pirédhu 1 , nm Definizione genia de crau fatu de linna; in calecunu logu est fintzes s'ingurtidórgiu Sinonimi e contrari giau, obbibi, pilu 1, pirodhu / agaju, àngua, gagaju, gragaristu, saxinedhu Frasi sa crabiga no si ndh'essit dae s'iscala ca a s'ala prus fine zughet unu piredhu a la muntènnere Cognomi e Proverbi smb: Pireddu Etimo srd. Traduzioni Francese cheville de bois Inglese wooden pin Spagnolo clavija, espiga Italiano cavìcchio, chiòdo di légno, piuolino Tedesco Holzpflock, Holznagel.

piscagiólu , nm, agt: piscajolu Definizione chie piscat, chi serbit a piscare (deosi si narat fintzes de sa terudha pertunta, cussa de aggrumai, po piscare s’ispruma) Sinonimi e contrari piscadore Frasi sa balca piscagiola piscat in altu mare aligusta e pazellu…◊ sos piscajolos batint su pische friscu dae Bosa, a bidha 2. dae sa fentana si nche vident duas barcas piscajolas Etimo itl. pescaiolo Traduzioni Francese chalutier, bateau de pêche Inglese fishing, fishing boat Spagnolo pesquero Italiano pescheréccio Tedesco Fisch…

piscèdha , nf, nm: pischedha, pischedhu Definizione mógliu, genia de istrégiu tundhu, fundhudu e prus apertu in artu (segundhu sa forma chi si bolet giare), totu istampau in su fundhu e in costaos, de linna o de allumíniu, ue si ponet su casu piscau de su chedhàrgiu po dhu fàere iscolare e intostare: si narat mescamente cun su significau própriu de casu e si narat pruschetotu aiscu, díscua in su sensu de s’istrégiu; genia de istrégiu de diferente mannària, iscartedhu de pértigas intéssias (ollastu, modhitzi, lumu, sàlighe) po pònnere prus che àteru cosa de sartu: is costaos si faent fintzes cun canna isperrada, is oros si acabbant cun sa pértiga chi lompet de su fundhu, is postas, (e cun cussas de mesania – partes contràrias in su diàmetru – si faet un’asa sola) faendho arresurtare sa buca prus pitica de su fundhu, o cantepare, dipendhet de comente s’intessent is giros – totu cantepare o prus piticos – a manu a manu chi si artzat / min. pischezone, pischizolu, piscedhitu Sinonimi e contrari aiscu, discuedhu, frussella / coignolu, scartedha / postura 1 Modi di dire csn: partis de sa pischedha: fundhu, costazos, oros, asa; piscedha de casu = unu pischedhu de casu; sa pischedha de sos ocros = sa calanca de s'ogru Frasi dhi at fatu portai una piscedha de casu ◊ dhi giau unu bellu cacòi e una mesu piscedha de casu ◊ cun custu late faghimus bellos pischedhos de casu ◊ pro s'afitu de sa terra li ant dadu cos'e pischedhos de casu ◊ stau bèni meda, coment'e unu topi aintru de una piscedha de casu ◊ pro ratare segamus unu pischedhu de casu betzu 2. prenamus sa pischedha de ua a che la ghirare a bidha ◊ batiant pischedhos de ficumurisca ◊ sas féminas ant aferradu onzuna su pischedhu sou e ant comintzadu a binnennare ◊ su dinari est che una pischedha de figu ’e tríulas: durat pagu! 3. nos intendhimus sa tentascione a múghidas in sas uricras e chin sos istedhos in sa pischedha de sos ocros Cognomi e Proverbi smb: Piscedda, Pischedda, Pischeddu Terminologia scientifica stz Etimo ltn. fiscella, fiscellus Traduzioni Francese faisselle, forme de fromage Inglese chesse-mould Spagnolo encella, formaje, queso Italiano cascino, fiscèlla, fórma di formàggio Tedesco Käseform, Weidenkorb, Käselaib.

pispinidúra , nf Definizione su pentzamentu e is dolores chi benint a sa fémina príngia candho si sentit de s'illibbertare Sinonimi e contrari dolorias, penas, pispinu, subrina Etimo srd. Traduzioni Francese douleurs de l'accouchement Inglese labour pains Spagnolo dolores Italiano dòglie Tedesco Wehen.

pistòre , nm Sinonimi e contrari pistada, pistadura Etimo srd. Traduzioni Francese raclée, volée de coups Inglese crushing Spagnolo trituración, molienda Italiano pestatura Tedesco Zerstoßen, Schläge, Prügel.

