisa ◊ a la mirare benint dae atesu in medas, a zisa de profiscione ◊ cussu est a zisa de fustialvu ◊ est incapotadu a zisa de mammutone ◊ a zisu de marrania ◊ las sutzant a zisu de ampullitas ◊ faedhat a zisa de macu Etimo itl. Traduzioni Francese en guise de Inglese like Spagnolo guisa, modo Italiano a guisa Tedesco wie.

zoronàda , nf: (sa z. = sazoronàda) gerronada* tzorronata, zorronada, zorronata Definizione die de trebballu; su badàngiu, sa paga, su trebballu de una die Modi di dire csn: conchistare, lucurare, acapidare, pèrdere sa z. = trabballai po cosa, trabballai po debbadas; andhare o èssere a sa z. = no àere unu triballu fetivu, unu postu, triballare a dies; z. anzena = fata a contu de àtere; fàghere z. bona = trabballai, godangiai meda; fàghere z. = totu su triballu chi si podet fàghere in tempus de una zoronada, triballare chentza pèrdere tempus; cumprire sa z. = fàghere z. manna, triballare totu s'ora chi faghet; essire sa z. = àere zoronada, èssere chircados a triballare; collire sa z. = andai a trabballai, si cumbinat de èssiri circaus; chircare o leare a unu a sa z. = a fàghere triballu a zoronadas Frasi mi ndhe andho che operàgiu chi at servidu sa zorronada (A.Casula)◊ su póberu no at àteru aficu si no sa miserina zoronada ◊ acomi tristu a zorronada anzena! ◊ mi fato carchi bruncone de linna candho no mi essit zoronada ◊ collidila, sa zoronada, candho essit! ◊ chircaimus a Fulanu a sa zoronada pro ispilire olia Traduzioni Francese journée de travail Inglese day Spagnolo jornada, jornal Italiano giornata Tedesco Arbeitstag, Tagelohn.

, nm: giú*, zubu, zuo, zuvu Definizione loba de boes domaos chi si ponent imparre po tirare su carru, s'arau o àteru / min. zuvitu, pl. zuos Sinonimi e contrari ciuntu Frasi aiat imparatu deretu a cropare su zuvu a su zuvale ◊ sas campanas che las ant antziadas a campanile chin duos zubos totu galavera ◊ su sero est torradu su maridu cun d-unu carru de paza pro su zuo Traduzioni Francese une paire de bœfs Inglese yoke oxen Spagnolo yunta de bueyes Italiano còppia di buoi Tedesco Ochsenpaar.

zuncuvémina , nm Definizione giuncu a tres atzas, a triàngulu Sinonimi e contrari sènsene Terminologia scientifica rba Traduzioni Francese jonc de la famille des cypéracées Inglese reed Spagnolo juncia Italiano cìpero Tedesco Zypergras.

zúnta , nf: giunta* Definizione is manos postas impare cun is pódhighes bene acostios apare coment'e a fàere una conchedha o cíchera a pigare cosa; sa cosa chi cabet in is manos postas deasi Sinonimi e contrari farrancada Frasi dàemi una zunta de méndhula, de olia, de cariasa ◊ leare sa cosa a zuntas ◊ in sa funtana at bufadu s'abba a zuntas ca no bi aiat isterzu a umprire Traduzioni Francese creux de mains Inglese double-handful Spagnolo hueco de la mano, almorzada Italiano giumèlla Tedesco zwei Handvoll.

zúra , nf, nm: giua 2, zuru 1 Definizione orrugu de terrenu cumonale giau a prènnere a ccn.; tretu de terrenu piticu, mescamente po fàere domo; tretu fintzes ananti de domo, in s'orruga, orruga etotu, e a logos fintzes leada, su logu / essire dae z. = (in cobertantza) esagerare Sinonimi e contrari iscaparrone Frasi fint brigandhe binti annos pro una zura 2. sa Comuna at dadu totu zuras de batoschentos metros pro si fraigare sa domo 3. donzunu si mundhat sa zura sua e gai sa carrela abbarrat neta ◊ su sero primu de mesaustu, sos ómines in bidha giughent a codhu in sos zuros piús antigos sos Tres Candhaleris 4. sont ridendhe pro sos istorodhos chi ant intesu, ma totu abbarrat intro de sas zuras de su rispetu Traduzioni Francese lot de terrain Inglese lot Spagnolo parcela de terreno Italiano lòtto di terréno Tedesco Parzelle.

«« Cerca di nuovo