A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

doloràre , vrb Definizione provare dolore, sufrire, patire dolore Sinonimi e contrari penai, penoriare, sufrire Frasi gi ne tenes it'e dolorare!…

dolòre, dolòri dabòri

dolorías , nf pl Definizione is dolores de candho sa fémina ndh'est faendho su fedu Sinonimi e contrari penas, pispinidura Etimo ctl. doloria Traduzioni Francese douleurs de l'accouchement Inglese labour pains Spagnolo dolores Italiano dòglie Tedesco Wehen (Pl.).

dolorída , nf Definizione punta de dolore forte / èssere a doloridas = tènniri puntas de dolori Sinonimi e contrari astile Terminologia scientifica mld Traduzioni Francese douleur, douleur aiguë Inglese stitch pang Spagnolo punzada Italiano fitta Tedesco Stich.

dolorósu , agt Definizione chi dolet, chi dispraxet meda; chi sentit dolore Sinonimi e contrari ispaborzosu / cdh. dulurosu, ttrs. dururosu / dobidori, dolimosu 2. sa mama fit dolorosa pro su fizu incravadu Traduzioni Francese douloureux Inglese painful Spagnolo doloroso Italiano doloróso Tedesco schmerzhaft, schmerzlich.

dolorzósu , agt Sinonimi e contrari dolimentosu Frasi su trau tandho at pensadu dolorzosu a sas tancas birdes inue at sartiadu sas tràilas suas Etimo srd.

dolósu , agt Sinonimi e contrari dolimalzosu, dolimentosu Frasi custa mammai iat istugiau in sa memória medas contos e fut dolosa contandhodhos, pariat de dhos bívere in cussos tempos (I.Patta).

dolotiósu , agt Definizione chi sentit dolore, dispraxere mannu Sinonimi e contrari addoloridu.

dóltu , agt, nm: dortu, toltu* Definizione chi no andhat a línia dereta, no tenet línia dereta; nau de gente, chi no ndhe faet una a deretu, bona, bene, o, nau de cosa o de chistione, chi no est su giustu, no est sa beridade, no est su chi andhat bene Sinonimi e contrari atrotoxau, bistónchinu, fàlchinu, fortzicau / cumbessu, istolatzadu, locu, rebessu, traessu | ctr. deretu, ténneru / arraxoni, giustu Modi di dire csn: d. che anca de cane = totu atrotiau, trotu meda; nae dorta (nau in cobertantza de ccn.)= trevessu, chi no ndi fait una giusta; andhare, segare, fàghere a d., a d. e a rugadis = a egas e a ogas, in manera contrària a su zustu; andhare in d. = in contràriu, comente neune si disiziat; pretare su d. = abbetiai pretendendi de tènniri arrexoni fintzas candu est craru ca no si ndi tenit Frasi s'ómine fit betzu, dortu e tzumbosu chi pariat una nae de chercu ◊ sa domita est ammuntada cun téulas dortas e male assentadas 2. in custu mundhu finas in su dortu at sempre resone su piús forte ◊ de cosas dortas subra de sa terra che ndh'at chena contu ◊ maridu e muzere s'istimaiant, ma cussideraiant iscàndhulu a pretare su dortu e no su èssere de idea diferente 3. su tempus mi est andhendhe sempre in dortu! (G.Ruju) Traduzioni Francese de travers, idiot Inglese crooked, foolish Spagnolo torcido, necio Italiano stòrto, stólto Tedesco krumm, dumm.