piueràza, piueràzu , nf, nm Definizione pruine bolandho, pesau a bolare Sinonimi e contrari peúere, proine Frasi una nue de piueraza che intreit in sas zannas abbeltas Etimo srd. Traduzioni Francese tourbillon de poussière Inglese dust cloud Spagnolo polvareda Italiano polverìo Tedesco Staubwolke.

pobidhéri , agt Definizione de domo, chi est fatu in domo, nau de su pane Etimo srd. Traduzioni Francese de ménage Inglese homely Spagnolo casero Italiano casaréccio Tedesco häuslich, Haus.

pódhine , nm Definizione sa parte prus bianca e fine de sa farra de su trigu; su pane chi si ndhe faet (si distinghet de su crivàgiu – chi no est civraxu –, prus niedhudu e prus pagu gustosu de sabore)/ pane pódhine (grussu) = ispianada, cogone Sinonimi e contrari boledu, podha 1, scèti Frasi zughiat unu bículu de casu, de pane pódhine e unu ticu de binu ◊ su sacerdote depiat picare unu punzu de pódhine e de ozu, chin s’incensu, e lu depiat brujare in s’artare 2. babbu e mamma lis cheriant pònnere calchi pacu chin casu, sartitza, pódhine e àteras cosas a manigare in viazu Cognomi e Proverbi smb: Poddine, Poddini Terminologia scientifica pne Etimo ltn. polline(m) Traduzioni Francese fleur de farine Inglese superfine flour Spagnolo harina de flor Italiano fior di farina Tedesco Auszugmehl.

podhinósu , agt Definizione nau de farra, chi portat pódhine meda; chi est intzitziedhau Sinonimi e contrari fodhinosu / mascarosu Etimo srd. Traduzioni Francese plein de son Inglese branny Spagnolo con mucho salvado Italiano cruscóso Tedesco kleiig.

ponapàre, ponapàri, ponapàru , nm: ponimpari Definizione chie costumat a istare betandho apare naendho cosas chi no funt, ponendho male de s'àteru, ponendho a brigare s'unu cun s'àteru Sinonimi e contrari afusadore, afuseri, limbibúdidu, mintapare, missimpari, tragalleri Terminologia scientifica ntl Etimo srd. Traduzioni Francese semeur de discorde Inglese troublemaker Spagnolo encizañador, soplador Italiano mettimale Tedesco Störenfried.

pòre , nm Definizione cantidade manna, meda, aira / avb., a p. = meda Sinonimi e contrari aira, meda, muntone / bundhàntzia Frasi che ghirabat unu pore de dinare ◊ terra bona cussa: su pore chi ocannu est batindhe l'ant a zúchere a montovu! ◊ cun totu su pore chi aiant, medas fint bestios che pidores ◊ bidu as su pore de s'erba chi bi est? ◊ l'ant arrocau unu pore de carabbineris ◊ in cussa dommo bi est su pore: cada gràssia de Deus! 2. nche li mandhant robba de ortu, frútura e binu a pore ◊ arribbant a pore sas rúnchines ◊ si fit divertiu a pore ◊ sa musca si li ghetaiat a pore Etimo ctl. por Traduzioni Francese myriade, un très grand nombre de Inglese multitude, very much Spagnolo sinfín, muchísimo Italiano mirìade, moltìssimo Tedesco Myriade, sehr viel.

poxilósu , agt: pulicosu, puligiosu, puligosu, pulixosu Definizione chi portat púlighe, chi est càrrigu prenu de púlighe Sinonimi e contrari cdh. puliciosu Cognomi e Proverbi prb: cini si corcat cun calledhu si ndi pesat puligiosu Etimo srd. Traduzioni Francese plein de puces Inglese flea ridden Spagnolo pulgoso Italiano pulcióso Tedesco flöhig.

prammarítza, prammarítzia , nf Definizione su fedu minudu o trotischedhu (upm) de sa canina, ma fintzes sa canina manna bona de pòdere papare (cantu una manu) Sinonimi e contrari cania 1 Frasi cussus candu benint a pigai pisci circant sempri prammarítzia 2. sa cania… candu est matuca cantu sa manu dhi naraus prammaritza e candu est prus piticu dhi naraus caniotu Terminologia scientifica psc Traduzioni Francese alevin de la daurade Inglese gilthead bream alevin Spagnolo alevín de dorada Italiano avannòtto dell'orata Tedesco Fischbrut der Goldbrasse.

pratòri , nm: pretore, pretori Definizione giúdice chi cumponet pretos prus che àteru in primu gradu, tenet cumpeténtzia in su mandhamentu e solu po unas cantu chistiones / fàchere dimandhas cun sa cara de unu pretore = che unu chi imbístigat chirchendhe sa curpa Frasi calchi cosa no la naraia comente cheriat issu: tandho si bi atacaiat che pretore ◊ seu isprichendidhu sa cosa po chi su pratori dha potzat isprobugai! Terminologia scientifica prf Traduzioni Francese juge de première instance Inglese lower court judge Spagnolo juez de primera instancia Italiano pretóre Tedesco Amtsrichter.

prèsa , nf Definizione in is impiantos elétricos, aparíciu a ue lompent is filos (línia) e faet a pigare sa currente / fai p. (fuedhendi de ciumentu impastau) = intostare, essire forte Traduzioni Francese prise de courant Inglese plug, setting Spagnolo toma, enchufe Italiano présa Tedesco Steckdose.

pretúra , nf Definizione ufíciu de su pretore, su tribbunale de su mandhamentu Frasi si no pagas ti avisu a pretura! Traduzioni Francese tribunal de première instance Inglese magistrate's court, courthouse Spagnolo juzgado Italiano pretura Tedesco Amtsgericht.

pròba , avb, prep: aproba, probe, probi, próbiu, prope, propes, prove Definizione a pagu tretu, a pagu tempus, nau fintzes in su sensu de andhare bene a fàere ccn. cosa / a probe de, a p. a… = acanta de, acanta a…; a propes tuo, suo = acurtzu tou, sou, acanta tua, sua; a prope = luego, a presse Sinonimi e contrari acanta, acultu, afaca | ctr. atesu Frasi già est a prope, a umbe ses annanne!…◊ sa lampanedha de cussa creadura est mori mori, che sa luna chin s'istedhu a prope ◊ tres ómines fint ritzos a propes suo ◊ - Candho naschit su pitzinnu? - A prope! 2. sa gara poética fit a proba a incomintzare ◊ est probe a su fossu ◊ passemus gai probe a su cuzone de sa gula pecados intendhendhe giustos a meressida passione (P.Casu)◊ cussa est sa piús probe a nois ◊ fia a prope a ndhe pèrdere su podere ◊ est bolau in artu a probi de su soli ◊ che los at rimunidos a propes suo Etimo ltn. prope Traduzioni Francese tout près, près de Inglese near Spagnolo cerca Italiano vicino Tedesco nahe, dabei, daneben, nah, nebenan, Nachbar.

prubbicàtas , nf pl: pubblicata, pubbricada, pubbricata Definizione paperi cun is númenes de is giòvonos (o no giòvonos!) chi ant decídiu de si cojuare, a manera chi totus dh'ischípiant (e poite, si pentzat, dhue podet àere cosa in contràriu)/ fàghere sas prubbicatas = arregossiare, pònnere sos papiros, o sas cartas, in crésia de comente ómine e fémina si cherent cojare Sinonimi e contrari ammonestatzioni, prenúnscia Frasi po sa coja de custus dus est totu prontu, su vicàriu at fatu is prubbicatas puru ◊ aiant detzisu de si coxuare e aiant postu sas prubbicatas in su Comune e in chéxia Etimo ctl., spn. publicata Traduzioni Francese publications de mariage Inglese banns Spagnolo amonestaciones Italiano pubblicazióne matrimoniale Tedesco Aufgebot.

prudòne , nm: brutone*, prutone, pudrone, pudroni, purdoni, putrone, vurdone Definizione sa prima àghina (prima muta o pasia) comente dha bogat su fundhu de sa bide; s'ispiga de su moriscu; is bobbois chi portant a piscare po esca; cosa posta craca a bisura de pibiones de àghina in d-unu gurdone; genia de ricamu Sinonimi e contrari budrilloni, gudrilloni, gudroni, iscala 1, trone Frasi prannucas de chessa, prudones de tandha ◊ candho sas ispinas de bidhighia si zirant in prudones de selenu, a boghe de prantu muto Terminologia scientifica rbr Traduzioni Francese grappe de raisin Inglese bunch of grapes Spagnolo racimo Italiano gràppolo d'uva Tedesco Weintraube.

prueràrgia, prueràrza , nf: prugheraza Definizione pruine etotu ma pigau a meda, a nue Sinonimi e contrari brúere, bruine, piúghere Frasi nue de prugheraza ◊ prugheraza de istedhos nobales mi est fudighinandhe sa petorra (G.Piga) Etimo srd. Traduzioni Francese tourbillon de poussière Inglese dust cloud Spagnolo polvareda Italiano polverìo Tedesco Staubwolke.

«« Cerca di nuovo