dólu , nm: addolu Definizione prus che àteru, dispraxere, sentidu chi si provat po sa suferéntzia de un'àteru, candho ndhe paret male; dolore etotu, male, siat de sa carena e siat de s'ànimu Sinonimi e contrari apiadamentu, dolentia, feritza, làstima, piaidade / dabori Modi di dire csn: tènnere o àere d. = èssiri dolidori pro unu; d. de coro = disprexeri mannu, secacoro; b'at de ndh'àere d. sas pedras = zente de lastimare abberu (sa pedra no zughet coro modhe!); a d. mannu, a d. mannu meu, tou, sou, nostru, issoro = pro malasorte mia, tua, sua, cun dolore o dispiaghere meu, tou, sou, e gai; pàrrere d. = pàrriri mali, dispràxiri; bestiri de d., ponni d. = pònnere su lutu, fàghere su corrutu; èssiri a dolus o patiri dolus = zúghere o sentire dolores Frasi àendhe dolu de onzi patidore! ◊ candho mai carchi cabadhari no ndhe at a àere dolu e ti nche picat?! ◊ bidèndhemi atristadu, finas sas pedras túnciant pro su dolu ◊ chi ti conto su contu ti ponis a dolu! ◊ sos tuos ant a bènnere pianghendhe e fatèndhedi su dolu ◊ su cundennau a s'impicu fachiat dolu a sas predas 2. po mimi est dolu de coru a ci dhu pedri (A.Garau)◊ no azungas dolore a su dolu! ◊ su dolu est tropu forte: pessighidu mi at s'ira tua ◊ no si pigheis dolu de coru po su cras, poita su cras at a tenni is tribbulias suas (Ev) 3. Issu si at ingortu is dolus nostus e atuau is maladias nostas (Ev)◊ dh'apu donau una pumada po su dolu a sa pala ◊ cun is dolus ti at pigau su scimprori ◊ tropu est su dolu e no potzu prus bivi! 4. s'errore nostru sichit, a dolu mannu! ◊ so totu s'annu mandhighendhe olzatu, a dolu mannu! ◊ a dolu de sas coltzas netas mias, chi mi ant a pesu in domo! ◊ is fillus oi no si ponint dolu mancu candu morint su babbu e sa mama 5. mi ndh'est pàssidu dolu a lis dare sa cosa menzus ◊ fut dudosedhu si fai s'úrtima oferta, ma dhi pariat dolu de coru ◊ dolu ti est parindhe a ti ndhe pesare?! ◊ mi est parindhe dolu a essire cun custu fritu! Etimo ltn. dolus Traduzioni Francese compassion, pitié, affliction Inglese pity, distress Spagnolo compasión, aflicción Italiano compassióne, pietà, afflizióne Tedesco Mitleid, Leid.

dólu 1 , nm Definizione su dolare Sinonimi e contrari doladura Etimo srd.

dólu 2 , agt: addolu 1 Sinonimi e contrari ficadu, istantàrgiu, ritzu Frasi certosunos fuant dolos inie.

dòma , nf Definizione sa domadura de is animales ancora chentza pònnere a trebballare Sinonimi e contrari domadura Modi di dire csn: pònniri in domas unu purdedhu = dàrelu pro lu domare; pàrriri unu cuadhu in domas = rebbellu, chi si fúrriat pro donzi cosa, chi no bàliat a si lassare cumandhare; intrare in d. (nadu de animale) = èssere a tretu o de tempus de comintzare a domare Frasi andai abbellu abbellu, ca portu unu pudhechedhu intra domas! Etimo srd. Traduzioni Francese domptage, dressage Inglese taming Spagnolo doma, domadura Italiano domatura, addomesticaménto Tedesco Zähmung.

domadòre, domadòri , nm Definizione chie domat animales e, in cobertantza, unu chi arrennescet a dominare o bínchere un'àteru Sinonimi e contrari domajolu, scussadori, scusseri / cdh. dumadori Frasi su domadore famadu pérdidu at sa valentia: mi l'at postu in marrania su pudhedru candheladu (G.A.Cossu)◊ fit domadore bonu: a su pudhedru lu batiat a masedia fintzas si cadredhaiat! Traduzioni Francese dompteur Inglese tamer Spagnolo domador Italiano domatóre Tedesco Dompteur, Bändiger.

domadúra , nf Definizione su domare, totu su chi si faet po abbituare un’animale a istare a manu de sa gente / leare banzu che àinu in d. = pigai surra manna Sinonimi e contrari doma, dumada, scussamentu / cdh. dumatura, ttrs. dumada Frasi s'ómine picat duas domaduras: una dae sa mama candho l'est pesandhe minore, s'àtera dae sa muzere candho est mannu ◊ unu tazu de istranzos de foras e de intro nos ant tentu che cadhu in domadura (G.Fiori) Etimo srd.

domài , vrb: domare Definizione abbituare un'animale a istare a manu de sa gente, prus che àteru po si ndhe serbire a trebballare, portare càrrigos, pònnere mente a unu cumandhu Sinonimi e contrari addonnare, ammasedae, iscussare Frasi no mi sèghero chi so dego s'istripile de Zudas, sa calabrina rude mala a domare! Etimo ltn. domare Traduzioni Francese dompter Inglese to tame Spagnolo domar Italiano domare Tedesco zähmen.

domajólu , agt Sinonimi e contrari domadore Etimo srd.

domànda dimàndha

domandadòri , nm Definizione chie domandhat: si narat mescamente de chie andhat a dimandhare fémina a cojuare po àtere Sinonimi e contrari paraímpiu Etimo srd.

domandài, domandhàre dimandhàre